Zehirsiz Kentlere Gerçek projesi kapsamında, belediye temsilcilerinin ve uzmanların iştiraki ile sivrisinek çabasında Türkiye’deki düzgün örneklerin konuşulduğu “Belediyeler Çalıştayı” düzenlendi.
Buğday Ekolojik Hayatı Destekleme Derneği’nin, Zehirsiz Sofralar Platformu işbirliği ile yürüttüğü Zehirsiz Kentlere Hakikat projesi kapsamında, 12 ve 13 Mayıs 2022 tarihlerinde “Belediyeler Çalıştayı” düzenlendi. Türkiye’nin farklı bölgelerinden belediye temsilcilerinin ve uzmanların katıldığı Çalıştay’da, vektörle çabada tabiat dostu alternatifler ve bunların uygulanması konusunda bilimsel yaklaşımların, kurumlar ortası işbirliğinin ve halkın iştirakinin kıymeti ele alındı.
İBB Kasımpaşa Ek Hizmet Binası’nda gerçekleştirilen Çalıştay’ın birinci gün oturumları, Zehirsiz Sofralar Platformu Koordinatörü Batur Şehirlioğlu ve İBB Sıhhat Dairesi Lideri Dr. Başkan Yüksel Eryiğit’in açılış konuşmaları ile başladı.
Halk sıhhatinin siyasetten bağımsız bir sıkıntı olduğuna, ulusal ölçekte bir hareket planının benimsenmesi gerektiğine dikkat çeken Dr. Lider Yüksel Eryiğit, İBB’nin vektörle gayret hizmetleri konusunda şunları aktardı: “Sağlık Dairesi Başkanlığı olarak vektörle uğraşta temel vizyonumuz halk sıhhatinin vektörlerden olumsuz etkilenmesini engellemek. Kültürel (eğitim ve bilgilendirme faaliyetleri), fizikî ve biyolojik gayrete değer veriyoruz. Maksadımız, acil durumlar dışında kimyasal çabayı gündemimizden çıkarmak.”
Dünyada uygulanan usuller ile uyumlu bir biçimde; beşere, tabiata ve etrafa saygılı; sürdürülebilir, aktif ve verimli bir vektör uğraşı üzerine çalıştıklarını belirten Eryiğit, “Vektörle Uğraş Bilim Kurulu’nun önderliğinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Halkın hayat kalitesini artırmak emeliyle, hastalık taşıyıcıları olan sinek, fare, kene vb. zararlılar için yürüttüğümüz alternatif çaba hizmetlerimiz öbür belediyeler için de teşvik edici ve yol gösterici bir nitelik taşıyor,” dedi.
Bilimsel yaklaşımlar ve kültürel çabanın ehemmiyeti
Çalıştay’a “Aedes albopictus: Asya Kaplan Sivrisineği İstilasının İstanbul’da Şimdiki Durumu ve Çabasındaki Bilimsel Yaklaşımlar” başlıklı sunumu ile katılan İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Parazitoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kerem Öter, zehirli kimyasallar ile mahallî tiplerin yok edilmesinin domino tesiri yaratarak geri dönüşü olmayan bir ekolojik ziyana neden olduğunu söyledi.
İBB Sıhhat Daire Başkanlığı Sıhhat ve Hıfzıssıhha Müdürlüğü Vektörlerle Çaba Ünitesi, İstanbul ve Hacettepe üniversiteleri işbirliği ile oluşturulan ”İstilacı Sivrisinek Tiplerine Karşı Aksiyon Planı” çerçevesinde iki yıldır çalışmalar yürüttüklerini kaydeden Öter, kelamlarına şöyle devam etti: “Küresel bir istila halindeki Asya Kaplan Sivrisineği artık ülkemizin de bir gerçeği. Öteki sivrisineklerden farklı olarak, gün içerisinde aktivitelerini gerçekleştirebilen bu saldırgan çeşit bilhassa insan eliyle yayılıyor ve 22 farklı abrovirüsün potansiyel vektörlüğünü yapıyor. Kısa ve orta vadeli planlar kapsamında, istilacı sivrisinekler ile kimyasal çaba yapılması rastgele bir muvaffakiyet sağlamıyor. Bu nedenle bilimsel tabanlı, sürdürülebilir, multidisipliner ve uzun vadeli bir hareket planının ortaya konması gerekiyor. En temel gayret ise, vatandaşların ve öbür tüm paydaşların bu sürece etkin bir biçimde iştirak sağlaması ve bilgilendirilmesi.”
