Buğday Ekolojik Hayatı Destekleme Derneği, 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü’nde tarımda pestisit tehlikesine dikkat çekerek, “Hem çiftçi ve tarım emekçilerinin sıhhatini korumak, hem de pestisit kullanılan eserleri tüketen toplumun sıhhatini korumak için pestisit kullanımını azaltmaya yönelik siyasetlerin hayata geçirilmesi gerekiyor” ikazını yaptı.
Buğday Ekolojik Ömrü Destekleme Derneği, 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü hasebiyle açıklama yaptı. Açıklamada, şunlar kaydedildi:
“PESTİSİTLERDEN, EN ÇOK BU ZEHİRLERİ UYGULAYAN ÇİFTÇİLER ETKİLENİYOR”
“Buğday Ekolojik Hayatı Destekleme Derneği uyarıyor; besinlerdeki kalıntı problemleri nedeniyle kanserden endoktronolojik hastalıklara kadar pek çok sıhhat sıkıntısına neden olan pestisitlerden, en çok bu zehirleri uygulayan çiftçiler etkileniyor.
“BİRİM ALANA ATILAN PESTİSİTLERİN YÜZDE 95’İ HAVA OLAYLARI, YAĞIŞ, SULAMA VS. ÜZERE FAKTÖRLERLE ATILDIĞI BÖLGENİN DIŞINA TAŞINIYOR”
Tarım çalışanları pestisitlerin hazırlanması ve uygulanması sırasında; karıştırma, yükleme, püskürtme, ekipman temizleme ve bakım, ayıklama ve toplama sırasında pestisit uygulanmış eserlere temasla pestisitlere maruz kalıyor. Besin Mühendisi Dr. Bülent Şık’a nazaran; çeşitli pestisitlerin zehirli tesiri ziraî üretim yapılan bir alana atıldığında kimisinin 3 gün, kiminin 30 gün, kimininki 3 ay olmak üzere orada devam ediyor. Kıymetli bir kısmı etrafa yayılıyor. Bilimsel çalışmalara nazaran, ünite alana atılan pestisitlerin yüzde 95’i hava olayları, yağış, sulama vs. üzere faktörlerle atıldığı bölgenin dışına taşınıyor.
“HORMONAL SİSTEM BOZUCU PESTİSİTLER, BİLHASSA ÇOCUKLAR VE ANNE KARNINDAKİ BEBEKLER İÇİN DAHA TEHLİKELİ”
Zehirsiz Sofralar Sivil Toplum Ağı’nın 41 pestisit etken unsurunun çiftçi sıhhati, tarım emekçisi sıhhati, çocuk sıhhati için çok tehlikeli olduğuna ait yaptığı çalışmaya nazaran; 13 etken husus çiftçiler ve tarım emekçileri için çok ziyanlı. İnsan ve hayvan vücudunun birçok fonksiyonunu hormon sistemi düzenlediği için, hormonal sistem bozucu pestisitler sıhhati pek çok açıdan etkiliyor. Çiftçiler bu cins pestisitlere maruz kaldıkları her an; hormonla alakalı kanser cinsleri (prostat, testis, meme), metabolizma bozuklukları (obezite, diyabet), üreme işlevi bozuklukları (doğurganlığın azalması, çocuklarda cinsiyet gelişim bozukluğu, örneğin erken ergenlik), kalp ve damar hastalıkları, zihin ve davranış bozuklukları üzere önemli hastalık riskleriyle karşı karşıya. Hormonal sistem bozucu pestisitler, bilhassa çocuklar ve anne karnındaki bebekler için daha tehlikeli.
“KULLANILAN TARIM ZEHİRLERİNİN TOPRAKTAKİ CANLILIĞIN ÖLMESİNE VE SULARIN KİRLENMESİNE NEDEN OLUYOR”
Tarım, dünya çapında ekonomik olarak istikrarsız bir sanayi. Bilhassa de Hindistan’da bu istikrarsızlık her manada dramatik formda kendini gösteriyor. Çiftçiler borçlar, çevresel bozulma ve pestisitlere maruz kalmaya bağlı çok kanser oranları nedeniyle yıkıcı baskılarla karşı karşıya kalıyor. Kimi durumlarda, çiftçiler tarım kimyasalları ve sentetik gübrelere bağlı hastalıklar nedeniyle topraklarını işleyemiyor. Çok uluslu şirketlere karşı esaslı savaşlarla uğraşıyor, her yıl kredi almak zorunda kalıyorlar. Kullanılan tarım zehirlerinin topraktaki canlılığın ölmesine ve suların kirlenmesine neden olması da çiftçileri sıkıntı durumda bırakıyor.
