AKDENİZ, MERSİN (İHA) – meyve deposu merkez Akdeniz ilçesinde çabucak hemen tüm zerzevat ve meyveyi vurdu. Üretimde çok önemli oranda randıman düşüklüğü yaşanırken, başta domates, biber, patlıcan, salatalık, şeftali, nektarin, erik ve badem olmak üzere zerzevat ve meyvenin tüketiciye ulaşması neredeyse hayal oldu. Üreticiler, eser azlığının fiyatları yükselteceği ikazında bulundular.
Geçen ay Türkiye genelinde tesirli olan zirai don, Mersin’i kötü vurdu. Vilayet genelinde üreticilerin aldıkları tedbirlere rağmen hava sıcaklıklarının beklenmedik formda düşmesi hem randımanı önemli oranda düşürdü hem üreticiyi perişan etti. Bilhassa Mersin’in merkez Akdeniz ilçesinde 19 Mart gecesi yaşanan zirai donda hava sıcaklığı eksi 7-8 dereceye kadar niyet, başta sert çekirdekli meyveler olmak üzere tüm sebzeler de büyük ziyan gördü. Şeftali, nektarin, elma, erik üzere meyvelerde don afeti nedeniyle çiçeklenme bile olmazken, örtü altında yetişen domates, biber, patlıcan, salatalık üzere sebzeler de yandı. Limon bahçelerindeki genç limon ağaçları da kururken, üreticiler bahçelerindeki başta nektarin olmak üzere çiçek bile vermeyen meyve ağaçlarını kesmeye başladı. Seralarda ise neredeyse biber ve domates kalmadı.
Mersin Akdeniz Ziraat Odası Lideri Musa Yılmaz, İHA muhabiri ile birlikte ülkenin değerli zerzevat ve meyve üretim merkezlerinin başında gelen Akdeniz ilçesi Kazanlı Mahallesi’nde dondan etkilenen sera ve bahçeleri gezerek, üreticilerden bilgi aldı. Kuruyan limon bahçelerini ve parmakla sayılacak kadar az eser veren biber seralarını dolaşan Yılmaz, eline motorlu testereyi alarak, nektarin ağaçlarını kesen üreticilere de yardım etti.
“Örtü altı üretimde önemli derecede randıman düşüklüğü var”
Ziraat Odası Lideri Yılmaz, burada yaptığı açıklamada, Mersin’de geçen ay yaşanan zirai don nedeniyle üreticilerin büyük ıstırap içinde olduklarını söyledi. Zirai don nedeniyle örtü altı üretimde önemli derecede randıman düşüklüğü olduğunu belirten Yılmaz, “Başta biber olmak üzere bütün eserlerimizde randıman düşüklüğü var; randıman yüzde 50 oranında düştü. Domateste, salatalıkta, örtü altı bütün eserlerde yaşıyoruz. Münasebetiyle bir eserde randıman ne kadar azsa o eserin fiyatı o kadar yüksek olacak. Kaldı ki, örtü altında ürettiğimiz eserlerimizin üretim maliyetleri çok yüksek. Fiyata yetişemiyoruz. Bu girdi fiyatlarımızla bu çiftçinin ayakta kalma talihini çok fazla görmüyoruz” dedi.
“Narenciyemizi bu kadar vurduğunu birinci günlerde hissetmedik”
“Tüketici 50 liradan aşağıya yiyemeyecek”
Akdeniz ilçesinin çabucak bütün bölgelerinde sert çekirdekli kalmadığına işaret eden Yılmaz, bu durumun fiyatlara yansıyacağını vurgulayarak, “Kalan yerlerdeki eserlerimizi de üretici 50 liradan aşağıya yiyemeyecek. Bu türlü de bir problemle karşı karşıyayız. Öbür ilçelerde de Anamur’a kadar kıyı bandı sert çekirdeklilerde tam birebir durumda. Adana ve Antalya’da da birebir. Sert çekirdeklide çok önemli sorun yaşayacağız” tabirlerini kullandı.
Üreticinin dertlerini atlatabilmesi için taleplerini de sıralayan Yılmaz, “Çiftçi borçlarının faizsiz biçimde en az iki yıl ertelenmesini talep ediyoruz. Borçlu çiftçilerimiz bu ertelemeyi alırlarsa bir nebze rahatlayacaklar. Bu yıl ya da önümüzdeki yıl iki yıllık mahsulün bir kısmının telafi edilmesini, bir kısmıyla alakalı çiftçilerimize muhakkak bir takviyede bulunulmasını isteriz ki bu gübre, mazot, elektrik fiyatları dayanağı olabilir” biçiminde konuştu.
“Geçen sene dönümden 2-2,5 ton topluyordum, şu anda 300 kiloyu sıkıntı toplayacağım”
Kazanlı’da biber serası olan üretici İbrahim Çetinkaya da geçen yıl serada bir dönümden 2,5 ton dolma biber toplarken, şu anda 300 kilogramı toplayamadıklarını söyledi. Zirai don nedeniyle çok mağdur olduklarını belirten Çetinkaya, “Geçmişte soğukla şu anda da sıcakla çaba ediyoruz. Bu durum fiyatlara da yansıyor. Şu anda halde dolma biberin kilogramı 11 lira. Piyasada, pazarlarda kaç lira bilmiyorum. Ben geçen sene buradan 3 liraya dönümden 2-2,5 ton topluyordum, şu anda 300 kiloyu güç toplayacağım. Üretici olarak biz bu kurallarda seneye bu üretimi yapamayacağız. Güç durumdayız, eser yok” dedi.
“Tarım eserinin parasını direkt tüketiciye ileten yiyor”
Limon ve nektarin bahçeleri olan üretici Süleyman Yaman ise daha evvel sera olan bütün alanlarını limon bahçesine çevirdiğini, lakin iki yaşındaki ağaçları tam meyve vereceği sırada don vurduğunu lisana getirerek, “Aklım erdi ereli bu tarihlerde bu türlü soğuk olmadı. Tam ekmeğini yiyecektik bir soğukta mahsul büsbütün bitti. Toplam 45 dönüm limon bahçesinden yaklaşık 200 ton mahsul bekliyorduk, bir çiçek bile yok. Limonda yediğimiz darbeyi nektarinde de yedik. Ondan ötürü da kesmek zorunda kaldık. Üstünde bir tane meyvesi bile kalmadı. 15 dönümün tamamını keseceğiz” formunda konuştu.
Yaklaşık 5 yıl evvel ‘Üretici niçin kazanamıyor’ diyerek alternatif aradığını belirten Yaman, komisyonculuk ve sevkiyatçılık da yaptığını söyledi. Yaman, “Maalesef, bu paranın yenildiği bir yer var; o tarım eserinin parasını direkt tüketiciye ileten yiyor. Bugünkü piyasada biber 11 lira. Emekçisiyle, navlunuyla, nakliyesiyle yaklaşık 16-17 liraya mal olur. Bakıyoruz pazarlardaki etiket 30 lira. Domates de burada 3-4 lira, marketlerde 25-30 lira. Bu para, ne sevk edenin ne üretenin ne de komitecinin cebinde. Nerede bu para? ya markettedir ya manavdadır ya pazarlardadır” diye konuştu. – MERSİN