Peter Hille
F-35 tipi savaş uçağına uygun bir pilot kaskını denemek isteyen kişinin buna iki gününü ayırması gerekiyor. Çünkü başın dijital taramadan geçirilmesi ve gözbebekleri ortasındaki aranın tam tamına ölçülmesi kural. Kaskın boyutları kusursuz bir biçimde ayarlandıktan sonra pilot başında yüksek teknoloji ile donatılmış karbon başlığını takabilir. Kaskının ekranına yansıtılan canlı kamera imgeleri sayesinde pilot artık gece ve gündüz uçağının içinden her tarafı görebilir ve yeniden kaskındaki sensörler sayesinde silahları gözlerini oynatarak yönlendirip kullanabilir.
Yaklaşık 400 bin dolar kıymetindeki bu mucizevi kask, F-35’in tamamını temsil ediyor aslında: Son derece çağdaş, değerli ve karmaşık. Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) önde gelen silah üreticilerinden Lockheed Martin’in bir eseri olan F-35, bir savaş uçağından daha fazlası olmayı hedefliyor. O havada başka araçlarla ilişki kurabilen ve bu sayede yüz binlerce datayı süreçten geçirebilen jet motorlu, silahlı bir bilgisayar. Sistemin algoritması o an hangi bilgi değerli ise pilota onu gönderiyor.
“Diğer hepsinden daha iyi”
F-35 bu özellikleriyle dünyanın en çağdaş savaş uçağı olarak nitelendiriliyor. Pekala bu uçak Alman ordusuna da uygun mu?
Almanya Savunma Bakanı Christine Lambrecht, Pazartesi günü yaptığı açıklamada 35 adet F-35 satın alınacağını duyurdu. Bu uçakların, 40 küsür yıl evvel Alman Hava Kuvvetleri envanterine giren ve Amerikan atom bombalarını gerektiğinde maksada götürme kabiliyetine sahip olan Tornado savaş uçaklarının yerini alması hedefleniyor.
Avrupa Dış Bağlantılar Kurulu (European Council on Foreign Relations) isimli niyet kuruluşunda güvenlik uzmanı olarak vazife yapan Rafael Loss, Deutsche Welle’ye yaptığı değerlendirmede, F-35’in tercih edilmesinin art planında askeri münasebetler olduğunu lisana getirdi. “Bir atom bombasını amaca taşımak istediğinizde bunu, başkalarına oranla hayalet (radara yakalanmayan) uçaklarla çok daha yeterli yaparsınız” diyen Loss, “Bizim bu azaltılmış radar kesitine ve amaçları daha uzaktan tanıma ve yok etme kabiliyetlerine muhtaçlığımız var. Bunu da F-35, şu an piyasada olan başka tüm hava muharebe sistemlerinden daha düzgün yapıyor” sözlerini kullandı.
Milyarlarca euroluk maddi yük
Lakin her şeyin bir bedeli var. Loss, Almanya’nın almayı planladığı 35 adet F-35 savaş uçağının maliyetinin yaklaşık 4 milyar euro olacağını belirtiyor. “Buna alışılmış ki, epeyce yüksek olan işletme ve bakım sarfiyatları de eklenecek” tabirini kullanan Loss, yalnızca Alman askeri havalimanlarının F-35’lerle uyumlu hale getirilebilmesi için yüzlerce milyon euroya gereksinim olduğunu vurguladı.
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırarak başlattığı savaş olmasaydı bu türlü bir yatırım Almanya açısından büyük olasılıkla düşünülmezdi. Fakat artık, federal hükümetin Alman ordusunu 100 milyar euro çapında bir yatırımla güçlendirmeye karar vermesinin akabinde gerekli maddi kaynak bulundu. Ayrıyeten Alman ordusunun elinde atom bombası taşıma kapasitesine sahip uçakların bulunmasına karşı siyasi bir direniş de epey zayıf. Geçen Aralık ayından bu yana Toplumsal Demokrat Parti (SPD) ve Hür Demokrat Parti (FDP) ile federal koalisyon hükümetinde yer alan ve bir vakitler pasifistler tarafından kurulan Yeşiller’den bile zıt sesler çok cılız çıkıyor.