İstanbul, Muğla ve Kadıköy’den belediye temsilcilerinin vektör gayretinde kullandıkları tabiat dostu uygulamaları ve saha tecrübelerini paylaştığı Çalıştay’da, Biyosidal İş ve Etraf Sıhhati Derneği (BİYOSİDER) İdare Konseyi Üyesi Uzm. Dr. Tülin Gönültaş da pestisitler/biyosidal eserlerin insan sıhhati üzerine tesirlerini ve tahlil tekliflerini ortaya koydu.
Gönültaş, tüm canlılar için önemli riskler oluşturan pestisit ve biyosidal eserler için takip sisteminin tekrar düzenlenerek ülke genelinde faal hale getirilmesi gerektiğine vurgu yaptığı konuşmasında, “Bilimsel araştırmalar ve alınacak önlemler ile pestisit ve biyosidal eser kalıntılarının insan ve tabiata, münasebetiyle biyoçeşitliliğe ziyan vermeyecek düzeyde olmaları sağlanabilir ve denetim edilebilir ise emniyetli bir kullanım gerçekleştirilmiş olacaktır.” dedi.
Zehirsiz Kentlere Yanlışsız adımlar
Zehirsiz Sofralar Platformu Koordinatörü Batur Şehirlioğlu, tabiata ve onun döngülerine karşı insan eliyle yapılan her müdahalenin sıhhat problemleri, etraf felaketleri ve ekonomik kayıplara yol açtığını belirtti: “Çözüm daha fazla kimyasal yahut pestisit kullanmakta değil; tabiat ile uyumlu yaşamayı öğrenmek, insan merkezci bakış açısını bırakmak, kendimizi tabiatın bir modülü olarak tekrar tanımlamak, üretim ve tüketimde doğayı, doğal döngüler ve süreçleri temel alan, onlar ile uyumlu modeller, teknikler, teknikler ve sistemler geliştirmekte.”
Dünyada ve Türkiye’de pek çok belediyenin ekolojik ve tabiat dostu alternatifler kullanarak zehirsiz kentlerin mümkün olduğunu gösterdiğini söyleyen Şehirlioğlu, lokal idareler tarafından ‘Zehirsiz Kentlere Doğru’ atılacak adımları şöyle sıraladı: “Mevcut durum tahlilinin yapılması, pestisit siyasetinin oluşturulması ve kararlılık, kademeli geçiş için stratejik aksiyon planının hazırlanması, denemeler yahut pilot projelerin yürütülmesi, kamu farkındalığının yaratılması ve katılımcılığın sağlanması, belediye meclisi üyelerinin siyasi dayanağının alınması.”
Çalıştay’ın birinci gün oturumları, Türkiye’deki belediyeler ortasında işbirliği ve strateji geliştirme üzerine görüşlerin ve değerlendirmelerin paylaşılması ile sonlandı.
Belediyeler ortası işbirlikleri gelişiyor
Belediyeler, Çalıştay’ın ikinci gününde, İBB Başakşehir Vektörlerle Çaba Birimi’ni ziyaret ederek Sıhhat Dairesi Başkanlığı’nın saha çalışmaları hakkında bilgi edindi.
Vatandaşlardan gelen bildirimlerin akabinde çalışanın alanda tespit etmiş olduğu sivrisinek üreme alanlarına ovitrapler (istilacı sivrisinek çeşitlerinin yumurtalarını bırakabilmesi için uygun tuzaklar) kullanan Vektörle Uğraş Ünitesi, öncelikle fizikî ve kültürel gayret çalışmaları yapıyor. Bu gayret metotlarının performansının düşük olduğu durumlarda ise biyolojik ve sırf sivrisinek larvasını etkileyen bakteri içerikli eserler kullanılıyor.
Sivrisinek gayreti için geliştirilen Harita Tabanlı Vektör Denetim Sistemi’nin (VKS) nasıl kullanıldığını uygulamalı olarak anlatan Sıhhat ve Hıfzıssıhha Müdürlüğü Bilgi Süreç Sorumlusu Selçuk Karabıyık, “Web ve taşınabilir uygulamalar yoluyla erişim sağlamanın mümkün olduğu sistem sayesinde vektörlerin üreme kaynaklarının ve çeşitlerinin tespit edilmesini sağlıyoruz. Böylelikle hem işgücü hem de vakit kaybını önleyebiliyoruz. Yakın vakitte bu sistemi ilçe belediyelerimiz ile entegre olarak kullanmayı ve ortaklaşa bir hizmet sunmayı hedefliyoruz” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı