Hepimiz en az bir kere geçmişe ya da geleceğe gidebilsek nasıl olur diye düşünmüşüzdür. Geçmiş yıllardaki kıyafetler, müzikler bizi daima cezbeder ve merak uyandırır. Rönesans üzere devirlerde insanların neler yaptığını, nasıl vakit geçirdiğini merak ederiz. Pekala ya gelecek? Daha evvel geleceğe gitmiş olan biri nitekim de var. Gelecekten geldiği için hepimizden genç sayılıyor. Gelin Rus kozmonotun yaşadıklarına ve neden vakitte seyahat yaptığına bir bakalım. 👇
Kaynak: https://www.youtube.com/watch?v=LwKZj…
Charlie Chaplin’in 1928 imali ‘The Circus’ sinemasında elinde çağdaş görünümlü bir telefon kullanan bayanın vakitte seyahat yaptığı savlarını tahminen duymuşsunuzdur.
Bilindiği üzere o vakitler kablosuz telefonlar yoktu. Çok konuşulmuş olsa da bayanın elindeki şey bir telefon değil işitme aygıtı gibisi bir aletti. Lakin nitekim de vakitte seyahat yapmak teknik olarak mümkün. Örneğin, uçakla seyahat ediyoruz ve öteki bir vakit dilimine seyahat yapıyoruz.
Uzayda vaktin büküldüğü de bilinen bir gerçek.
İşte tam bu noktada geleceğe gidip gelmiş olan adamın bir astronot olması şaşırtan değil. Sergei Krikalev: 0.2 saniyeliğine geleceğe gitmeyi başarabilmiş olan adam. Ancak buna geçmeden evvel Einstein’in yer çekimi ve vaktin genişlemesi teorisinden kısaca bahsedelim.
Uzay ve vakitte nispi boyut vardır.
Özel göreliliğin 1. maddesine nazaran uzay ve vakit, uzay vakti denilen 4 boyutlu bir düzlemde birleşir. O düzleme gezegenler üzere büyük kütleler yüklendiğinde birbirine dolanır. Birtakım güçlü güçler de uzay vaktini bükebilir. Farklı süratlerde hareket eden objeler de vakti farklı süratlerde yaşar. Bu nedenle vakit izafidir. Bazen vaktin çok yavaş geçtiğini hissederiz.
Krikalev evvelden Sovyetler Birliği için çalışmış olan Rus bir kozmonot.
Sovyetler Birliği dağıldığı sırada vazifede olan Krikalev, 311 gün boyunca uzayda yapayalnız bırakılmıştı. Çıkan düzensizliklerden ötürü onunla ilgilenilememişti. Aslında bu müddet tam olarak 803 gün, 9 saat 39 dakika. Pekala neden 311 gün deniliyor?
Uzayda etrafınızdaki vakti etkileyen 2 ana öge vardır. Düşük yer çekimi ve çok yüksek sürat.
Yer çekiminin düşük olması uzayda vaktin dünyaya nazaran daha süratli geçmesine sebep oluyor. Bu nedenle uzay mekikleri vakti yavaşlatacak halde tasarlanıyorlar. Saniyede ortalama 5 kilometre süratle gidiyorlar ve bu da vakti yavaşlatmaya yardımcı oluyor. Günler boyunca bu süratte seyahat ettiğinizi düşünün. Sergei Krikalev bu nedenle teknik olarak kendi geleceğine gitmiş olarak sayılıyor.
Krikalev geleceğe gittiği için dünyadaki öbür insanlardan 0.2 saniye daha genç.
spark.iop.org
Kendisi uzayda en çok geçirilen vakit rekorunu 803 gün ile elinde tutuyor. Yörünge hareketinin neden olduğu vakit genişlemesinin Krikalev’in Dünya’da kendisiyle tıpkı anda doğan öteki insanlardan 0.2 saniye daha genç olduğu manasına geldiği hesaplandı. Yapılan hesaplamalar doğrultusunda ulaşılan vakit seyahati sonucu 0.2 saniyeliğine vaktin bükülmüş olması idi. Yalnızca bu kadar küçük bir fark büyük sonuçlara yol açtı. Dünyada geçmiş olan 803 gün oradayken onun için 311 gün üzere geçmişti.
Dünyada ise izafî vakit yer çekiminin fazlalığından ötürü aykırı işler.
Yani hayatınızın sonuna kadar bir uçakta yaşarsanız teknik olarak ömrünüzü kısaltmış sayılırsınız. Dünyadaki vakit dilimi farklılığının sebeplerinden biri de birtakım bölgelerde yer çekiminin daha az olmasıdır. Örneğin, Kanada’nın Hudson Bay bölgesinde yer çekimi nispeten daha az olduğundan vakit da daha süratli akar. Bir mağaranın içinde ise daha yavaştır.
Bu mevzu hakkında ne düşünüyorsunuz? Krikalev’in yerinde olmak ister miydiniz?