Sol Parti atom bombacısına karşı
Federal parlamentoda F-35 alımı planına net bir lisanla karşı çıkan tek parti, muhalefetteki Sol Parti. Partinin meclis kümesinde savunma siyasetleri sözcüsü olarak yer alan Ali Al-Dailami, “Biz Alman ordusunun, nükleer silahlarla donatılma yeteneğine sahip savaş uçaklarıyla güçlendirilmesine karşıyız. Önemli bir durumda, Alman ordusuna bağlı pilotların ABD’ye ilişkin atom bombalarını atmasını öngören nükleer iştirak güvenlik sağlamaz, aksine Avrupa’da mümkün bir nükleer savaşı körükler. Ukrayna’daki savaşın dehşeti, silahlanma yarışı için bir mazeret olarak berbata kullanılmamalı” sözlerini kullandı.
Alman Hava Kuvvetleri ise hayli eskiyen Tornado’ların yerini, içinde bulunduğumuz 20’li yıllar bitmeden çağdaş uçakların alacak olması memnuniyet yaratmış üzere görünüyor. Alman Hava Kuvvetleri Kumandanı Korgeneral Ingo Gerhartz, çok sayıda Avrupa ülkesinin de F-35’te karar kıldığını belirterek “NATO hava alanında güvenliği birlikte sağlama ve İttifak’ı savunma kabiliyetimiz daha da güçlenecek” dedi.
İngiltere, İtalya, Hollanda ve son olarak Finlandiya ile İsviçre, hava kuvvetlerini F-35’lerle modernize etme kararı almıştı. Bu ülkelerin Almanya ile birlikte hava alanı savunmasında daha uygun iş birliği yapabileceği vurgulanıyor.
Fransa’da rahatsızlık yarattı
Merkezi Paris’te bulunan Fransa Milletlerarası Bağlar Enstitüsü’nden Paul Maurice ise “Almanya’nın kararı Fransa’da hayal kırıklığı ile karşılandı” dedi. “F-35 burada, ABD’nin NATO içindeki gücünün bir sembolü olarak görülüyor. Avrupa’nın özerkliği ve egemenliği ile ilgili yapılan onca konuşmanın akabinde beklenti, Almanya’nın daha çok bir Avrupa silahlanma siyasetine nazaran durum almasıydı” tabirlerini kullanan Maurice, ABD’nin bir evvelki lideri Donald Trump devrinde olduğu üzere, güvenlik siyasetleri gereği kendini geri çekmesi durumunda ne olacak sorusunu gündeme getirdi.
“Bu bir sonraki ABD lideri greve geldiğinde ya da daha evvel ABD Kongresi seöimlerinden sonra olabilir” dedi. Avrupa’nın bu usul gelişmelere hazırlıklı ve güvenlik mevzularında özerk olması gerektiğini lisana getiren Paul Maurice, “Bunun için 10-15 yıl hazırlık gerekiyor, o yüzden çabucak başlamak lazım” dedi.
FCAS suya mı düşüyor?
Almanya’nın F-35 alma kararının akabinde Fransa’da yaşanan bir öteki kaygı de Alman-Fransız-İspanyol ortak savaş uçağı projesi FCAS’in (Future Combat Air System) geleceğinin tehlikeye girme mümkünlüğü. Bu proje kapsamında, 2040 yılına kadar, Fransız Rafale ve Alman Eurofighter savaş uçaklarının yerini alacak çağdaş savaş uçağının üretimi öngörülüyor. Maurice nazaran Paris’te şu and, “Almanya’nın bu durumda FCAS’e gereksinimi olacak mı? Yoksa F-35’ler süreksiz değil de uzun vadeli bir tahlil mü?”
Bu telaşlardan ve sorulardan haberdar olan Berlin’de ise, F-35’lerin yalnızca atom bombası taşıma kabiliyetine sahip Tornadoların yerini alacağı ve diğer misyonlar için düşünülmediği üstüne basa basa vurgulanırken, alınacak uçakların bu gayeyle ABD’de sertifikasyondan geçeceği belirtiliyor. Almanya’da geçtiğimiz yıllarda tartışılan, Tornadoların yerine Amerikan F-18 uçaklarının alınması ya da Eurofighter’ların atom bombası taşıyıcısı hale getirilmesi planlarından ise, uzun bir süreç gerektirdiği için vazgeçilmiş görünüyor.
Ayrıyeten Almanya Savunma Bakanı Christine Lambrecht, elektronik harp kabiliyeti, yani radarlarla gayret için 15 adet de Avrupa’da üretilen Eurofighter tipi savaş uçağı alınacağını bildirdi. Lambrecht, FCAS projesinin ilerletilmesi için de gereğince maddi kaynak bulunduğunu lisana getirdi. FCAS savaş uçağı muhtemelen daha çağdaş, daha karmaşık ve daha değerli olacak.
