İnsan hakları kümeleri ve Ukrayna’nın ABD büyükelçisi, Rusya’yı Ukraynalılara misket bombaları ve vakum bombalarıyla saldırmakla suçladı.
Büyükelçi Oksana Markarova, ABD Kongresi üyeleriyle yaptığı görüşme sonrasında gazetecilere verdiği demeçte, Rusya’nın ülkesini işgalinde vakum bombası olarak bilinen termobarik bir silah kullandığını argüman etti.
Milletlerarası Af Örgütü ve ABD merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) de Rus güçlerinin geniş çapta yasaklanmış misket bombaları kullandığı tezini gündeme getirdi.
Amerikalı yetkililer ise Rusya’nın vakum bombası fırlatma sistemlerine sahip olduğunu, lakin bunların kullanıldığını teyit edemeyeceklerini belirtti.
Bu savlar, Rusya’nın kimileri yasaklanmış silahları kullanıp kullanmadığına dair soru işaretlerine ve kaygılara neden oldu.
Vakum bombası nedir?
Termobarik silah ya da vakum bombası, yüksek ısıda bir patlama oluşturmak için etraftaki havadan oksijen emer.
Aerosol bombası olarak da bilinen bu silah, iki basamaklı bir mühimmattır.
Birinci evrede, karbon bazlı bir yakıt ile çok küçük gereçlerden oluşan bir aerosol ortama yayılır.
İkinci basamakta ise bu aerosol bulut ateşlenerek bir ateş topu oluşur ve büyük bir şok dalgası ile etraftaki tüm oksijen emilerek bir boşluk (vakum) yaratılır.
Patlama dalgası, konvansiyonel patlayıcıdan çok daha uzun periyodik olabilir ve insan bedenini buharlaştırabilir.
Kullanıldığı teyit edilemedi
Bu çeşit silahların kullanımı şimdi bağımsız olarak doğrulanmadı.
Beyaz Saray Basın Sekreteri Jen Psaki, bahisle ilgili haberleri gördüğünü fakat Rusya’nın bu çeşit silahları kullandığına dair bir teyit olmadığını söyledi.
Basın toplantısında konuşan Psaki, “Bu yanlışsız olsaydı, potansiyel olarak bir savaş hatası olurdu” dedi ve bunu kıymetlendirecek milletlerarası kuruluşların olduğunu kaydetti.
Reuters, Washington’daki Rus büyükelçiliğinin yorum taleplerine karşılık vermediğini yazdı.
Fakat Guardian gazetesinde yer verilen haberde, Ukrayna’dan alınan imgelerin Rusya’nın TOS-1 araçlarında termobarik roketatarlar olduğunu gösterdiği belirtiliyor.
Avustralya Stratejik Siyaset Enstitüsü’nde analist Dr Marcus Hellyer bu silahların Rusya tarafından Ukrayna’da konuşlandırılıp konuşlandırılmadığının şimdi netlik kazanmadığını, lakin bunun yalnızca “an meselesi” olduğunu söz ediyor.
Bu cins silahların farklı emeller için kullanılabileceğini ve farklı boyutlarda olabileceğini belirten Hellyer, Rusya’nın Ukrayna’da savunma mevzilerini yok etmek için bunları kullanabileceğini söylüyor.
Son derece büyük ve havadan fırlatılanları, mağaraları ve tünelleri yok etmek için tasarlanmış.
“Bunlar insanların ciğerlerindeki havayı emerek vakum yaratma tesiri nedeniyle hayli dehşetli, lakin yasa dışı değil” diyor Hellyer.
Harkov’a misket bombası mı atıldı?
Reuters haberine nazaran, iki mühimmat uzmanı, toplumsal medyada yayınlanan manzaraları inceledikten sonra pazartesi günü Ukrayna’nın ikinci büyük kenti Harkov’a çok sayıda misket bombası (parça etkili bomba) atıldığını söyledi.
Reuters, Ukrayna’nın kuzeydoğusundaki 1,4 milyonluk kentte geniş bir yerleşim bölgesinde patlama anını gösteren iki farklı görüntünün coğrafik konumlandırmasını doğruladı, fakat kayıtların saatini ve tarihini doğrulamak için yepyeni imajları elde edemediğini kaydetti.
Harkov, Ukrayna’nın 24 Şubat’ta Rus kuvvetleri tarafından işgal edilmesinden bu yana en ağır hava hücumlarından kimilerinin gayesi oldu.
HRW’nin Dijital Araştırmalar Laboratuvarı lideri Sam Dubberley, “Harkov dün çok sayıda misket bombası saldırısının amacı olmuş üzere görünüyor” dedi.
İngiliz ordusunda eski asker olan, biyolojik ve kimyasal silah uzmanı Hamish de Bretton-Gordon da Harkov’da misket bombalarının büyük ihtimalle kullanılmış olduğunu söyledi
Reuters’a konuşan uzman, “Bunlar Irak ve Suriye’de patladığına şahit olduğum misket bombalarına benziyor” dedi.
Misket bombalarının kullanımı milletlerarası mukavelelerle yasaklanmış durumda.
Misket bombası nedir?
Modül etkili mühimmat da denilen, çok sayıda küçük patlayıcı içeren bir silahtır. Misket bombaları havadan bırakılır yahut karadan ateş edilmesiyle havada parçalanır.