Farklı tarihlerde ve kültürlerde bebekleri taşımanın ve koruyup kollamanın farklı formları var(dı). Lakin ömür üsluplarından giysilerine kadar birçok açıdan özgün olan Amerikan yerlileri ya da kızılderililer bebek taşıma konusunda da farklılıklarını ortaya koymuşlar. Ayrıntılar için vakit kaybetmeden içeriğimize geçelim…
Kaynak: https://pieceworkmagazine.com/carryin…
Günümüzde apayrı formlarda olan, kültürden kültüre ve vakte nazaran değişen bebek taşıma prosedürleri ve taşıyıcıları, kimi kültürlerde pragmatik bir hedefe hizmet etmekten daha fazlasıydı.
Kızılderili kültüründeki bebek kundakları/taşıyıcıları, bebeklerin detaylı boncuk işi ve nakışla kaplı taşıyıcılarla kaplı olduğu uzun bir geleneğin kesimiydi.
Bu bebek taşıyıcıları, harcanan kıymetli bir vakti ve yaratıcılığı, çok çeşitli tasarım ve teknikleri temsil ediyordu. Pekala neydi bu özel ve özgün taşıyıcılar?
‘Beşik, bebek tahtası/sepeti’ ya da ‘kundak biçiminde beşik’ olarak isimlendirilen bebek taşıyıcıları ahşap yahut sepet liflerinden yapılmış sert bir çerçeveden oluşuyordu.
Ahşap kesimler sıkıca bağlı olsa da dolgusu yumuşaktı. Baş kısmının üstüne gelecek kısım güneşten ve çarpmalardan koruyordu. Dış kısmı parlak renkler ve desenleri tamamlayan işlemelerle süslüydü.
Bebekler, annelerinin sırtındaki bu taşıyıcıdan dünyaya bakıyorlardı. Sütten kesildikleri ve hareketlenmeye başladıkları vakit ise artık bu kundak kullanılmıyordu.
Kısa bir mühlet kullanılmasına karşın, bu bebek taşıyıcıları çocuğun gelişimi için epey kıymetliydi.
Yerlilerin birçoğu için bu tahtaların/sepetlerin tasarımı büyük değer taşıyordu; yeterli yapılmış ve süslenmişse, bebeğin ruhsal refahını sağlamaya yardımcı oluyordu.
Bu nedenle gereçler ihtimamla seçilir ve bebek doğmadan evvel babası tarafından ahşap çeşidi belirlenip oyulurdu. (Ancak tamamı ekseriyetle bir bayan akraba tarafından yapılırdı.) Bebek, bitmiş haldeki bebek taşıyıcısına birinci yerleştirildiğinde, aile bir onur merasimi düzenlerdi.
En eski örnekler, taşıyıcıların boyalı kirpi tüyleriyle süslendiklerini gösterirken, gelenekselleşenler boncuklu olanlardı.
Boncuklar çoklukla ipliğe asılır ve bir art kaplama kumaşın üzerine dikilirdi; lakin sürece biçimlerinde farklılıklar vardı. Doğu ormanlık bölgelerde dikiş biçiminde iplik her birkaç boncuktan sonra eğrisel çizgilerle nakışlanırdı.
Büyük Ovalarda daha yaygın olan stilde, dizilmiş boncukların paralel sıralar halinde işlenmesinden evvel biraz dağılmasına müsaade verilirdi. Ortaya çıkan geometrik desenler ekseriyetle kumaş yüzeyini büsbütün kaplardı.
Geleneksel hayat şekilleri bozulduğunda , yerli halk, “kızılderililiğin” sistematik olarak yok edildiği yatılı okullara götürüldüğünde bebek taşıyıcıları/sepetleri de yok olmaya başladı.
Ancak yeniden de büsbütün yok olmuş değil neyseki. Bu taşıyıcılar, özgün biçimleriyle klasik pahaların güçlü bir sembolü olmaya devam ediyor. ‘Powwows’ olarak isimlendirilen, kabile yahut kabileler ortasında gerçekleştirilen toplantılarda/konseylerde gururla sergilenmeye devam ediyorlar.
Hatta günümüz dünyasında da bu taşıyıcıların örneklerine rastlamak mümkün. Kültürel kimliği güçlendirme konusunda epeyce değerli görülmektedir.
Teşvik etmek için, muhakkak kabile geleneklerini takip ederek bu tahtaların nasıl yapılacağını açıklayan internet görüntüleri, dersleri ve bu dersleri finanse etmek için yürütülen makul ‘Kickstarter’ kampanyaları da bulunmaktadır.
Yapılan ‘sanat eserleri’, ataları, kültürü temsil etmektedir.
Kızılderili bebek taşıyıcı tahtalar uzun vakittir sembolik ve pragmatik hedeflere hizmet etmiştir.
Taşıyıcıları yapma ve süsleme motivasyonu, bebeklere ve kültüre verilen büyük hürmet ve sevgiye işaret eder.
Bu taşıyıcılar, içlerinde sadece bebekleri değil, aslında temelde çok daha derin manalar içeren şeyleri de taşırlar: hala ayakta kalabilmeyi başarmış kültürel bir mirası…
Bu özgün taşıyıcıların kimi örneklerine birlikte bakalım.🙌
👇
👇
😻