RUsya ile Ukrayna arasında, Kırım’ın ilhakı ve Donbass bölgesindeki çatışmalarla başlayan gerilim, iki ülkenin sınırlarına askeri yığınak yapmasıyla iyi ce yükseldi.
Karadeniz’de yaşanan gerilime ABD ve NATO ülkeleri de dahil oldu.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, NATO Konseyinin savunma ve dışişleri bakanları toplantısının ardından ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ve ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ile ortak basın toplantısı düzenledi.
NATO ASKERLERİ, 1 MAYIS’TAN SONRA AFGANİSTANDAN ÇEKİLİYOR
“Bugün Afganistan’daki varlığımızın geleceği hakkında karar verdik.” diyen Stoltenberg, 20 yıldır Afganistan’da olan NATO askerlerinin 1 Mayıs’tan itibaren bu ülkeden çekileceğini hatırlattı.
Stoltenberg, Afganistan’da 10 bin kadar NATO askeri bulunduğunu, bunların çoğunun ABD askeri olmadığını belirterek, şunları söyledi:
“Son hafta ve aylarda Afganistan’daki varlığımız hakkında istişarelerde bulunuyorduk. ABD’nin çekilme kararı ışığında NATO savunma ve dışişleri bakanları izlenecek yolu bugün ele aldı ve NATO Kararlı Destek Misyonu güçlerinin 1 Mayıs’tan itibaren çekilmeye başlamasına karar verdi. Çekilmemiz düzenli, koordineli ve itinalı olacak.
Tüm askerlerin çekilmesini birkaç ay içinde tamamlamayı planlıyoruz. Bu sürede Taliban’ın askerlerimize yönelik herhangi bir saldırısına güçle karşılık verilecek. Afganistan’a birlikte gittik, duruşumuzu birlikte ayarladık ve beraber çıkma konusunda birlik içindeyiz.”
Çekilmenin Afganistan ile NATO ilişkilerinin sonu olmadığını vurgulayan Stoltenberg, bunun yeni bir dönemin başlangıcı olduğunu, NATO ülkelerinin Afgan halkının yanında durmayı sürdüreceğini dile getirdi.
“İSTANBUL KONFERANSINDAN MEMNUNUZ”
Bakanların toplantısının ardından yayımlanan bildiride ise NATO’nun Afganların öncülüğündeki barış sürecini desteklediği vurgulandı.
Bildiride, “İstanbul Konferansı’nı, barış sürecini ileri taşıyacak ve Doha’daki ilerlemeyi güçlendirecek bir fırsat olarak memnuniyetle karşılıyoruz. Afganistan hükümetine ve Taliban’a, ABD-Taliban anlaşmasıyla ve ABD-Afganistan Ortak Bildirisi’yle başlatılan barış sürecindeki taahhütlerine uyma çağrısında bulunuyoruz.” ifadesi yer aldı.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg de Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun bugün Brüksel’deki temasları sırasında Türkiye’nin konferansla ilgili hazırlıkları hakkında bilgi verdiğini aktardı.
RUSYA’YA: “SALDIRGAN TAVRI BIRAK”
Stoltenberg, NATO savunma ve dışişleri bakanlarının bugünkü toplantıda, Rusya’nın Ukrayna içinde ve çevresindeki askeri yığınağını da ele aldığını söyledi.
Bunun Kırım’ın 2014’teki ilhakından bu yana Rusya’nın yaptığı en büyük yığınak olduğunu kaydeden Stoltenberg, sözlerini şöyle sürdürdü:
“NATO müttefikleri, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine tam destek vermekte, Rusya’ya gerginliği derhal düşürmesi, saldırgan tavrını bırakması ve uluslararası taahhütlerine uyması çağrısında bulunmaktadır. Bugünkü toplantı, birliğimizin önemli bir göstergesidir. Karmaşık ve rekabetçi bir dünyada NATO’yu güçlendirmeliyiz.”
BLİNKEN: “ŞİMDİ AFGANİSTAN’DAN BERABER AYRILIYORUZ”
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 20 yıl önceki 11 Eylül saldırılarından sonra Afganistan’a El-Kaide’yi ortadan kaldırmak için gittiklerini belirterek, “Şimdi Afganistan’dan beraberce ayrılıyoruz ve askerlerimizi eve götürüyoruz.” dedi.
ABD Başkanı Joe Biden’ın yeni duyurduğu Afganistan’dan ayrılma planı kapsamında birliklerin 1 Mayıs’tan itibaren Afganistan’dan çekilmeye başlayacağını ve bu sürecin 11 Eylül’e kadar tamamlanacağını aktaran Blinken, Afganistan’daki ana görevlerini başarıyla yerine getirdiklerini savundu.
