Bilişim uzmanları, bayram tatillerinde artan siber zorbalık ve dolandırıcılık cürümlerine karşı internet kullanıcılarının mağdur olmaması için daha dikkatli olunması ikazında bulunuyor.
Siber dolandırıcılar, dijital hareketliliğin ağır olduğu tatil ve bayram günlerinde internet kullanıcılarının ferdî datalarını elde edebilmek için fırsat kolluyor.
Uzmanlar, temelsiz linkleri, teğe bir kopyalanan uydurma siteleri, toplumsal medyada pozisyon paylaşımını, ortak ağa açık cep telefonlarını, tanıdıktan geldiği zannedilen e-postaları ve halka açık Wi-Fi’leri siber zorbaların internet kullanıcılarını dolandırmak için kullandığını aktardı.
“Moda olan hırsızlık çeşidi, siber dolandırıcıların temelsiz linkleri”
AA muhabirine değerlendirmede bulunan Dijital Bağımlılıkla Gayret Derneği Lideri Prof. Dr. Tuncay Dilci, bayram ve tatil periyotlarında çocuklar ve yetişkinlerin vaktini gereğinden fazla ekran karşısında geçirdiğini söyledi.
Bilhassa oyunlardaki içeriklerin barındırdığı risklere dikkati çeken Dilci, “İçeriği tasarlayan, karşı tarafı denetim etmeyi amaçlayabiliyor. Dijital mecralardaki oyun içeriklerine ve içerisinde verilen iletilere ailelerin dikkat etmesi gerekir. Zira çocukta ziyanlı alışkanlıklara sebep verebilir.” dedi.
Dilci, dijital hırsızlıkların dönemsel değişiklik gösterdiğini lisana getirerek, “Şu an moda olan hırsızlık çeşidi, siber dolandırıcıların temelsiz linkleridir. Bu linkler üzerinden düzmece ‘bayram ikramiyesi’ bildirileriyle 50 yaş üzeri şahısları amaç alıyorlar. Siber dolandırıcılar, bireyin sıhhat sorununu takip ediyorlar. Sıhhatine derman aramaya çalışan kişinin toplumsal medya paylaşımlarını takip ediyorlar. Dijital ayak izlerinden dolandırıcılık hareketlerinde bulunuyorlar.” diye konuştu.
“Bayramlarımız dijitalleşmesin”
Bayram tatiline gideceklerin toplumsal medyadan pozisyon paylaşmasının riskli olduğunu anlatan Prof. Dr. Tuncay Dilci, bireyin daha evvel ikamet ettiği adreslerin takip edilip ikamet pozisyonlarının bulunabileceği ihtarında bulundu.
Dilci, bayramlarda yüz yüze irtibatın ehemmiyetine de değinerek şunları tabir etti:
“Bayramlarımız dijitalleşmesin. Kovid-19 devrinde iki yıl gereğince dijitalleştik. Bu devir yüz yüze bağlantı kurmaya dikkat etmeliyiz. Kültürel kodlarımızın eşliğinde büyüklerimizi ve akrabalarımızı ziyaret ederek bayramı yüz yüze geçirmeliyiz.”
“Cep telefonunu ortak ağa erişime açmak riskler barındırıyor”
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İrtibat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sefer Darıcı da bayramlarda reklamların daha fazla gösterildiğini ve bayrama yönelik kampanyalar doğrultusunda reklam içeriklerinin oluşturulduğunu aktardı.
Darıcı, internet sitelerinin kopyalanıp geçersiz sayfalar oluşturulduğunu vurgulayarak, “Bu sayfalar üzerinden bireylere yönlendirme yapılabiliyor. Gerçeğinden ayırt edilmemiş kampanyalara, kurumsal kimliği olmayan firmaların eserlerine dikkat etmek gerekiyor. Şayet bir şey gerçek olamayacak kadar uygunsa gerçek değildir.” tabirlerini kullandı.
Darıcı, bayram tatiline çıkacaklara şu tekliflerde bulundu:
“Bayram tatiline çıkıldığında meskendeki Wi-Fi kullanılmayacaksa kapatılmalı. Wi-Fi’ye bağlantı sağlandığında IP adresi üzerinden süreç yapılabilir. Cep telefonunu ortak ağa erişime açmak da riskler barındırıyor. Zira cep telefonunun ortak ağından internete giren kişinin hangi maksatla kullandığı bilinmiyor. Ortak ağ dikkatli kullanılmalı.”
Tanıdıktan gelen her e-posta günahsız olmayabilir
Küresel Bilişim Derneği (BİDER) Lideri Şenol Vatansever ise bayram ve tatil periyotlarında toplumsal medya kullanımın arttığını, siber korsanların insanları kandırmak için faklı sistemler uyguladığını lisana getirdi.
Vatansever, bilgisayarlarda kesinlikle lisanslı eserler kullanılmasını önererek, “Güncellemeleri nizamlı olarak yüklemediğiniz, kırılmış uygulamalar kullandığınızda siber hücumlara daha açık olursunuz. Bilinen virüslere karşı koruyacak lisanslı ve yeni bir antivirüs programı kullanmanız güvenlik için değerlidir.” dedi.
Hiçbir tedbirin yüzde 100 inançta olunduğu manasına gelmeyeceğinin altını çizen Vatansever, şunları kaydetti:
Wi-Fi’ler şifrelenmiş olsa da bilgisayar korsanları aygıtlardaki bilgiye erişebilir
Mali Uzman Gökhan İlikli de inançlı olmayan web siteleri ve halka açık Wi-Fi üzerinden çevrim içi bankacılık yahut alışveriş yapmanın riskli olduğuna işaret etti.
İlikli, bankaların kullanıcıların bilgilerini inançta tutmak için şifreleme kullandığını belirterek, “Bazı halka açık Wi-Fi noktaları şifrelenmiş olsa da ağ inançlı değilse, bir bilgisayar korsanının aygıtınızın ilettiği ve aldığı bilgileri dinleme mümkünlüğü yahut öbür hassas bilgileri kaydetme durumu vardır.” diye konuştu.
Tatilde yahut gündelik hayatta inançlı bankacılık süreçleri yapmak için tekliflerde bulunan İlikli, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Çevrim içi bankacılık yahut rastgele bir finansal süreç için her vakit mesken, iş yeri Wi-Fi’nizi kullanmalısınız. Hareket halindeyken bankacılık yapmak zorundaysanız, halka açık Wi-Fi yerine 3G yahut 4G kullanmayı deneyin ve bankanın web adresinin ‘https’ ile başladığından emin olun.”