Rusya-Ukrayna savaşından en fazla etkilenen 11 kesimin temsilcisi, evvelki gün TOBB Dal Meclisleri Müşterek Toplantısı’nda Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile bir ortaya geldi. İş insanları öncelikle kamu öncülüğünde kriz masası oluşturulmasını istiyor.
Dünya’dan Yener Karadeniz’in haberine nazaran toplantıda birçok probleme yönelik tahlil teklifleri gerekli makamlara iletilmek üzere not alınırken, birtakım sıkıntılar için de anlık tahliller üretildiği lisana getirildi. Toplantıda perakendeciler kriz masası talebinde bulunurken, demir ve demir dışı metaller Rus limanlarının açık olması ve gemilerin sigortalanabilmesine yönelik talebini iletti.
Kömürde ise yüzde 80-90 Rusya’ya bağlı olunduğu belirtilirken ticaretin durması ve fiyatların artması nedeniyle kömür fabrikalarının kapanma noktasına geldiği belirtildi.
Demircilerden gemiler için sigorta talebi
Savaşın en fazla etkilediği alanlardan biri demir çelik kesimi. Evvelki gün gerçekleştirilen toplantıya katılan TOBB Demir ve Demir Dışı Metaller Meclisi Lideri Veysel Yayan, bilhassa kullandıkları girdiler olan hurda, cevher, kömür ve pik demiri ile ilgili olarak Rus limanlarının açık olmasını ve gemilerin oraya gidip gelebilmeleri için sigortalanma sorunlarının aşılması konusunda taleplerini ilettiklerini anlattı. Bakanlığın bu problemler üzerinde çalıştığını lisana getiren Yayan, öte yandan ABD ve AB’nin uyguladığı muhafaza önlemlerinin de Rusya ve Ukrayna olmadığında manasını yitireceğini belirterek Türkiye’ye karşı uygulanan muhafaza önlemlerinin de kaldırılması istikametindeki teşebbüslerin ağırlaştırılması tarafında talepte bulunduklarını lisana getirdi.
“Sektörümüzde üretim durma noktasına geldi”
TOBB Türkiye Çimento ve Çimento Eserleri Meclisi Lideri Fatih Büyüklük, dal olarak savaşın tesirlerini çok ağır ve süratli biçimde görmeye başladıklarını anlatırken, verdiği bilgilere nazaran, 2021’de gerçekleşen 5,3 milyon ton kömür ithalatının yüzde 80-90’lık kısmı Rusya’dan karşılandı. Kömür fiyatlarının da bu nedenle son bir haftada yüzde 100’ün üzerinde arttığını belirten Büyüklük şöyle devam etti:
“Kömür endeksleri bir haftada 180 dolardan 500 dolar düzeyine çıktı. Fabrikalarımızda kömür tedarikinde zorluk yaşamaya başladık. Kesimimizde üretim durma noktasına geldi. 2022 yılı Şubat ayında petrokok fiyatları geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 500 artış gösterirken, elektrik ve ithal kömür fiyatları sırasıyla yüzde 220 ve yüzde 400 artış gösterdi. Bölümün kömür stokları azaldığı için krizin daha uzun sürmesi durumunda ve alternatif güç kaynaklarının acilen devreye alınmaması halinde üretimimiz durma noktasına gelecek. İthal kömür tedarikçileri Rusya’daki kontakları ile bağlantı sağlayamıyor, Karadeniz’deki kriz durumu münasebet gösterilerek gemiler iptal ediliyor, tedarikçilerin depolarındaki mevcut kömür rezervleri tükeniyor. Kalan az ölçüdeki kömürü de rekabet ortamının ortadan kalkmasıyla daha yüksek fiyatlardan satmaya çalışmaları, ithal kömür tedarikindeki sorunların temelini oluşturuyor.
“Tedarik teminat altına alınmazsa fabrikalar operasyonları kesmek zorunda kalacak”
Öte yandan navlun maliyetlerinde süratle artış yaşandı. Karadeniz’e gemilerin gitmemesi münasebetiyle şu anda Akdeniz havzasındaki mevcut gemi bolluğunun ansızın kesilmesi bekleniyor. 20-25 gün sürecek bu seyahatler, ihracat konusunda ülke olarak gücümüzü yavaşlatacak. Kömür tedariki teminat altına alınamazsa mecburi olarak fabrikalar durup stok maliyeti yerine operasyonu kesmek durumunda kalacaktır. Bu nedenle çok acil tedbirler alınmalı. Bu münasebetle kuru bazda kükürt oranının termik santrallere uygulandığı üzere yüzde 3’e yükseltilmesi, alt ısıl bedelin 4.800 kCal/kg’a çekilmesi ve yüzde 36 olan uçucu unsur limitinin de yükseltilmesi, öbür kaynaklardan kömür tedarik edilmesine imkan yaratacaktır. Bu olağan dışı periyot bitene kadar bölümümüze istisna sağlanırsa kömür ithalatında Kolombiya, Endonezya ve Güney Afrika üzere ülkeler alternatif seçenekler ortasında olacaktır”