“Afganistan’da sonsuza kadar kalmanın ABD’nin, NATO’nun ya da müttefiklerimizin çıkarına olduğuna inanmıyoruz.” diyen Blinken, Afganistan’ı ve Afgan halkını her anlamda desteklemeye devam edeceklerini kaydetti.
Afganistan’ın geleceğinin nasıl olacağına yine Afgan halkının karar vereceğini vurgulayan Blinken, “Biz bu ülkenin yeniden teröre alan sağlayan bir yer olmaması konusunda her zaman uyanık olacağız.” yorumunda bulundu. Blinken, Taliban’ın bu konudaki sözünü yerine getirmesini bekleyeceklerini belirtti.
Blinken, bazı konulardaki ayrışmalara rağmen Afganistan konusunda Rusya, Çin, Pakistan, Türkiye ve İran gibi ülkelerle ortak çıkarların olduğunu vurguladı.
RUSYA VE İRAN’A “UYARI”
Blinken, Ukrayna’da artan gerilimi de Stoltenberg ve NATO müttefikleri ile görüştüklerini, “Rusya’nın bölgedeki eylemlerinden dolayı derin endişe duyduklarını” dile getirdi.
Ukrayna’nın doğu sınırında ve Kırım’da olanları anlık olarak yakından izlediklerini kaydeden Blinken, “Şu anda o bölgedeki Rus askeri yığınağının 2014’te Kırım’ın işgalinden bu yana en yüksek seviyesine ulaştığını görüyoruz.” değerlendirmesini yaptı.
İran’ın uranyum zenginleştirmede yüzde 60 seviyesine çıkabileceği yönündeki açıklaması sorulan Blinken, “Bu durumu çok ciddiye alıyoruz. Uranyumu yüzde 60 zenginleştireceğiz gibi bir açıklama provokatiftir. P5+1 ülkeleri bir araya gelerek bunu reddetmelidir. Böyle bir adım, nükleer müzakerelerin ciddiyetine ilişkin soru işaretlerine neden olmaktadır.” ifadesini kullandı.
ABD SAVUNMA BAKANI: AFGANİSTAN’A DESTEĞİMİZ SÜRECEK
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ise Biden’ın Afganistan’dan askerlerin tamamını çekme kararına tam destek verdiğini ifade etti.
Austin, Afganistan’daki şiddetin seviyesinin hala çok yüksek olduğuna işaret eden Austin, “Taliban ve diğerlerinin elde edilen kazanımları geriye sarmak isteyeceğini biliyoruz.” dedi.
Afganistan kuvvetlerinin kabiliyetlerinin önemli bir seviyeye çıktığını belirten Austin, ABD’nin Afgan kuvvetlerine destek vermeye devam edeceğini kaydetti.
ABD ordusunun üst düzey askerlerinin çekilme konusunda fikirlerinin alınıp alınmadığına ilişkin bir soru üzerine Austin, şunları söyledi:
“Bu kucaklayıcı bir süreçti ve onların sesleri de duyuldu. Başkan bu kararı alırken kaygıları dikkate alındı ancak karar alınmışken, onlara bu geçiş sürecinde kuvvetlerine liderlik etmeleri çağrısında bulunuyorum. Hepsini de benim kadar tanıdığınız üzere bu çaba kapsamında kuvvetlerine gerektiği gibi liderlik edecekleri konusunda güvenim tamdır.”
ABD’nin terörle mücadele operasyonlarını nasıl yürüteceğine ilişkin bir soruya Austin, ABD’nin dünyanın başka yerlerinde olduğu gibi sahada asker bulundurmadan hedef belirleme ve o hedefleri imha etme kabiliyetine sahip olduğunu söyledi.
Austin, ABD terörle mücadele birliklerinin Afganistan’dan nereye çekileceğine ilişkin soruya ise yanıt vermedi.
“RUSYA, UKRAYNA’NIN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNE SAYGI GÖSTERMELİ”
Rusya’nın Ukrayna sınırındaki askeri yığınağına da değinen Austin, oradaki gerilimi yakından izlediklerini bu konuda kaygı duyduklarını söyledi. Austin, “Rusya’ya Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne saygı göstermesi çağrısında bulunuyorum.” ifadesini kullandı.
Ukrayna’ya daha önce savunma desteği verdiklerini hatırlatan Austin, Kiev’e ekipman desteği vermeye devam edeceklerini kaydetti.