Hilal SARI
Pandeminin dünya ekonomisini ilk ve en sert vurduğu Mart 2020’de 2017 yılının ilk günlerinden bu yana en yüksek düzeyini gören dolar endeksi, dev teşvikler, hızlı aşılar ve V tipi bir iyileşme ihtimalinin güçlenmesiyle birlikte 2020 yılının ilk günlerinde neredeyse 3 yılın en düşük düzeyi olan 90 düzeyinin altını bile görmüştü. Ancak yıl başından bu yana dolar endeksinde iyileşme ve aşılamalara paralel beklendiği gibi bir düşüş değil güçlenme eğilimi gözlemleniyor.
Nisan ayı içinde iyileşmeye bağlı yüzde 2’lik bir düşüş görüldü, ancak Hindistan’dan Japonya’ya, Fransa’dan Almanya’ya, Türkiye’nin de aralarında olduğu birçok ekonomide yeni vakaların artmaya devam etmesi, yatırımcıların risk iştahını yeniden törpülemeye başladı. Salı günü bir buçuk ayın en düşük düzeyine 90,85’e gerileyen dolar endeksi dün TSİ 16:00 itibariyle 91,35 düzeyine yükseldi.
Faiz artışı beklentileri endeksi yükseltiyor
Aralarında Citibank, Morgan Stanley, UBS gibi büyüklerin olduğu birçok finans kuruluşu, iyileşme ve aşının yaygınlaşmasıyla birlikte, gevşek politikalarının da devam ettiği bir ortamda doların diğer para birimleri karşısında bu yıl yüzde 10 ve üzerinde düşüş yaşayacağını öngörüyordu. Uzun vadede birçoğunun öngörüsünde bir değişiklik yok, düze çıkıldığında dolarda bir gerileme öngörülüyor. Ancak iyileşmeyle birlikte doları basan ABD Merkez Bankası’nın faiz artışına ne zaman başlayacağı sorusu da pandemideki güçlenmenin yarattığı endişelerin ardından foreks piyasasının en büyük tetikleyicisi olarak görülüyor.
Tahvildeki yükselişlerden de destek alıyor
RBC Global Markets’tan Baş Parabirimi Stratejisti Adam Cole, Marketwatch’ta yayınlanan notunda “Nisan ayının başında piyasalar 2022 sonunda Fed’in 25 baz puan faiz artırmasını fiyatladı. Şu anda fiyatlama 10 baz puan üzerinden ve bu dolarda satış da getirdi” diyor. Cole’a göre ABD 2 yıllık tahvillerinin getirisindeki yükselişin de dolar endeksinin güçleneceğine ilişkin bir faktör olarak görülmesi gerekiyor. Geçmişte de tahvil getirilerinin yükseldiği dönemlerde tahvil getirilerine ve faize ilişkin beklentilerin dolar endeksi hareketinde daha büyük hareketlere neden olduğu gözlemleniyor.
Alman Commerzbank stratejisti Lan Nguyen, ABD’den gelecek güçlü verilerin çok rahatlıkla dolarda yeni bir ralliyi tetikleyeceğini belirtirken, “Şimdilik dolarda ayı görünümü (düşüş) bekleyenlerin çok erken heyecanlanmadıklarından emin olması gerekiyor”
Aşı sorunu pariteye yaramaz
Euro Bölgesi’nde artan vaka sayılarının yeni karantinalar getirdiğine dikkat çeken Citibank ise Euro Bölgesi’nde aşı arzına ilişkin endişelerin arttığını, perşembe günü gerçekleşecek toplantıda AB’nin bazı aşı bileşenlerine aşı ihracat yasağı getirebileceğini belirtiyor. Banka bu gelişmelerin Euro’yu baskılayacağını öngörüyor. ABD merkezli Goldman Sachs ise ABD verilerinin dolardaki pozitif etkisini izliyor, küresel ticaretten fayda sağlayan para birimlerini tercih ediyor. Banka düşük getirili Singapur doları, Güney Kore vonu, Tayvan doları ve Çin yuanı gibi Asya paralarının ve emtia ihracatçısı ülkelerin paralarının portföyünde olduğunu ekliyor.
Alman Commerzbank’tan TL için karamsar senaryo
Doların gelişen ülke paralarına karşı seyri belirsizliğini koruyorken, TL için karamsar bir tablo öngören finans kuruluşlarına biri daha eklendi. Almanya merkezli yatırım bankası Commerzbank, Merkez Bankası Başkanı’nın görevden alınmasının 2018’dekine benzer bir kur krizini tetiklediğini söylediği Türkiye özel notunda, TCMB Başkanı’nın söylemlerinin aksine “piyasaların henüz anlaşılmamış politika deneylerinin devam edeceğini bildiği” değerlendirmesini yapıyor. 3. çeyrekte TCMB’nin muhtemelen bir faiz indirim döngüsüne gireceğini tahmin eden banka, bu nedenle de dolar/TL için sembolik bir 10,00 öngörüsü yapıyor. Sonucun bundan çok daha farklı da olabileceği, bu öngörünün TL riski olanların ne yönde hedge yapması gerektiğini belirtmeyi amaçladığı vurgulanıyor. Banka dolar/ TL’nin haziranda 9,00; eylülde 9,50 ve aralıkta 10,00 düzeyine gelmesini öngörüyor. Euro/TL’de ise haziranda 10,62; eylülde 11,40; aralıkta ise 12,30 düzeyi öngörülüyor. Euro/TL’nin bu tarihten sonraki seyri de Commerzbank’a göre kademeli olarak yükselebilir ve Aralık 2022 itibariyle 12,80 düzeyine kadar çıkılabilir.
Büyüme yüzde 6, yıl sonu enflasyon yüzde 20,9
TCMB’nin Şahap Kavcıoğlu yönetiminde nasıl bir politika izleyeceğinin henüz belirsiz olduğuna dikkat çeken banka Murat Uysal başkanlığında faizleri indirme döngüsüne gidilmesi ve kura kamu bankaları üzerinden müdahaleler yapılmasının TL’de yüzde 30 düşüşe neden olduğu hatırlatılıyor. Kavcıoğlu’nun yüzde 5 enflasyon hedefine ulaşılana kadar faizi enflasyonun üzerinde tutma sözü vermesine ise “Böyle bir vaat Erdoğan’ın kendisine verdiği politikayla uyuşmuyor. Bu yöntemle hedefe ulaşılması yıllar alabilir ancak Erdoğan muhtemelen birkaç ay içinde sabırsızlaşmaya başlar” değerlendirmesi yapılıyor. Banka Türkiye ekonomisi için bu yıl yüzde 6, 2022’de yüzde 0,9 büyüme öngörüyor. Yıl sonu çekirdek enflasyon tahmini ise yüzde 20,9. 2022’de de enflasyonun yüzde 21,5’e yükselmesi tahmin ediliyor. Dolar/TL dün TSİ 16:40 itibariyle yüzde 1’e yakın yükselişle 8,18 düzeyinin üzerinde işlem gördü.