Cumhur İttifakı’nın ortakları AKP ve MHP tarafından hazırlanan, seçim barajını yüzde 7’ye indiren yasa teklifinde, 2023 seçiminde yaşanacak muhtemel tartışmaları yakından ilgilendiren düzenlemeler yer alıyor. Buna nazaran, teklif yasalaştıktan sonra üç ay içerisinde Türkiye genelindeki tüm vilayet ve ilçe seçim heyetleri yine belirlenecek. Daha evvel en kıdemli hâkimin mecburî olarak başkanlık yaptığı şuraların üyeleri yeni sistemde o ilçe ve ilçedeki birinci sınıf yargıçlar ortasından kurayla atanacak. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın vaktinde yapılacak seçimde yine aday olup olamayacağına yönelik tartışmalara son noktayı koyacak olan Yüksek Seçim Kurulu’nun beş üyesi de yeni tekliften bağımsız olarak, yasal mecburilik nedeniyle değişecek. Türkiye, 2023 seçimine, seçim hukukunu uygulamakla, seçimleri yürütmekle misyonları bütün şuraları değişmiş olarak girecek.
AKP ve MHP tarafından hazırlanan teklifte, tartışmalar seçim ittifakı oluşturan partilerin, ittifakların oy oranına nazaran değil, kendi aldıkları oya nazaran milletvekili çıkartabilmesine yönelik düzenlemeye odaklandı. Bu düzenleme nedeniyle, bilhassa Millet İttifakı’nda yer alan ve düşük oy yüzdesine sahip partilerin vekil çıkartma bahtları kalmadığına, CHP ya da UYGUN Parti listelerinde bu partilerden adaylara yer verilmemesi durumunda vekil çıkartamayacaklarına odaklandı.
Kurayla seçim konseyi
Lakin teklifte, seçim güvenliğini yakından ilgilendiren düzenlemeler yer alıyor. Teklifte yer alan unsurlara nazaran, kanun çıktıktan sonra üç ay içerisinde vilayet ve ilçe seçim konseylerinin tamamı yine seçilecek.
Mevcut düzenlemede vilayet ve ilçe seçim şuralarına, o vilayet ve ilçedeki en kıdemli yargıçlar başkanlık ediyor. Üyeler de liderden sonraki en kıdemli iki yargıçtan oluşuyor.
Teklifte, kıdemli yargıçların mecburî olarak lider ve üye olduğu bu düzenleme kaldırılıyor.
Teklife nazaran vilayet ve ilçe seçim şuraları o vilayet ve ilçedeki birinci sınıfa ayrılmış yargıçlar ortasından kurayla belirlenecek. Kurada çıkan sıraya nazaran lider ve iki üye seçim heyetini oluşturacak. Kâfi sayıda birinci sınıfa ayrılmış isim yoksa, kıdemli hakim heyete başkanlık edecek.
Tüm şuralar değişecek
Teklif yasalaştıktan sonra üç ay içerisinde Türkiye genelindeki tüm vilayet ve ilçelerde seçim heyetleri yine belirlenecek. Türkiye’yi 2023’teki genel seçime yeni konseyler götürecek.
Adaylık tartışmalarına nokta koyacak YSK de değişiyor
Fakat değişim teklifle sonlu değil. Yüksek Seçim Kurulu’nun yürürlükteki vazife kanununa nazaran vazife mühleti 2022’de biten üyeler, Ocak 2023’e kadar misyonlarını sürdürecek. Bu tarihte şuraya müddetleri bitenlerin yerine yeni isimler seçilecek.
11 üyeli YSK’da lider ve başkanvekili dahil beş üye, Ocak 2023’te değişecek. 2023 seçimlerinde YSK’nin yenilenmiş heyeti vazife yapacak.
Bilhassa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın müddetinde yapılacak bir seçimde yine aday olmasına itiraz edilmesine odaklanan tartışmalarla ilgili son kelamı yenilenmiş YSK heyeti söyleyecek.
“Sandık hâkimiyeti bu türlü sağlanacak”
Uzun yıllar seçim hukuku alanında çalışan, eski Yargıtay Savcısı Ömer Faruk Eminağaoğlu, düzenlemeleri şöyle yorumladı:
“Yeni sistemde kura adabı var. Birinci sınıfa ayrılan yargıçlardan istemeyen bu kuraya girmeyebilir. Kim girecek kuraya? Son periyotta birinci sınıfa ayrılan çok sayıda hakim var. Bu isimler girecek. Sistemle zıt düşmek istemeyen kuraya girmekten çekinecek? Diyelim tamamı kuraya girdi. Aslında bir nedenle uzak vilayetlere gönderilmiş yargıçlar nasıl rahat hareket edecek? Seçimlerde asıl tartışmalar ilçelerde olur. Bunlara karşı vilayet seçim konseyine itiraz edilir ve vilayet seçim heyetinin kararı mutlaktır. Bu kararların bir kısmı YSK’nın önüne getirilebilir lakin değerli ölçüde kararlar vilayet seçim konseyinde verilir. AKP’liler, ‘Kıdemli yargıçlar mesleğin sonundalar. İşleri katipler yapıyor. Daha enerjik yargıçlar bu işlere baksınlar’ diye düzenlemeyi savunuyor. O vakit bu kıdemli yargıçları emekli edin. Bunlar davalara bakmıyor mu? Genel seçimlerde en büyük tartışma ilçelerde esasen. Belirleyici olan da vilayet seçim şuraları olacak. Bu yüzden bu yeni düzenleme çok tartışılacak seçimde.”
TIKLAYIN | Eski İstanbul Barosu Lideri Turgut Kazan’dan yeni seçim teklifine sert reaksiyon: Yargı teminatında seçim uygulamamıza tamamıyla son verme girişimi!
TIKLAYIN | AKP ve MHP’nin seçim kanunu teklifi Meclis’e sunuldu: Baraj, yüzde 7’ye düşecek
TIKLAYIN | AKP ve MHP uzlaştı; işte Meclis’e sunulan Seçim Kanunu teklifinin tam metni
Seçim barajını düşüren tekliften, ittifak atılımı çıktı: Yeni teklif en çok AKP’ye yarıyor, muhalefeti strateji belirlemeye zorluyor