Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, medyada etik ve reklam tartışması yaptığı gazeteciler Hasret Gürses, Nevşin Mengü, Cüneyt Özdemir ve Enver Aysever‘in reaksiyonlarına cevap verdi. Bildirici, “Fikri tartışma yerine hakaretamiz karşılık veriyorlar; tenkit kültürü hâlâ gelişmedi bizim toplulukta” dedi.
Bildirici, Medya Faresi sitesinden Müşerref Seçkin’in sorularına karşılık verdi.
-Medya topluluğundan bu kadar çok insanı birden kızdırmayı nasıl başardınız? Bakıyorum son günlerde Hasret Gürses’ten, Enver Aysever ve Nevşin Mengü’ye kadar birçok ismin hedefindesiniz…
Haklısınız, bu türlü bir manzara oluştu. Lakin ben kimseyi kızdırmaya çalışmıyorum. Yalnızca yanlışların tekrarlanmaması, daha kaliteli gazetecilik yapılması için uğraş harcıyorum. Maalesef eleştirdiğim insanların kimileri fikri tartışma yürütmek yerine beni suçlamayı, hatta bazen de hakaretamiz tabirlerle karşılık vermeyi tercih ediyorlar. Üzülüyorum alışılmış. Hem kendim hem de mesleğimiz adına…
“Eleştiriyi ‘itibar suikasti’ olarak nitelendirmesine şaşırdım”
-Özlem Gürses’ten başlayalım, hakkında “yalan yanlış yazılar” yazarak prestijini amaç aldığınızı belirtiyor…
Eleştiriyi “itibar suikasti” olarak nitelendirmesine şaşırdım. Prestijini gözeten gazeteci bu cins örtülü reklam yapmaz, etik prensipler dışına çıkmaz. Kaldı ki, benim eleştirimin temel gayesi bu çeşit davranışların bir daha sergilenmemesi ve gazeteciliğin prestijinin korunması…
“Özür sorununu farklı anlatıyor”
Özür dilediğiniz hakikat mu?
Özür problemini farklı anlatıyor. Hoşluk salonuyla ilgili örtülü reklam sıkıntısını yazdıktan sonraydı. DEVA Partisi’nin toplantısında bir partili üzere konuştuğu yazıldı toplumsal medyada. Bunu sormak için bildiri yazdığımda kendisini kırdığımı söyledi. Ben de bunun üzerine “Kırdıysam özür dilerim” dedim. Sahiden de kimseyi kırmak üzmek istemiyorum. Hasret Gürses’i de kırmak istemedim. Lakin bu tenkitten geri adım atmak manasına gelmiyordu. Hakikaten o konuşmadan sonra parti toplantılarında sunuculuk yapmasını ve partili üzere konuşmasını eleştiren bir yazı daha yazdım.
Çünkü sunuculukla ilgili sorumu yanıtlarken gerçek söylemediğini de tespit etmiştim. Bana bu toplantılardan para almadığını ve yalnızca “kadın problemleriyle ilgili etkinliklerde” sunuculuk yaptığını söylemişti. Para almadığı tamam. Fakat bir yıl evvel de CHP’li Çankaya Belediyesi’nin bir açılış ve temel atma merasimine katılmış ve orada da bir partili üzere davranmıştı. Yani yalnızca bayanlarla ilgili etkinliklerde sunuculuk yapmıyordu. Halk TV’nin ana haberini sunan bir kişi olarak farklı partilerle özdeşleşme imgesi vermesi yanlış. Bu tip davranışların gazetecilik prensiplerine uygunluğunu nasıl savunuyor anlayamıyorum.
“Halk TV idaresinin kararıyla benim bir ilgim yok, olamaz da”
-Halk TV’den ayrılmasında sizin bir etkiniz olabilir mi?
Ayrıyeten Halk TV’den ayrılmasıyla ilgili açıklamalarının ortasına benim tenkitlerimi de sıkıştırıyor ki, ikisi farklı sorunlar. Halk TV idaresinin kararıyla benim bir ilgim yok. Olamaz da… Bu türlü bir işten çıkarılma hadisesinin ortasına tenkitlerimi katması yanlışsız bir hal değil.
