Böbrekler, kan basıncını (tansiyon seviyesi) düzenlemekten ve metabolizmanın ürettiği fazla mineral tuzları ve atık ürünleri ortadan kaldırarak kanı filtrelemekten sorumlu iki organdır. Böbreklerin hormonal bir işlevi de vardır. Kemik iliği tarafından kırmızı kan hücrelerinin üretimini uyaran bir madde olan eritropoietin salgılarlar.
Vücudun düzgün çalışması için gerekli hormonları salgılayan ve aynı zamanda kan basıncının korunmasına yardımcı olan adrenal bezlere çok yakındırlar. Sadece bir böbrek ve bir böbrek üstü bezi ile normal yaşamak mümkündür, bu da kanser durumunda bir böbreğin alınmasına imkan tanır.
Böbrek kanseri, genellikle yavaş büyüyen kötü huylu tümörlerin gelişimi ile ortaya çıkar. Böbrek kanseri, tümör büyüdüğünde belirtilere neden olur ve bu da teşhisini oldukça geciktirir. Çoğu durumda, bu kanserler başka bir nedenle yapılan ultrason sırasında tesadüfen tespit edilir.
Böbrek kanserinde hastalığın gidişatı nispeten yüksek bir tedavi oranı ile oldukça iyidir. İyileştikten sonra, tekrarlama ve yayılma riski olduğu için ömür boyu düzenli tıbbi takip gerektirir.
Böbrek kanserinin türleri
Böbrek kanseri vakalarının çoğunda böbrek kanserleri böbrek dokusunun hücrelerinden kaynaklanır. Buna renal hücreli karsinom denir. Vakaların yüzde 85’inde bu kanser iki böbreğin sadece birinde gelişir.
Böbreklerde daha az sayıda bulunan hücrelerin kanserli hücrelere dönüşmesi nedeniyle başka böbrek kanseri türleri de ortaya çıkabilir. Nefroblastom, sarkom, primer renal lenfoma, onkositoma gibi kanser türleri görülebilir. Bu nadir formlar genellikle her iki böbreği de etkiler, renal hücreli karsinomlardan daha yavaş gelişir ve özel tedaviler gerektirir.
Böbrek kanserinde risk faktörleri
Böbrek kanseri için üç ana risk faktörü vardır. Bunlar üç yıldan uzun süredir diyaliz uygulanması, obezite ve sigara kullanımıdır. Ayrıca tedavi ile kontrol edilmeyen hipertansiyon, asbeste veya belirli kadmiyum veya arsenik tuzlarına tekrar tekrar maruz kalma gibi çeşitli risk faktörleri de vardır.
Ek olarak, çeşitli nadir genetik hastalıklarla bağlantılı ailesel (kalıtsal) böbrek kanseri formları vardır. Bunlardan en yaygın olanları Von Hippel-Lindau hastalığı ve tüberosklerozdur. Von Hippel-Lindau hastalığı, böbrek kanserlerinin yaklaşık yüzde 1 ila 2’sinin nedenidir. Bu genetik hastalığa insanların yaklaşık yarısı, genellikle 30 yaşından önce böbrek kanseri yaşar.
Böbrek kanseri önlemek için yapılması gereken çok özel şeyler yoktur. Sigara içilmemelidir. Dengeli bir diyet izlenmeli ve fazla kilolar verilmelidir. Alkollü içecek tüketimi mümkün olduğunca sınırlandırılmalıdır, alkolün güvenilir bir dozu olmadığı unutulmamaldıır. Düzenli fiziksel aktivite de çok önemlidir. Ayrıca tansiyon seviyelerinin izlenmesi ve hipertansiyon durumunda uygun tedavinin alınması böbrek kanserinin önlenmesine katkı sağlar.
Böbrek kanserinin 8 belirtisi
Böbrek kanseri, hastalık ilerleyene kadar genellikel fark edilmez. Ancak vücudunuzda meydana gelen küçük değişikliklere dikkat ederek kanseri erken dönemde tespit edebilirsiniz.
İşte böbrek kanserinde dikkat edilmesi gereken 8 önemli belirti:
Karın, yan veya alt sırtta şişkinlik
Böbrekler vücudun çok derinlerinde bulunduğundan, hastalar kanserin erken evrelerinde çok az belirti yaşarlar veya hiç belirti yaşamazlar. Nadiren, bir hasta yan tarafında veya alt sırtta bir tümör hissedebilir. Bu durumda tümör ileri bir aşamada olabilir.