“DÜNYADAKİ 860 MİLYON ÇİFTÇİ VE TARIM ÇALIŞANININ YÜZDE 44’Ü HER YIL ZEHİRLENİYOR”
BMC Public Health isimli hakemli mecmuada yayımlanan yeni bir araştırmaya nazaran, dünyadaki 860 milyon çiftçi ve tarım personelinin yarısına yakını (yüzde 44’ü) her yıl zehirleniyor. 141 ülkeye ilişkin bilgilerin incelendiği araştırmada pestisit zehirlenmelerinin yol açtığı vefat sayısı ise yılda yaklaşık 11 bin olarak veriliyor. Kasım 2021’de, Ulusal Sıhhat ve Tıp Araştırmaları Enstitüsü (The National Institute of Health and Medicine Research – Inserm), 5 bin 300 bilimsel çalışmaya dayanarak yaptığı açıklamada, pestisitlere mesleksel seviyede maruz kalan yetişkinler ile dört patolojik durum ortasında güçlü temasların mümkünlüğünü teyit ediyor: Hodgkins-dışı lenfoma (NHL), multipl miyelom, prostat kanseri ve Parkinson’s hastalığı. Pestisitlere mesleksel seviyede maruz kalmak ile iki öteki hastalık ortasında güçlü irtibatlar olabileceğini de vurguluyor: bilişsel bozukluklar ve kronik obstruktif akciğer hastalığı / kronik bronşit.
“PESTİSİT KULLANIMI SONUCU OLUŞAN İNSAN VE ETRAF SIHHATİNE YÖNELİK ZİYANLARIN TAZMİNİ GENELDE MÜMKÜN OLMUYOR”
Pestisit kullanımı sonucu oluşan insan ve etraf sıhhatine yönelik ziyanların tazmini genelde mümkün olmuyor. Zira, oluşan sıhhat ya da etraf ziyanı ile pestisit kullanımı ortasındaki ilişkiyi bilimsel olarak göstermek çok güç. Bu zorluk, yargı süreçlerinde şirketler lehine bir durum oluştursa da pestisitlere maruz kaldıkları için kanser hastalığına yakalanan şahısların üretici şirketlere açtıkları tazminat davalarını kazandıkları örnekler de mevcut. Örneğin, ABD’de Dewayne Johnson’ın, Monsanto şirketine açtığı ve 2018 yılında karara bağlanan dava ile Alva ve Alberta Pilliod çiftinin Monsanto-Bayer şirketine açtığı ve 2019 yılında karara bağlanan davada, ot öldürücü glifosatisimli tarım zehrini üreten şirketler yüz milyonlarca dolar tazminat ödemeye mahkum edildi.
“CİDDİ SIHHAT SIKINTILARINA NEDEN OLAN PESTİSİT KULLANIMINI AZALTACAK SİYASETLER HAYATA GEÇİRİLSİN”
Çukurova Üniversitesi’nde Tabip Saliha Çelik tarafından yapılan bir araştırmada, Adana Ceyhan’daki 66 tarım emekçisi ve çiftçiden saç ve kan örnekleri alındı. Denetim kümesi olarak tarımla ilgisi olmayan 66 kişi de bu araştırmaya dahil edildi. Sonuçlara nazaran: çiftçilerin hepsinin saçında ve yüzde 94’ünün kanında en az bir tarım zehiri var. Denetim kümesindeki tarımla ilgisi olmayan 66 şahıstan 55’inin saçında, 52’sinin kanında pestisit var. Bu sonuç, yalnızca pestisit kullanan çiftçilerin değil, bu eserleri tüketenlerin de etkilendiğini gösteriyor.
Hem çiftçi ve tarım çalışanlarının sıhhatini korumak, hem de pestisit kullanılan eserleri tüketen toplumun sıhhatini korumak için pestisit kullanımını azaltmaya yönelik siyasetlerin hayata geçirilmesi gerekiyor.
“MESLEK HASTALIĞI OLARAK TANIMLANIYOR ANCAK TEŞHİŞ KONULMASINDA SORUNLAR YAŞANIYOR”
İş Güvenliği Uzmanları Derneği’nden Hakan Göçer, ‘6331 İş Sıhhati ve Güvenliği Kanunu tarım çalışanlarının sıhhat nezaretlerini zarurî tutuyor. Tarım çalışanları bu kanun ile muhafaza altında. Lakin kendi ismine çalışan çiftçiler bu kanunun dışında tutuluyor. Çiftçinin kendi sıhhat nezaretini yapması gerekiyor. Bilgi yetersizliği nedeni ile bu çiftçilerde maruziyet fazla oluyor. Tarım çalışanlarının pestisitlere kronik maruz kalması, Toplumsal Güvenlik Kurumu tarafından meslek hastalığı olarak tanımlanıyor. İş göremezlik ve maluliyet tazminatı şeklinde haklar veriliyor. Lakin meslek hastalıklarına ülkemizde tabipler tarafından teşhis konulmasında sorunlar yaşanıyor. Tabibin hastanın ne işle uğraştığını sormaması nedeni ile uzun müddet meslek hastalığı tanısı atlanıyor. Kendi namına çalışan emekçilerin muhafaza önlemlerinin kendisinden beklenmesi buradaki maruziyeti artırmaktadır. Bu hususta mevzuat düzenlemesine, eğitimler ve sertifikasyon programlarına gereksinim var’ diye aktardı.”
PESTİSİT NEDİR?
Pestisit, ziyanlı organizmaları engellemek, denetim altına almak ya da ziyanlarını azaltmak için kullanılan husus ya da hususlardan oluşan karışımlardır.