Meclis Genel Kurulu’nda AKP ve MHP iştirakiyle getirilen “Milletvekili Seçimi Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nin görüşmelerinde birinci kısmında yer alan 7 husus kabul edildi.
Temel Kanun olarak iki kısım halinde görüşülen teklifin birinci kısmında yer alan ve kabul edilen unsurlara nazaran, seçimlerde yüzde 10 olarak uygulanan ülke seçim barajı yüzde 7’ye indirilecek.
Bu unsurun, MHP’nin baraj altında kalması ihtimaline karşı hazırlandığı düşünülüyor. Muhalefet pek çok ülkede seçim barajı olmadığını olanlarda da yüzde 3 civarında olduğunu belirterek unsura reaksiyon gösteriyordu.
D’Hondt uygulaması kullanılacak
İttifakın aldığı oy toplamı ülke barajını geçtiği takdirde, seçim etraflarında milletvekili hesabı ve dağılımı, ittifak içinde yer alan her bir partinin o seçim etrafında almış olduğu oy sayısı dikkate alınarak yapılacak.
İttifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde ittifak içinde elde ettiği oy sayısı temel alınarak genel D’Hondt uygulamasıyla belirlenecek.
Kongre koşulu
Seçime katılma yeterliliği elde eden parti, Siyasi Partiler Kanunu’nda öngörülen ve parti tüzüğünde belirtilen mühletler içinde ilçe, vilayet ve büyük kongrelerini üst üste iki kez yapmamışsa seçime katılma yeterliliğini kaybedecek. Salt TBMM’de küme kurmuş olmak, seçime katılabilmenin kâfi kaidesinden biri olamayacak.
Teklifin bu unsurları, Cumhur İttifakı karşısındaki mevcut ve mümkün ittifakları, bunlara dahil olan ya da olacak partileri engelleme gayesi taşımakla eleştiriliyor.
Seçim heyetlerinin belirlenmesi
Teklifin barajla birlikte en çok tartışılan konusu vilayet ve ilçe seçim konseylerinin oluşturulmasına dair hususlar oldu.
Kabul edilen hususlara nazaran vilayet seçim heyeti, bir lider, iki asıl üye ile iki yedek üyeden oluşacak. Vilayet seçim konseyi lideri ve asıl üyeleri ile yedek üyeleri, iki yılda bir ocak ayının son haftasında, vilayet merkezinde misyon yapan, kınama yahut daha ağır disiplin cezası almamış, en az birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmemiş yargıçlar ortasından, isimli yargı birinci derece mahkemesi adalet komitesince isim çekme suretiyle tespit edilecek. İsim çekmede birinci çıkan hakim lider, sonraki iki hakim asıl ve son çıkan iki hakim yedek üye olacak. İsim çekmeye katılacak hakim sayısının beşten az olması durumunda, bu yargıçlar ortasında isim çekme süreci yapıldıktan sonra eksik kalan asıl ve yedek üyeler, en kıdemli yargıçtan başlayarak belirlenecek.
İsim çekmeye katılacak hakimin bulunmaması durumunda ise lider ve asıl üyeler ile yedek üyeler en kıdemli yargıçtan başlayarak belirlenecek. Bu suretle kurulan vilayet seçim konseyi iki yıl mühlet ile vazife yapacak. Kıdemin belirlenmesinde kınama yahut daha ağır disiplin cezası almış olanlar başkalarından daha az kıdemli sayılacak. Vilayet seçim konseyi başkanlığının boşalması halinde asıl ve yedek üyelerden en kıdemli hakim vilayet seçim şurasına başkanlık edecek.
İlçelerde, ilçede misyon yapan kınama yahut daha ağır disiplin cezası almamış en az birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmemiş yargıçlar ortasından, merkez ilçelerde ise birebir nitelikleri taşıyan yargıçlar ortasından isimli yargı birinci derece mahkemesi adalet komitesince isim çekme suretiyle belirlenen hakim, şuranın lideri olacak. İsim çekmeye katılacak hakimin bulunmaması durumunda ise en kıdemli hakim şuranın lideri olacak.
Sandık konseyine üye bildirme hakkı olan bir parti; oluru olmadan öbür bir parti üyesini sandık şurası üyesi olarak gösteremeyecek.
Görme engelliler için pusula
Genel Şurada AKP’nin kabul edilen önergesiyle, görme engelli seçmenlerin oyun saklılığı temeline uygun formda oy kullanabilmesi için düzenlemeye gidildi. Buna nazaran, Yüksek Seçim Şurası (YSK), görme engelli seçmenlerin kullanabilmesi için oy pusulalarına uygun şablon sağlayacak.
TBMM Genel Konseyinde teklifin birinci kısmında yer alan 7 unsurun kabulünün akabinde ikinci kısmın tümü üzerindeki görüşmelere geçildi.