İnce yanal ağrı
Hastalarda böbrek kanserinin belirtilerinden biri olan yan ağrı ortaya çıkabilir. Geçmeyen kalıcı yanal ağrı doktorunuz tarafından kontrol edilmelidir.
İdrarda kan
Bu, böbrek kanserinin kesin belirtisi değildir ancak idrarda kan görmek endişe vericidir. İdrarınızdaki kan böbrek kanserinden kaynaklanıyorsa, kanser muhtemelen oldukça ilerlemiştir. Her durumda, doktorunuz tarafından muayene edilmelidir.
Yorgunluk ve kilo kaybı
Yorgunluk, iştahsızlık ve açıklanamayan kilo kaybı böbrek kanserinin ileri evrelerinde ortaya çıkan üç ek belirtidir. Ancak önce kilo kaybını tetikleyebilecek ve enerjiniz ve yorgunluğunuz üzerinde etkisi oalbilecek diğer faktörleri göz önünde bulundurun .Stres bile buna neden olabilir. Bununla birlikte, iyi bir uykuya rağmen yorgunluk çekiyorsanız veya sebepsizce kilo verdiyseniz mutlaka bir uzmana danışmanız gerekir. Tip 2 diyabetiniz varsa böbreklerinizi bir öncelik haline getirmek önemlidir. Her zaman yorgun olmanızın başka tıbbi nedenleri de vardır.
Yüksek tansiyon
Tansiyon seviyelerinizi genellikle iyiyse veya en azından stabilse ve son zamanlarda ölçümlerde tansiyon seviyelerinizin tırmanmaya başladığını fark ederseniz bu, böbrek kanserinin bir işareti olabilir. Böbrekleriniz, renin adı verilen bir hormonu serbest bırakarak vücudunuzun sıvı dengesini ve kan basıncını yönetmeye yardımcı olur. Kanser bu sürece müdahale edebilir. Kan basıncınızdaki artışın nedenini belirlemeye yardımcı olabilecek diğer semptomlar hakkında mutlaka doktorunuzla konuşun.
Anemi
Yorgunluğunuzun nedeninin bir kısmı, düşük kırmızı kan hücresi sayınız olabilir. Böbrekler tarafından salınan bir başka hormon olan eritropoietin, kemik iliğinin kırmızı kan hücreleri üretmesine yardımcı olur. Vücudunuzun geri kalanına oksijen tedariki için kırmızı kan hücreleri gereklidir. Azaldıklarında, enerjiniz de azalır.
Enfeksiyonlar olmadan yüksek ateş
Vücut ısınızın yükselmesi, bağışıklık sisteminizin bir tür davetsiz misafirle savaştığını gösterir. Bir virüs, bakteri veya potansiyel olarak bir tümör olabilir. Gece terlemeleriniz varsa veya sıcak hissediyorsanız, sıcaklığınızı izlemeye başlayın. Öksürme, hapşırma veya kas ağrısı (soğuk algınlığı ve grip belirtileri) gibi başka bir enfeksiyonun belirgin semptomlarının yokluğunda yüksek ateş doktorunuza bildirilmesi gereken bir belirtidir.
Sağ testis çevresinde şişmiş damarlar
Sorun her iki testiste de ortaya çıkabilse de, bir grup şişmiş damar çoğunlukla sağ testisi hedef alır ve bu büyük bir böbrek tümörünüz olduğunu gösterebilir. Derhal doktorunuza danışmalısınız.
Böbreklere iyi gelen 14 besin
Böbreklerin işleyişini kolaylaştırmak için sağlıklı beslenmek ve düzenli olarak su içmek çok önemlidir. Uzmanlar, gün boyunca en az 2,5 litre svı alınmasını önermektedir. Spor yapıyorsanız veya hava çok sıcaksa, miktarı biraz artırmak daha iyidir.
Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (aspirin dahil) gibi ilaçları uzun süre almak böbrekler için toksik olabilir. Gıda takviyelerini (vitaminler, selenyum vb.) yüksek dozda almak da börekleri yıpratabilir.
