AK Parti ve MHP milletvekillerinin imzasını taşıyan basın, toplumsal medya ve internet haberciliğine ait düzenlemeleri içeren Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.
Teklifin münasebetinde, teknolojinin kıymetli sonuçlarından birinin de internet olduğu, internet üzerinden geliştirilen ve her geçen gün artan kolay erişim ve irtibat usullerinin, “sosyal medya” kavramını toplumsal hayatın merkezine taşıdığı belirtildi.
İnternetin, haber ve bilgiye erişimi kolaylaştırdıkça ve hızlandırdıkça, buna bağlı olarak toplumsal medyanın kullanımının da arttığı vurgulanan münasebette, bu artışın, yeni ve farklı temalı toplumsal medya platformlarının oluşmasına, bireylerin vaktinin büyük kısmını bu platformlarda geçirmesine neden olduğuna işaret edildi.
Münasebette, “Öyle ki dijitalleşme ortamıyla irtibatlı olarak yeni toplumsal sorunların, kişilik bozukluklarının ya da ruhsal hastalıkların tartışıldığı bir dünyaya gerçek gidildiği uzmanlarınca lisana getirilmektedir. Öbür taraftan dijital dünyanın insan hayatında ziyadesiyle tesirli olması ve toplumsal medya platformlarının bu kadar çeşitlenmesi, şahısların gerek sosyolojik gerek hukuksal birçok sorunla yahut şahsî haklarının ihlaliyle müsabakasını beraberinde getirmiştir.” sözlerine yer verildi.
-“Düzenleyici bir rol üstlenmesidir”
Toplumsal ağ sağlayıcılarının ya da dijital dünyanın art planında rol alan öbür aktörlerin, geniş çaplı kullanıcı sayıları ile kullanıcı datalarından yararlanarak elde ettikleri gelire ya da özel bilgiye karşın, şahısların haklarının korunması noktasında muhtaçlık duyulan önleyici ve hami düzenekleri geliştirmediklerinin gözlemlendiği söz edilen münasebette, bu aktörlerin aktif önlemler almadıklarına, kullanıcıların ve devletlerin haklı taleplerine direnç gösterdiklerinin görüldüğüne dikkati çekildi.
İnternet ortamının; ulusal hudut tanımayan olgusunun, berbat niyetli kullanıcıların kimliklerini gizleyerek yasa dışı iş ve aksiyonlarını hayata geçirmesine fırsat tanıdığının altı çizilen münasebette, şunlar kaydedildi:
“Sahte isim ve hesaplarla yasa dışı içerik oluşturup paylaşma, farklı siyasi niyetteki bireylere, rastgele bir alanda rakip olarak gördüklerine, farklı dinlere yahut milletlere yönelik küfür, iftira yahut hakaret etmek, karalamak ya da itibarsızlaştırmak, nefret ve ayrımcılığa yer oluşturmak gayesiyle kullanıldığı durumlarda internet, düzenleme yapılması gerekli alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durumda kişilik hakları ihlal edilen bireyler, anayasal garanti altında olan haklarının korunması noktasında devletten beklenti içine girmektedirler. Devletin bu alanda ki yükümlülüğü, temel hak ve özgürlüklerin korunacağı ve birebir vakitte söz özgürlüğünün de garanti altına alınacağı düzenleyici bir rol üstlenmesidir. Bunun sonucunda devletlerin vatandaşlarının temel hak ve özgürlüklerini hem öteki kullanıcılara hem de toplumsal medya platformlarına karşı muhafazası gerekmektedir.”
“Dezenformasyonun vardığı nokta çabayı zarurî kılmıştır”
Birtakım Avrupa ülkeleri ile ABD’nin, dijital dönüşümün global ölçekte ve toplumun tüm kesitlerinde hissedilir hale gelmesiyle, bu alanda yeni regülasyonlar yaptığı belirtilen münasebette, AB’nin de Dijital Hizmetler Yasası ile Genel Data Müdafaa Tüzüğünde öncü regülatör olarak gerekli adımları attığı anımsatıldı.
Türkiye’nin de dijital dünyada vatandaşlarının karşılaştığı problemleri, gerçek dünyada olduğu üzere çözebilmek ismine, kelam konusu öbür ülke ve milletlerarası kuruluş düzenlemelerini dikkate alarak gerekli adımları atmayı hedeflediği bildirilen münasebette, bu adımların yerinde, bilhassa söz özgürlüğüne temas eden noktalarda, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin 10. hususunun birinci ve ikinci fıkralarında yer alan kararların yer aldığı aktarıldı.
Anayasanın ilgili kararları ile tanınarak muhafaza altına alınan temel hak ve özgürlüklerin, gerçek dünyada olduğu üzere, dijital dünyada da korunmasının amaçlandığı vurgulanan münasebette, dijital dünyada da insanların onur, gurur ve saygınlığının, ferdî haklarının, özel hayatlarının dokunulmazlığının ve şahsî datalarının korunması gerekliliğine işaret edildi.
Bu bağlamda, palavra haberi kasıtlı olarak üretme ve yayma hareketinin, birey ve toplum iradesini ipotek altına alan, vatandaşların gerçek bilgiye ulaşma hakkını engelleyen önemli bir tehdit haline geldiğinin açık olduğu kaydedilen münasebette, “Bu tehdit, başta söz özgürlüğü ve haber alma özgürlüğü olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin kullanılmasını engellemeye yöneliktir. Gelişen teknoloji ile birlikte dezenformasyonun vardığı nokta, temel hak ve özgürlükleri korumak ismine bu tehditle gayret etmeyi mecburî kılmıştır. Bu çerçevede mevzuatımızda ki mevcut düzenlemeleri yeni duruma uygun hale getirmeye yönelik ek düzenlemeler yapılması mecburiliği ortaya çıkmıştır.” değerlendirilmesinde bulunuldu.
İnternet haber sitelerinde çalışanlar için getirilen haklar
Teklifin münasebetinde, bilgiye ulaşabilme kolaylığının, interneti başka bağlantı araçlarının önüne geçirdiğine lakin internet haber siteleri ve çalışanlarının, gazetelere ve gazetecilere tanınan haklardan yararlanamadıklarına işaret edildi.
Bu durumu ortadan kaldırabilmek maksadıyla teklifle, internet haber siteleri çalışanlarının, yazılı medyada çalışan basın mensupları ile eşit koşullara sahip hale getirilmesinin amaçlandığı vurgulanan münasebette, internet haber sitelerinde fikir ve sanat işlerinde fiyat karşılığı çalışanların da gazeteci tarifine dahil edileceği, bu sayede söz özgürlüğü ve hakikat haber alma hakkının kuvvetlendirilmesinin hedeflendiği aktarıldı.
Teklifin münasebetinde, Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunda, internet haber sitelerini de kapsayacak halde değişiklik yapılması, resmi ilan ve reklamların bu mecralarda makul kurallar çerçevesinde yayınlanmasının sağlanmasının öngörüldüğü belirtildi.
(Bitti)