Anayasa hukukçusu Prof. Süheyl Batum, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı istatistiklere alternatif istatistik açıklayanlara 3 yıla kadar mahpus cezası öngörülen düzenlemeyle ilgili, “Bu söylenenler büsbütün hukuka ve Anayasa’ya aykırı” dedi. Batum, “Bir kuruluşun bilimsel görüşünü yayması temel haktır, sınırlama getirilemez. ‘Önce TÜİK’ten, devletten müsaade alacaksın’ demek demokrasinin dışına çıkıldığını gösterir” diye konuştu.
Sözcü’den Ruhat Mengi’nin sorularını yanıtlayan Batum, şunları kaydetti:
“Şimdi yapılmak istenen Anayasa’ya da Anayasa’nın temel aldığı temel hak ve özgürlüklere de muhakkak ve katiyen terstir. Bu artık bir demokratik hukuk devletinde yapılması mümkün olmayan bir şeydir, neden? TÜİK bir devlet kuruluşu, ne yapıyor, birtakım datalar veriyor, bu dataların gerçekle bağdaşmadığını Türkiye’de bilmeyen bir kimse yok, herkes biliyor. Enflasyon yüzde 80’e yaklaştığında yüzde 25-30 diye diretiyor, bağımsız kuruluşlar yüzde 142 derken o yüzde 61 diyor. Anayasamız 2. hususunda çok net söylüyor ‘Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına saygılı, demokratik, toplumsal bir hukuk devletidir’ diyor. İnsan haklarına dayanan demokratik bir hukuk devletinde ‘Rakamları lakin kamu kuruluşu verir, sen de fakat onun müsaade verdiği sayıları vereceksin’ demek insan haklarıyla mutlaka uyuşmaz, Anayasa’nın 2. unsuruna mutlaka karşıttır.
Anayasa’nın 5., 10., 13. unsurları de var ancak size muhakkak karşıt olduğu iki maddeyi okuyayım; ‘Bir uzmanlar topluluğunun bilimsel görüşünü yayması, söylemesi –bu gerçek da olabilir, yanlış da olabilir hiç fark etmez- bir temel hak ve özgürlüktür.’
Bu temel hak ve özgürlük Türkiye’de Anayasa’ya nazaran lakin ve fakat maddeyle sınırlanır fakat bu yasa da kesinlikle demokrasiye, yani çoğulculuğa uygun olmak zorundadır. Yani ‘uyulmaz’ bir sınırlama getiremezsiniz. ‘Sen uzman da olsan bilimsel bilgilerini açıklamak için kesinlikle devletten müsaade alacaksın’ demek katiyetle bu özgürlüğü sınırlamada demokratik sistemin dışına çıkıldığını ve ölçülü olmadığını gösterir.
Bakın 26. unsura ‘Herkes fikir ve kanaatlerini, kelam, yazı, fotoğraf yahut öteki yollarla tek başına yahut toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir.’ Yani ‘Ben uzmanım, benim kanaatim enflasyonun yahut işsizlik oranının şu olduğudur’ dediğimde bunu açıklama hakkıma sahibim. Bu hürriyet resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber yahut fikir almak yahut vermek özgürlüğünü de kapsar, dikkat edin ‘resmi makamların müdahalesi’ konusu bu kadar açık.”
“Seçime gidilirken yol paklığı yapılıyor”
Batum, “Bir de ‘TÜİK’e başvurulduktan sonra 2 ay içinde onaylanıp onaylanmadığı sonuçlandırılacak’ bilgisi var. Pekala seçimden 1-2 ay evvel önce bağımsız kuruluşların yapacağı anketleri halk nasıl görecek ve duyacak?” sorusuna şöyle karşılık verdi:
“Zaten Seçim Maddesi’nde ivedilikle yapılan değişiklik, bu yasanın kabul edildiği gün -daha Anayasa Mahkemesi görüşmeden- Yüksek Seçim Heyeti’nin derhal toplanarak ‘İl ve ilçe seçim şuralarını Temmuz ayında yeniliyoruz’ demesi şunu gösteriyor. Görünen köy kılavuz istemez; seçime gidilirken yol paklığı yapılıyor.
Bütün bunlar ne demek? Bir devlet kuruluşu müsaade vermezse uzmanların görüşlerini yahut araştırmalarını açıklayamaması, televizyonların bunlara yer verememesi, yer verecek olanın cezalara çarptırılması hatta kapatılması, hatta tahminen yayın frekansının elinden alınması, demokrasiyle, Anayasa’nın 2. unsurunda yazan ‘insan haklarına dayanan demokratik hukuk devletiyle’ zerre kadar bağlı değildir.”
Röportajın tamamını okumak için .
TIKLAYIN – Bloomberg: TÜİK’ten müsaadesiz yayımlanan istatistiklere mahpus cezası geliyor