Tütün ve alkol sağlığınız için tartışılmaz derecede kötüdür ve özellikle böbrekler için zararlıdırlar. Sigaralardan gelen zehirli maddeler böbreklerdebirikir. Varlıkları böbrek dokusuna zarar verir ve fonksiyon kaybına neden olur. Bu nedenle, böbrekleriniz sağlıksızsa, sigarayı ve alkolü bırakmanız gerekir.
Yemek hazırlarken de önlemler alınmalıdır. Böbrekler aşırı kolesterole duyarlıdırlar. Ayrıca uzun vadede onlara zarar verebilecek tuz veya protein oranı yüksek gıdalardan da kaçınılması gerekir.
Öte yandan dengeli beslenmenin bir parçası olarak bazı gıdalar böbreklerin daha iyi çalışmasına yardımcı olabilir. İşte böbrekler için en iyi 14 besin:
Lahana
Lahana böbrekler için iyidir. Vitaminler ve mineraller açısından zengin olan lahanalar potasyum, fosfor ve sodyum bakımından düşüktür. Bu üç element büyük miktarlarda böbrekleri yorarlar.
Havuç
Su ve antioksidanlar açısından zengin olan havuç, böbrekelrde taş oluşumunu da engeller.
Sarımsak
Böbrek sorunları olan kişiler tuz alımını sınırlandırmalıdır. Sarımsak, tuz kullanmadan yemeğe lezzet verir. Aynı zamanda C vitamini ve B6 kaynağıdır ve önemli iltihap önleyici özelliklere sahiptir.
Elma
Elma, pektin adı verilen önemli bir lif içeren sağlıklı bir meyvedir. Yüksek kan şekeri ve kolesterol gibi böbrek sorunları için belirli risk faktörlerini azaltmaya yardımcı olabilir.
Yaban mersini
Bu tatlı meyvelerin besin içeriği sodyum, fosfor ve potasyum açısından düşük olduğu için yaban mersini böbrek dostu bir diyete harika katkılar sağlar.
Yağlı balıklar
Çok fazla protein tüketmek böbrekler için tehlikelidir. Bu nedenle kırmız et azaltılmalı ve balıklar tercih edilmelidir. Levrek gibi yağlı balıklar, omega 3 açısından zengin, kaliteli protein tüketmenizi sağlar. Levrek ayrıca en az fosfor içeren balıklardan biri olma avantajına sahiptir.
Karpuz
Karpuzun yüzde 92’si sudur. Bu meyve özellikle yaz aylarında, düzgün çalışmak için suya ihtiyaç duyan böbreklerin bir iyi bir yardımcısıdır.
Karnabahar
Karnabahar, vücut ve sindirim için iyi olan birçok lif ve iltihap önleyici bileşik içerir. Ayrıca potasyum açısından düşüktür.
Kırmızı biber
Sodyum ve potasyum gibi mineraller bakımından çok düşük olmasının yanı sıra kırmızı biberler hücreleri hasardan koruyabilen yararlı antioksidan bileşikler içerir.
Ananas
Portakal, muz ve kivi gibi birçok tropikal meyve potasyum bakımından çok yüksektir. Ananas bir istisnadır. Bu nedenle böbrek sorunları olan kişiler için iyi bir alternatiftir. Bu meyve ayrıca lif, manganez, C vitamini ve iltihabı azaltmaya yardımcı olan bir enzim olan bromelain bakımından da yüksektir.
Kişniş
Kişniş tohumları böbreklerin işleyişini iyileştirir. İdrar söktürücü görevi görür ve vücuttaki toksinlerin atılmasına yardımcı olur.
Kızılcık
Şekersiz, flavonoid bakımından zengin kızılcıklar antioksidan ve iltihap önleyici özelliklere sahiptir. İdrar yolu enfeksiyonlarına karşı mükemmel bir besindir. İdrar yolu enfeksiyonları tekrarlayan ve kronik ise uzun vadede böbreklere zarar verebilir.
Isırgan yaprağı
Isırgan yaprakları idrar söktürücüdürler. Isırgan yaprağı çayları böbrek problemlerini, idrar yolu enfeksiyonlarını ve böbrek taşlarını tedavi etmenin doğal bir yoludur.
Kavun
Kavun vücuttaki fazla suyun atılmasına yardımcı olur. Bu nedenle özellikle böbrek problemleri olan kişiler için tavsiye edilir.