Türkiye, 2021 yılında 820 bin 771 bin tona karşılık 1.1 milyar dolarlık ham ayçiçeği yağı ithal etti. Türkiye, ayçiçeği ithalatında ise yüzde 32.4’lük hisse ile en yakın takipçisi olan ve ithalatta yüzde 27.8’lik hissesi bulunan 27 AB ülkesine de fark atmış durumda.
Sözcü’nün haberine nazaran, Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaşla birlikte Türkiye’nin besin krizi tepeye ulaşırken, son olarak yurt genelinden yansıyan ayçiçeği yağı kuyrukları tarım alanındaki üretim yetersizliğini gözler önüne serdi. Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği tarafından yapılan, marketler dahil stokların nisan ortasına kadar yetebileceği açıklaması, fiyat artışı ve kıtlık tasası ile vatandaşın raflara koşmasına neden oldu. Tüketimde kıymetli bir hissesi bulunan ve Türkiye’nin yıllık ortalama 900 bin ton olan ayçiçeği yağı tüketiminde dışa bağımlılık kelam konusu.
1.1 milyar dolarlık ithalat
Tarım ve Orman Bakanlığı bilgilerine nazaran ülke mahsulünden elde edilen ayçiçeği yağı yıllık yaklaşık olarak 400-450 bin tonda kalırken, Türkiye ayçiçeği ithalatında ise dünya önderi pozisyonunda. 2021 yılında 820 bin 771 bin tona karşılık 1.1 milyar dolarlık ham ayçiçeği yağı ithal eden Türkiye, ayçiçeği ithalatında ise yüzde 32.4’lük hisse ile en yakın takipçisi olan ve ithalatta yüzde 27.8’lik hissesi bulunan 27 AB ülkesine de fark atmış durumda. Ayçiçeğinde hem ithalatçı hem de ihracatçı pozisyonda olan Türkiye’nin bu devirde rafine ayçiçeği yağı ihracatı ise 460 bin tona karşılık 707.5 milyon dolar oldu.
Yarısından fazlası Rusya’dan
Bakanlığın Ocak 2022 piyasa raporuna nazaran, 2019/2020 satış döneminde 3.3 milyon tonluk ayçiçeği ithalatı gerçekleştirilirken, Türkiye’nin 2020/2021 satış döneminde ithalatının yüzde 50.6’sı Rusya Federasyonu’ndan yüzde 14.6’sı Ukrayna’dan yüzde 11.5’i ise Bulgaristan’dan yapıldı.
Kişi başı tüketim 40 kilogram
Türkiye’de yağ açığını karşılamak için ithalat yoluna gidilirken Tarım ve Orman Bakanlığı datalarına nazaran 2019/20 periyodunda kişi başına tüketim 40 kg iken yeterlilik derecesi yüzde 60.1. TÜİK’e nazaran 2021 yılında ayçiçeği üretimi 2.4 milyon ton olarak gerçekleşti.
Bitkisel yağ ithalatı 3 milyar dolar
Türkiye Besin Dernekleri Federasyonu datalarına nazaran, besin alanında 2021 yılında en çok ithal edilen eserler sırasıyla buğday (2.3 milyar dolar), soya fasulyesi (1.5 milyar dolar) ve ham ayçiçeği yağı (1.1 milyar dolar) oldu. Bu 3 eser, toplam ithalatın yaklaşık yüzde 28.5’ini, yani 4’te 1’inden fazlasını oluşturdu. 2021’de Türkiye’nin toplam bitkisel yağ ithalatı ise 3 milyar doları aşarken bunun 3’te 1’ini ham ayçiçeği yağı oluşturdu.
