*Gülseren Onanç
Her şey çok süratli gelişti. Putin tanklarını Ukrayna’yla sonuna yığınca, çözülmeyi bekleyen bir milletlerarası kriz doğdu. AB’nin periyot lideri Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Almanya’nın yeni şansölyesi Scholz diplomasi trafiği yürütmeye çalıştı lakin otoriter Putin’in talepleri, tehditleri ve hayallerine diplomatik bir tahlil üretilemedi. Uzun beyaz masaların iki ucuna oturan erkekler o masadan anlaşarak kalkamadılar. Amerika istihbaratı Batı’yı Rusya tehlikesi karşısında uyardı ve Rusya’ya meydan okudu. Soğuk savaş rüzgarı esmeye başlamıştı. Ukrayna’nın Donbas bölgesindeki iki ayrılıkçı idaresi özerkliğini tanıdığını açıkladı ve bir sabah Rusya birdenbire Ukrayna’yı işgale başladı.
Tek taraflı işgal Ukrayna’nın direnişi ile iki taraflı savaşa dönüştü. Artık bir tarafta Ukrayna’yı destekleyen Batı güçleri öbür tarafta birkaç ülkenin desteklediği Rusya’nın olduğu bir savaşın içindeyiz. Şimdiye kadar bir milyonun üstünde, birden fazla bayan ve çocuk Ukraynalı mülteci ülkelerini terketti. Ukrayna halkı tasa, kaygı içinde. Önemli bir etraf yıkımı ile karşı karşıyayız. 2015’ten beri Ukrayna’da bulunan UN Women Ukrayna’daki iç çatışmalarda bayanlar ve kız çocukları önemli halde etkilediğini ve bu savaşta da tekrar birden fazla bayan milyonların etkileneceğini söyledi. Ekranlardan trenler, otobüsler ile sevdiklerini, konutlarını bırakıp bir bilinmeze giden bayanların imgeleri hepimizin yüreğini parçalıyor.
“Savaş gelecek nesillerin hakkına kasteder”
Karin Karakaşlı, Ukrayna’daki savaş hali üzerinden yakıp yıkılan topraklar, terk edilen meskenler, arta kalanlar ve gelecekten çalınanlar için yazdığı yazıda “Savaşın, cinayetin, katliamın affı olmaz. Yalnızca orada olan kadarına değil, sonraya ilişkin hayat ihtimaline, gelecek nesillerin hakkına kasteder can almak” diyor.
Sert güç (hard power) ile tahlil olabilir mi?
Yirmibirinci yüzyılda karşı karşıya kaldığımız bu savaş tablosu insanlık için hayalkırıklığı yaratıyor. Üstelik savaşın ne vakit ve nasıl sonlanacağını da kestiremiyoruz. Taraflar birbirlerine ziyan vermeye devam ederek el yükseltiyorlar. Askeri ve ekonomik yaptırımlar dışında diplomatik kanallar çok zayıf kalıyor. Ukrayna ile Rusya ortasındaki müzakerelerden bir sonuç alınamadı. Batıda Rusya’yı cezalandırma ve yalnızlaştırma yarışı var. Küresel finans bölümünü elinde tutan Batı, Rusya’nın iktisadına ziyan verecek yaptırımlar uyguluyor. Batılı şirketler ülkeyi terk ediyor yahut yaptırımlar uyguluyor. Kremlin’i destekleyen oligarklar başta olmak üzere Rus kimlikli iş insanlarının hesaplarına el konuyor, futbol grupları ve atletler karşılaşmalardan dışlanıyor. Batı’nın savaşı sonlandırmaya yönelik kullandığı usul askeri ve ekonomik güç kullanımı olan sert güç (hard power) kullanımı. Lakin korkarım bu sert güç kullanarak barışı sağlamayacak. Putin Batı’nın yanlış hesaplarından ötürü daha da saldırganlaşabilir hatta kendi ülkesinde dayanağı bile artabilir.
