Gezegenlerle ilgili bir şeyler öğrenmek her vakit bizleri şaşırtmış ve eğlendirmiştir. Lakin öğrendiğiniz bilgilerin ne kadarının hakikat olduğunu hiç düşündünüz mü? Herkesin yıllardır gezegenler hakkında yanıldığı mevzuları sizler için açıklıyoruz. Gelin daima birlikte bir göz atalım…👇
Kaynak: https://www.mentalfloss.com/posts/sol…
Evren hayal edemeyeceğiniz kadar büyük ve mucizelerde doludur.
Evrenin her yerinde farklı farklı gezegenler bulunuyor. Kimileri ya çok soğuk ya da çok sıcaktır. Hepsinin kendilerine nazaran bilhassa ve yapıları vardır. Lakin bu gezegenler hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz? Birbirinden kıymetli bu gezegenler hakkında yanlışsız sandığınız yanlışlara bir bakalım.
1. Plüton, gezegenler ortasında neden alt sınıfa indirildi?
Uluslararası Astronomi Birliği bir gök cisminin güneş sistemimizde gezegen olarak kabul edilmesi için üç kriteri karşılaması gerektiğini söylüyor. Birinci kriter gezegenin güneşin etrafında dönmesi gerekiyor. İkincisi küre halinde olması gerekiyor. Üçüncüsü ise gezegenin yörüngesinde güçlü bir yerçekimi sahip olması gerektiğini söylüyor. Plüton yalnızca son kriteri karşılayamadığı için gezegenler ortasında alt sınıfa indirildi.
Son kriteri karşılamadığı için Plüton’u bir cüce gezegen olarak yine kategorize etmek için oy kullandı.
Dünyadaki gökbilimcilerin yalnızca yüzde 5’i bu kararı yanlışsız buldu. Geri kalan gökbilimciler ise Uluslararası Astronomi Birliği’nin kriterlerine katılmadığı belirtti. Ve birçok bilim insanı Plüton’un büyüklüğü, formu ve yörüngesi nedeniyle bir gezegen olması gerektiğine kabul etmeye başladı.
2. Merkür’ün en sıcak gezegen olduğu niyeti yanlışsız mu?
Plüton’u saymazsak şayet Güneş’e en yakın gezegen ve tüm güneş sistemindeki en küçük gezegen Merkür’dür. Merkür’ün oval halli bir yörüngeye sahip olması onu Güneş’e bir yakınlaştırıp bir uzaklaştırıyor. Tıpkı vakitte Merkür ekseninde epey yavaş dönen bir gezegendir. Döngüsünü tamamladığında 176 Dünya gününü eşit geliyor.
Merkür’ün gündüz ortalama sıcaklığı 426 derece kadar çıkabiliyorken geceleri -178 dereceye kadar düşebiliyor.
Sıcaklıklardaki bu büyük dalgalanmaların sebebi Merkür’ün atmosfer eksikliğinden kaynaklanıyor. Örnek vermek gerekirse Dünya’mızda atmosfer bizi güneş radyasyonundan koruyup çok sıcaklık değişimlerini izole ediyor. Lakin Merkür’de atmosfer olmadığı için maalesef bunu yapamıyor.
3. Venüs’ün, “Dünya’nın kız kardeşi” olduğu yanlışsız mu?
İnsanlar çoklukla Dünya’yı ve Venüs’ü ikiz kardeş olarak kabul ediyor. Bunun sebebi de ikisinde de vadiler, dağlar ve volkanlar içeren kayalıkların olması. Fakat ortalarındaki farklara değinmek gerekirse, Venüs’ü güneş sistemindeki en sıcak gezegen yapan şey tonlarca ısıyı tutan zehirli atmosferik bileşiklerdir. Birebir vakitte yüzeyi kavurucu bir sıcağa sahiptir.
Dünya’daki oksijen ve azot Venüs gezegeninde karbondioksittir. Bu demek oluyor ki birebir şey kendi gezegenimizde olsaydı global ısınmaya sebep olurdu.
Dünya’mızda zararsız bulutlarımız yerine Venüs’ün ölümcül sülfürik asitten bulutları olacaktı. Ayrıca, Dünya’da ömür varken Venüs’te hiçbir hayat belirtisi yoktur. Bunun yanı sıra Venüs’ün yüzeyi bildiğimiz üzere ömrü sağlayamayacak kadar sıcaktır.
4. Dünya aslında yuvarlak değildir.
Dünya’nın tam olarak yuvarlak olmaması düz olduğu manasına gelmez. Ancak bilimsel deliller Dünya’nın büsbütün yuvarlak bir küre olmadığını gösteriyor. Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi Dünya’nın sistemsiz formlu bir elipsoit olduğu söylüyor. Bunun sebebi de sellerin toprakları aşındırması, volkanların yeni topraklar yaratması ve zelzelelerin yeryüzünü değiştirmesi üzere birçok faktörden kaynaklanıyor.
Bunun yanı sıra iklim değişikliğinden ötürü gezegenimizin jeofiziği de değişiyor.
Yukarıda bahsettiğimiz üzere Dünya’nın kütlesi bir yerden öteki bir yere kaydığında gezegenin çekim kuvvetlerini tesirler. Buna örnek vermek gerekirse Grönland’da buz katmanı eridiği için süratle kütle kaybediyor. Eriyen bu buz kütleleri deniz düzeyini yükseltip Dünya’nın jeofiziğini de değiştiriyor.