“Eleştirimi yanıtlamıyor, tartışmıyor, gölgesiyle hengame ediyor”
Pekala Enver Aysever? Sizi daima tartışmaya davet ediyor yayınlarında. Karşılık hakkı tanımamışsınız…
Kendisinin hakaret özgürlüğü olduğu inancıyla davranan bir bireyle karşı karşıya gelip neyi konuşabilirsiniz? Eleştirimi yanıtlamıyor, tartışmıyor, gölgesiyle hengame ediyor. Daima saldırgan bir üslupla beni hakaretler yağdırıyor. Meğer benim yazdıklarım ortada. Yazılar ve sonraki açıklamaların tümü web sayfamda…
“Meselenin özü Enver Aysever’in belediyeleri geçim kapısı haline getirmesi”
Sorunun özü Enver Aysever’in belediyeleri geçim kapısı haline getirmesi. İzmir Büyükşehir Belediyesi ile müelliflik atölyesi düzenleyip binlerce lira almak için mutabakat yapmıştı. Belediye Aysever’in katılacağı atölye çalışması için ihale açtı. Bu ihale duyulunca reaksiyonlar oldu ve belediye de ihaleyi iptal etti. Ben de Enver Aysever’in siyasi bahislerde yazan bir Cumhuriyet gazetesi muharriri olarak haber kaynağı durumundaki bir belediye ile maddi bağlantıya girmesinin etik bir davranış olmadığını yazdım.
18 Mart’taki “Enver Aysever belediyelerle mali münasebetlere girmemeliydi” başlıklı yazımdan üç ay sonra nereden aklına geldiyse bana reaksiyon göstermeye başladı. Haysiyet, mertlik, pusu, utanmazlık, düşkünlük üzere sözcüklerle bana saldırıyor; beni karşılık hakkı tanımadan yazmakla suçluyordu. Halbuki yazımda kendisinin ve belediyenin açıklamalarına yer vermiştim. Söylediklerinin bilakis, şu ana kadar da bana bir metin göndermedi; yanıt hakkı kullanmak için teşebbüste bulunmadı.
“İhaleye katılmadı lakin ihale onun için düzenlendi”
-Enver Aysever, o ihaleye katılmadığını, ihaleyle ilgisi olmadığını savunuyor.
İhaleye katılmadı fakat ihale onun için düzenlendi. İhale şartnamesinde bunlar açıkça yazıyor.
Sıkıntı Enver Aysever’in müelliflik atölyesine katılıp belediyeden para kazanması için ihale düzenlenmiş olması!
Kaldı ki, yalnızca İzmir değil diğer belediyelerle de nakdî münasebete girmişti. Öbür belediyelerle mali bağlantısı var mı, bilmiyorum. Bu belediyelerden ne kadar para aldığını da açıklamadı.
Yazdılarımın tümü dokümanlı, kanıtlı…
– Toplumsal medya hesabında İzmir Belediyesi’nin açıklamasını koyarak, “Aylardır hakkımda yürütülen linç kampanyası bu açıklama ile haklılığımla sonuçlandı” diye ilan ediyor.
Aklandım diyor fakat İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne karşı 50 bin lira tazminat istemiyle açtığı davada belediyenin mahkemeye gönderdiği yazıdan sonra davayı kaybedeceği muhakkak olmuştu. Belediye, mahkemeye sunduğu dilekçede Enver Aysever’i suçluyor; ihalenin onun bilgisi dahilinde düzenlendiğini vurguluyordu. Sonra ortaya birilerini sokup, Belediyeye gönülsüz bir açıklama yaptırdı. Üstelik o açıklama bile ihalenin kendisi için düzenlendiğini doğruluyor. Buna karşın o açıklamayı münasebet yapıp, açtığı davayı geri çekti ve aklandığını ilan etti! Kendi açtığı davayı geri çekerek dava kazanan eşine az rastlanır bir kişi. Problemin detayını merak edenlere Enver Aysever’in dava dilekçesini ve belediyenin sekiz sayfalık karşılığını gönderebilirim.
“Gazetecilik üniversal prensipler çerçevesinde, haber kaynakları ile uzaklık münasebetini gözeterek yapılmalı”
Gazeteci işsiz mi kalsın, neyle geçinsin, diyor bazıları… Size yönelik reaksiyonların bu açıdan haklılık hissesi yok mu?
Yanlışlık şurada. Enver Aysever’in İzmir’deki atölye ve mali bağlarının ortaya çıkmasından sonra uğradığı prestij erozyonunun muhatabı ben değilim. Aklanmasının yolu bana hakaretler yağdırmak, beni takıntı haline getirmek de değil… Gazetecilik kozmik prensipler çerçevesinde, haber kaynakları ile aralık bağını gözeterek yapılmalı.
“Reklam yayımlamadı; reklamda oynadı!”