Rus halkı bütün bu yapılanlardan ötürü Batı’yı suçlayıp telafisi sıkıntı duygusal kopuşlar yaşayabilir. Bunun canlı örneğini daha bir ay kadar evvel 2022 Avustralya Açık Tenis turnuvası finalinde yaşadık. Rus tenisçi Medvedev’in İspanyol Rafael Nadal’a yenilmesinden sonra yaptığı duygusal konuşmayı hatırlayın. Medvedev seyircilerin ona Rus uyruğundan ötürü makûs davrandıklarını söyledi ve “çocuk hayal etmeyi bıraktı” diyerek bundan sonra Rusya’da yapılacak turnuvalara daha çok katılacağını açıkladı.
Medvedev’in açıklamasını okuduğumda çok üzüldüm. Berlin Duvarı’nın yıkıldığı yıl tenis raketini eline alan, 12 yaşında dünyanın çeşitli kentlerinde farklı ülkelerden oyuncularla tenis oynamayı hayal edip bunun peşine düşen bu içe kapanık olduğu her halinden aşikâr çocuğun şimdi 26 yaşında bu hayalinden vazgeçmesi ve milliyetçiliğe sarılması hepimizi düşündürmeli.
Pekala biz buraya neden ve nasıl geldik? Barışı kurabilmemiz için savaşın altında yatan nedenleri bütün boyutlarıyla anlayabilmemiz gerekiyor.
Mikro milliyetçilikten makro milliyetçiliğe
Akademisyen Büşra Ersanlı gelinen durumu Kazakistan ve Ukrayna’ya Türkiye’den bakarak şöyle tahlil ediyor “Ulus devletlerin dünya tarihindeki gayretlerinin son 50 yıl içinde mikro milliyetçilikten makro milliyetçiliğe evrilmesi, neredeyse globalizmin -özellikle ABD için- milliyetçilik haline gelişi, -ki bunun ismine demokrasi diyorlar-, Rusya Federasyonu başkanının hırsını çok kamçıladı ve o da kendi “global milliyetçiliğini” devreye sokmak için komşusunun topraklarına hücum başlattı” diyor.
Barış talep etmek saf ve hayalperest olmak olarak algılanıyor
Öte tarafta, bu savaşın çabucak durmasını talep eden, barış talep edenler Rusya’da cezalandırılıyorlar, Batı ülkelerinde ise saf ve hayalperest olarak dışlanıyorlar. The Guardian’daki makalesinde Andy Beckett “Barış isteyenler, tam da onlara en çok gereksinimimiz olduğu anda İngiliz siyasetinin dışına itiliyorlar. Britanya’nın barış aktivistlerinden kimileri atağa uğruyor ve tehdit ediliyor” diyor.
Israrlı barış talep edenlere gereksinimimiz var
Halbuki dünyanın ısrarla barış talep edenlere her zamankinden daha fazla muhtaçlığı var. Farklı ülkelerinde baskıcı, otoriter militarist güçlere karşı barışçıl yollarla direnen bayanlardan öğrenilecek çok şey var. Örneğin İran’da 1980 den beri kutlanmayan 8 Mart’ı bu yıl bayanlar tüm yasaklara karşın alanlarda protesto aksiyonları ile kutlayacak İranlı bayanlar özgürlükleri için bütün baskılara karşı ısrarlı direnişin ne olduğunu öğretiyor.
Barış olmaz ise hayat olmaz, refah olmaz, eşitlik olmaz, özgürlük olmaz. Biz bayanlar bunu bilen yaşayan ve savunanlarız.
Tüm yasaklamalara karşın bayanlar eşitlik ve özgürlüğümüz için sokaklarda olacak.
Bayanlar olarak, eşitlik, özgürlük, dayanışma, halkların kardeşliğini savunuyoruz.
Israrla bu savaşın sonlanmasını ve barış talep etmeye devam edeceğiz.
Bu yazı, SES Eşitlik Bayan Platformu’ndan alınmıştır.
