Yapbozlar, yüzlerce yıldır yetişkin çocuk fark etmeksizin her yaştan insanın eğlenceli vakit geçirmek için kullandığı bir aktivite olarak karşımıza çıkar. Yapbozların tarihi, çağdaş vakte kadar uzanır ve çeşitli kültürlerde farklı formlarda kullanılmıştır. Siz de yapbozun tarihçesini daha ayrıntılı bir biçimde öğrenmek isterseniz yazının devamını okuyabilirsiniz.
İyi okumalar…
Yapbozun birinci örnekleri, M.Ö. 2500 yıllarına kadar uzanır. Bu devirde Mısır’da, ahşap kesimlerin muhakkak bir formda bir ortaya getirilmesiyle yapılan oyuncaklar vardı. Bu oyuncaklar, bugünkü yapbozların temellerini oluşturmuş olabilir.
Ortaçağ Avrupası’nda ise, yapbozlar farklı gayeler için kullanılıyordu. Bilhassa 16. yüzyılda, İngiltere’de yapbozlar, cümbüş hedefli olarak tanınan hale geldi. O periyotta yapbozlar, ahşap modüllerin kesilmesiyle yapılıyordu ve ekseriyetle görüntü fotoğrafları üzerineydi.
O periyotta, İngiliz gravür sanatkarı John Spilsbury, öğretim aracı olarak kullanılabilecek bir oyuncak yapmak için bir harita kesimini ahşap bir yüzeye yapıştırdı ve sonra bu haritanın modüllerini keserek bir puzzle oluşturdu. Spilsbury’nin yaptığı bu oyuncak, bilhassa coğrafya öğretmenleri tarafından ilgi gördü.
19. yüzyılda puzzle’lar, çocuklar için cümbüş aracı haline geldi. O devirde puzzle’lar, ahşap kesimlerden yapılmıştı ve ekseriyetle görüntü fotoğrafları üzerineydi.
Puzzle’ların bu periyottaki popülerliği, endüstriyel ihtilalle birlikte arttı. Puzzle’lar daha ucuz ve daha güçlü gereçlerle üretilebilmeye başlandı.
20. yüzyılın başında, puzzle’lar giderek daha tanınan hale geldi ve farklı gereçler kullanılarak üretilmeye başlandı.
Bu periyotta, bilhassa kağıt ve karton puzzle’lar üretilmeye başlandı. Artık yapbozlar yalnızca çocuklar için değil, daha da kuvvetli hale getirilerek yetişkinler için de bir cümbüş aracı haline geldi.
Japonya’da, yapbozlara “pazuru” denir ve ülkede çeşitli boyutlarda ve zorluk düzeylerinde yapılan yapbozlar bulunur. Japon yapbozları, öbür ülkelerdeki yapbozlardan farklı olarak çoklukla kağıttan yapılmaktadır ve birleştirildiğinde 3D modeller oluşturulabilen özel yapbozlar da bulunmaktadır.
Afrika kültüründe, yapbozların kullanımı, klasik karton yahut ahşap kesimlerden oluşan yapbozlar üzere Batı stili oyunlardan farklılık gösterir. Afrika’da, yapbozlar ekseriyetle doğal gereçlerden yapılmaktadır.
