SALT, İsveç jimnastiğinin Türkiye’nin vücut eğitimi sistemindeki yerini inceleyen “Uygun Adım Marş!” standını Google Arts & Culture sunumuyla çevrimiçi erişime açıyor.
SALT, Maria Andersson ve Nancy Atakan’ın 2019’da SALT Beyoğlu’nda gerçekleştirilen Uygun Adım Marş! standından bir seçkiyi, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı paralelinde Google Arts & Culture üzerinden çevrimiçi olarak sunuyor.
Sunumda, 20. yüzyıl başında İsveç jimnastiğinin, çağdaşlaşma sürecindeki Türkiye’nin vücut eğitimi sistemine nasıl temel oluşturduğunu inceleyen Andersson ile Atakan’ın çizim, fotoğraf, görüntü ve kumaş işleri yer alıyor. Standın içeriğinden derlenen çevrimiçi sunum, sanatkarların görsel anlatımları üzerinden Türkiye’de vücut eğitimi ve olimpizmin öncüsü Selim Sırrı Tarcan ile onun müsaadeden giden kızları Selma ve Azade’nin kıssasına odaklanıyor.
Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyun mezunu bir asker olan ve spora büyük ilgi duyan Tarcan (1874-1957), II. Meşrutiyet’te siyasi olaylara karışmasından dolayı 1909’da bir yıllığına yurt dışı vazifesine atandı. Bu zarurî seyahati, spor müellifliği ve öğretmenliği merakını geliştirme imkânı olarak gören Tarcan İsveç’e gönderilmeyi talep etti. Pehr Henrik Ling’in 1813’te Stockholm’de kurduğu Gymnastiska Centralinstitutet’te [Kraliyet Jimnastik Merkez Enstitüsü] eğitim aldığı periyotta estetik, tıbbi, askerî ve eğitsel niteliklere sahip Ling jimnastik sistemine ağırlaştı. İstanbul’a döndüğünde, süregelen ıslahatlar kapsamında bir vücut eğitimi sistemi hazırlamakla görevlendirilen Tarcan, toplumsal yapıyı güçlendirme, sağlıklı ve kudretli jenerasyonlar yetiştirme gayesiyle hem erkek hem de bayan öğretmenlerle çalışmalara başladı. Cumhuriyet Türkiye’sinin gelişiminde büyük ehemmiyet arz edecek bu mefkureler, birinci sefer 1916’da Kadıköy’de düzenlenen Antrenman Bayramı’yla hayat buldu. İsveçli bestekar Felix Körling’in Tre trallande jäntor [Şakıyan Üç Genç Kız] isimli halk müziğine 1916’da yazdırdığı Türkçe sözlerle Gençlik Marşı ortaya çıktı.
Gençlere bir jimnastik ideolojisinin yanı sıra bayramlarda eşlik edebilecekleri bir marş kazandıran Tarcan’ın büyük kızı Selma (Mimaroğlu) çağdaş dans, küçük kızı Azade (Kent) ise terapötik jimnastik alanında öncü isimler oldu. Onların başarılarından yola çıkarak, Türkiye’de vücut eğitiminin kurulmasının bayanların özgürleşmesi yolundaki tesirlerine de vurgu yapan Uygun Adım Marş!, Google Arts & Culture’da incelenebilir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