-Nevşin Mengü de reklam eleştirinizden sonra sizi vaktin gereklerini anlamamakla suçladı…
Nevşin Mengü’nün hakaretamiz sözlerle karşılık vermesi sahiden üzücü. Ben bir yanlışını eleştirdim. Bunu tartışabilirdik lakin o üst perdeden salvolarda bulunmayı yeğledi. Üstelik de bilir bilmez tabirlerle, genellemelerle saldırdı. Bir sefer benim 40 yıllık gazetecilik hayatımda o denli imtiyazlarım, özel imkanlarım vs olmadı. Neyse bütün bunları okurlar, izleyiciler değerlendirecektir.
Asıl eleştirimin içeriğine karşılık vermedi. Nevşin Mengü, toplumsal medya hesabında bir vitamin desteğinin reklamını yaptı. Reklam yayımlamadı; reklamda oynadı! Vitamin desteğinin içeriğini beğendiğini, faydalı olduğunu söyleyip içtiği imgeyi yayımladı, toplumsal medya hesabından. Bir gazetecinin reklam oyunculuğu etik bir davranış değil. Dünyanın neresine giderseniz gidin, bu böyledir. Zira gazetecinin güvenilirliği, inanılırlığı bir eserin satışı için kullanılmış olur. Gerçek ile gazetecinin ortasına para girmemeli. O nedenle reklam ile gazetecinin ortasında kırmızı çizgi olması gerekir.
“Nevşin Mengü, mecra değil, yeni mecralarda bağımsız yayıncılık yapan bir gazeteci”
Onun durumu farklı değil mi? “Ben mecrayım” diyor.
Nevşin Mengü, mecra değil, yeni mecralarda bağımsız yayıncılık yapan bir gazeteci. Daha doğrusu kendi başına bir medya işletmesi, bir medya şirketi. Burası tamam. Klasik medya şirketleri üzere o da reklam alabilir. Hakikaten YouTube hesabında reklam yayımlanıyor, oradan muhakkak bir hisse da alıyor. Yani “Taş mı yesinler” durumu yok. Etik sorun, reklam oyunculuğu yapmasında. Kaldı ki, bağımsız gazetecilik yapan birçok gazeteci var; reklam yapmadan sürdürüyorlar yayınlarını. Kitle takviyesi, fon takviyesi, abonelik, sponsorluk üzere farklı finansman tekniklerini kullanıyorlar. Burada da kırmızı çizgi şeffaflık ve editoryal bağımsızlık.
“Cüneyt Özdemir, hangi yanıyla yeni medyayı temsil ediyor sanki?”
Bu tartışmaya Cüneyt Özdemir “Size karşın bu medya nizamını biz kuruyoruz. Yeni medya sisteminde bildik kuralları yıkıyoruz” dedi. Yeni medya sisteminde yeni kurallar gerekli değil mi?
Elbette gazetecilik prensipleri durağan değildir, yenilemek güncellemek gerekir. Gerçekten Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi de birkaç yıl evvel güncellendi. Lakin gazeteciliğin temel prensipleri değişmez. Gazetecinin reklam yapmaması da bu değişmeyen, değişmeyecek unsurlardan biri.
Cüneyt Özdemir, bildik kuralları yıkıyoruz dese de hâlâ bir ayağı CNN Türk’te, bir ayağı YouTube’da. Hangi yanıyla yeni medyayı temsil ediyor sanki? Yıllar evvel bir banka ve bir de internet şirketi reklamında oynayarak etik unsurları ihlal etmiş bir gazeteci olarak kendisini hangi kurallarla bağlı hissettiğini bilmiyoruz. Kurduğunu söylediği nizamın etik sonları yok ortada.
Yeniden de şunu söylemeliyim, tenkitlerimin akabinde medyada, gazetecilikle ilgili sitelerde son derece bedelli yazılar, incelemeler yayımlandı, yayımlanıyor. Bunlar, mesleğimiz ismine son derece kıymetli kazanımlardı. Bu arkadaşlar bu cins etik yanılgılar yapmazlarsa örneğin Nevşin Mengü bir daha bu türlü reklam oyunculuğu yapmazsa, gazetecilik kazanmış olacak.
Gazeteci reklam yapabilir mi; Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici uyardı, Nevşin Mengü ve Cüneyt Özdemir reaksiyon gösterdi, kim ne dedi?
Altaylı: Mevzuyu yeni medyaya bağlayıp Bildirici’yi çağdışı ilan etmek gazeteciliğin ortasına sıkıştırılmış ‘pazarlamacı influencerlığı’ yasallaştırmıyor
TIKLAYIN | Faruk Bildirici: Gazetecinin, savaş bölgesinde yaprak sarma markası gösteren fotoğraf paylaşması doğal mı?