5. Beşerler Mars’a hakikaten ayak bastı mı?
Mars’ın kimi taraflarını göz önüne alırsak Venüs’ten daha çok Dünya’ya benzediğini görebiliriz. Eski Mısırlı gökbilimcilerin çalışmalarından tutun günümüzün gökbilimcilere kadar öbür hiçbir gezegen Mars kadar incelenmemiştir. Bunun sebebi de ileride Dünya yaşanmaz hale gelirse Mars’a gidilebileceğinden kaynaklanıyor.
İnsanların en çok yanıldığı husus insanların Mars’a gittiğidir.
Mars’la ilgili bu kadar bilgi ve kaynak aslında Dünya’dan gözlemlenerek ve araştırılarak yapıldı. Mars’a gönderilen robotlardan bilgi edinip bunları ortaya süren bilim insanları ileride insan ırkının Mars’a gidebileceği konusunda çalışmalar başlattı.
Mars’a robotlar gidebiliyorsa beşerler neden gidemiyor?
Bunun birçok nedeni vardır. Birincisi Mars Dünya’ya sahiden uzak bir gezegendir. İkincisi seyahat sırasında bir astronotu hayatta tutacak teknolojiye şimdi sahip olmamamız. Üçüncüsü ise daha hiç kimse mürettebatlı bir uzay aracının Mars’ın ince atmosferine nasıl ineceğini yahut astronotların Mars’ta nasıl ilerleyeceğini tam olarak bilmiyor. Bu nedenlerden ötürü insanlar Mars’a hiç gitmediler lakin gerçekleşme mümkünlüğü üzerinde çalışmalar devam ediyor.
6. Jüpiter’den bir uzay gemisinin geçebileceğine inanıyorlar.
Gökbilimcilerin, Jüpiter’i ‘gaz devi’ olarak isimlendirdikleri gezegenlerin en büyüğüdür. Daha evvel bahsettiğimiz dört kayalık gezegenin bilakis, gaz devlerinin kütlesi hidrojen ve helyum üzere gazlar ve birtakım sıvılar içerir. Fakat bu içerisinden geçebileceğimiz manasına gelmiyor. Bunun yanı sıra Jüpiter’in kütlesi öteki tüm gezegenlerin kütlesinin iki katından fazladır. Yerçekimi ise etrafında dönen tüm cisimleri hızla dönen bir topun içinde meblağ. Bu demek oluyor ki düşünülenin tersine Jüpiter’in üzerinden bir uzay gemisi geçemez.
Diyelim ki bulut katmanını geçip Jüpiter’in iç atmosferine girdiniz. Pekala sonra ne olacak?
Yüksek basınç ve süratle yükselen sıcaklıklar uzay gemisinin hayatta kalmasını engelleyecektir. Sonuç olarak Jüpiter’in gidilmesi hayli güç ve tehlikeli bir gezegen olduğunu anlamışsınızdır.
7. Satürn’ün etrafındaki halkaların katı cisimlerden oluştuğu hakikat mu?
Satürn, güneş sistemindeki en büyük ikinci gezegendir. Galileo, Satürn’ün parlak halkalarını 1610’da gözlemlediğinde aynı yıl Jüpiter’in en büyük dört uydusunu da keşfedilmişti. Daha sonrasında Hollandalı astronom Christiaan Huygens, halkaları 1655’te resmen tanımladı. Fakat sonraki dört yüzyıl boyunca gökbilimciler halkaların bileşimini ve neyden oluştuklarını anlamak için müşahede yapamadılar.
Ancak 1979’da NASA Satürn’e birinci uzay aracını gönderdiği işler değişti.
Gönderilen uzay aracı sayesinde bilim insanları Satürn’ün halkalarını gözlemleyebildiler ve halkalara A, B ve C olarak isimlendirdiler. Yani Satürn’ün halkaları katı cisimlerden oluştuğu biliniyor.
8. Uranüs pis kokuyor mu?
Uranüs’ün atmosferi öbür gezegenlerden büsbütün farklıdır. Hidrojen, helyum ve metandan oluşan büyük bir gazlı atmosfere sahiptir. İneklerin çıkardığı tıpkı gaz Uranüs’e açık camgöbeği rengini de verir. Tıpkı zamanda gezegen hidrojen sülfür bulutlarına sahip bu da onun makûs kokmasının neden oluyor.
2018’de Oxford Üniversitesi araştırmacısı Patrick Irwin çürük yumurta üzere koktuğunu öne sürdü.
Neyse ki, bilim insanlarının oraya gidip havasını içine çekmesi gerekmiyor. Zira Irwin’in yaptığı araştırmada, çoğunlukla hidrojen, helyum ve metandan oluşan bir atmosfere sahip olduğunu söylüyor. Bu da kokudan çok, boğulma ve ziyan görme üzere durumların gerçekleşeceği manasına geliyor.
9. Beşerler Neptün ve Uranüs’ün birebir renk olduğu olduğunu düşünüyor.
Uranüs hakkında pek bir şey bilmesek de dıştaki gezegen olan Neptün hakkında az çok bir şeyler biliyoruz. Uranüs üzere, Neptün de hidrojen, helyum ve bir ölçü metandan oluşan bir atmosfere sahiptir. Bu da onu mavi rengi verir. Lakin Neptün, Uranüs’ün açık rengine nazaran daha koyudur.
Peki neredeyse tıpkı renkte olmaları tıpkı özelliklere sahip oldukları manasına gelir mi?
Bu soruyu cevaplamak için Oxford araştırmacıları müşahedeler yaptı. Ancak Uranüs’ün beyazımsı görünen daha kalın bir katmanla kaplandığını keşfettiler. Neptün’un katmanı daha ince ve güya üzerinde kar varmış üzere gözüküyor.
