Her 10 bayandan 7’si bugün bile eşinden ve ailesinden müsaade almadan çalışma hayatına katılamadığını ve ekonomik bağımsızlıkları olmadığı için de gerek mesken içi gerekse de konut dışı hususlarda karar alıcı olamadıklarını söylüyor. Ayrıyeten iş hayatında da bayanların ayrımcılığa maruz kaldığı görüşü epey baskın bir görüş. Bayanların yüzde 65’i işte ayrımcılığa maruz kaldığını, terfilerde erkeklerle eşit hakka sahip olmadığını ve yüzde 55’i birebir iş için erkeklerden daha az fiyat aldıklarını düşünüyor. Erkeklerin bu bahislere iştirak oranı daha düşük olsa da genel olarak bakıldığında erkeklerin de yarısının bayanlarla misal görüşte olduğu görülüyor.
Ipsos tarafından gerçekleştirilen Koronavirüs salgını ve toplum araştırması 97. devir datalarıyla bu hafta; tüm dünyada bilhassa bayanlar üzerinde en az salgın kadar badire yaratan, kozmik alanda tahlil aranan bir mevzu ‘toplumsal cinsiyet eşitsizliği’ mercek altına alındı.
Türkiye’de; bayan ve erkeklere eşit davranış olup olmadığı, eşitliği muhafazaya yönelik yasalar, bayana şiddete karşı cezalar, aile baskısı, iş hayatına iştirakte fırsat eşitsizliği, çalışma hayatına geçmede mahzurlar, bayanların mesken içi sorumlulukları, bu sorumlulukların eşlerle paylaşımı, kültürel önyargılar, bayanların önünde sıralanan pürüzlere karşı siyasetçilerin, gerekse medyanın bu bahislere olan ilgisi üzere mevzulara ilişkin bireylerin ifade, tavır ve davranışları incelendi.
10 erkekten 7’si bayana yönelik şiddetin cezasız kaldığı görüşünde
Bayana yönelik şiddetin cezasız kalmasının yanı sıra aile baskısı da bayanların yaşadığı başka kıymetli bir sorun. Bu iki hususun dışında bayanların mesken içi sorumlulukları ve bu sorumlulukların eşleri ile eşit paylaşılmaması da bayanların zorlandıklarını belirttikleri başka bahisler. Erkeklerin bu mevzulara yönelik verdikleri karşılıkların oranı daha düşük olsa da yeniden de her 10 erkekten 7’si bayana yönelik şiddetin cezasız kaldığı görüşünde.
Kanunların yetersiz olması ve uygulanmıyor olmasının yanı sıra kültürel önyargılar da bayan erkek eşitliğinin sağlanamaması konusunda öteki değerli bir mani olarak karşımıza çıkıyor. Bu iki ana mevzunun dışında gerek siyasetçilerin gerekse de medyanın bu hususa gereğince eğilmemesi de toplumun yüzde 80’i tarafından bu husustaki öteki değerli mahzurlar olarak belirtiliyor.
Toplumun yüzde 22’si bayan ve erkeklere eşit davranıldığını düşünüyor
Toplumun yüzde 22’si bayan ve erkeklere eşit davranıldığını düşünürken, yüzde 55’i eşit davranılmadığı görüşünde. Bu mevzuda bayan ve erkelerin görüşü misal düzeyde. Gerek toplumda, gerek aile içinde gerekse de işte toplumun yarısı bayan ve erkeğe eşit davranılmadığını düşünüyor. Bayan ve erkek eşitliğini müdafaaya yönelik maddelerin olduğunu düşünenlerin de oranı yalnızca yüzde 31.
Ipsos, Toplumsal Araştırmalar ve Kalitatif Araştırma Hizmet Üniteleri Önderi, İcra Konseyi Üyesi Ece Ertürk bilgilerle ilgili şu değerlendirmelerde bulundu;
“Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, hem bayanlar hem de erkekler tarafından hemfikir olunan toplumsal bir sorun”
“Her ne kadar belirli periyotlarda gündemdeki görünürlüğünü ve önceliğini daha fazla hissediyor olsak da yalnızca Türkiye’de değil dünyada da toplumsal cinsiyet eşitsizliği, mevzunun olumsuz taraflarıyla hem bayanlar hem de erkekler tarafından hemfikir olunan toplumsal bir sorun.
Türkiye’de bayanlara ve erkeklere toplumda eşit davranılmadığı algısının cinsiyetten bağımsız kabullenilmiş bir gerçeklik olduğunu görüyoruz. Toplumun 70%’i kadın-erkek eşitliğini muhafazaya yönelik maddelerin mevcut olmadığını düşünüyor. Toplumda ve iş hayatında cinsiyet eşitsizliği konusunda ortak bir kanı olsa da aile içinde eşitlik olduğu noktasında erkekler bayanlara nazaran daha olumlu. Bayana yönelik şiddetin cezasız kalması ve aile baskısı hususla ilgili en temel toplumsal meseleler olarak öne çıkmakla birlikte pandemi periyodunda de yansımalarını epeyce hissettiğimiz mesken içi ve çocuklarla ilgili sorumluluklardaki eşitsiz dağılım da dikkate alınması gereken öbür sıkıntılar. Bayanın hem toplumsal hem de aile içindeki duruşunu etkileyen mevzulardan biri olarak ekonomik bağımsızlık ve bayanı ekonomik bağımsızlığa götürebilecek kaynaklara eşit erişim de yeniden dikkat edilmesi ve uygunlaştırılması gereken toplumsal bahisler ortasında. Günümüzde hala bayanların yüzde 70’i ailesinden ve eşinden müsaade almadan çalışma hayatına katılamıyor.
Yeniden benzeri sayıda bayan ekonomik özgürlükleri olmadığı için gerek konut içi gerekse de konut dışı hususlarda karar verici olamıyor. Daha eşitlikçi ve kapsayıcı toplumsal bir sistem için gerekli maddelerin olması ve hakikat halde uygulanması; birebir vakitte da toplumsal cinsiyet konusunun gerek politikler gerek medya tarafından daha gündemden bağımsız daha somut ve süreklilik içinde önceliklendirmesi ve sahiplenilmesi bu mevzuyla ilgili toplumsal beklentiyi de karşılayacak ve güzelleşme sağlayabilecek birinci aksiyonlar üzere görünüyor.”