Tüketicilerin ve üreticilerin genel ekonomik duruma ait değerlendirmelerini, beklentilerini ve eğilimlerini özetleyen ekonomik inanç endeksi, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her ay açıklanıyor. Ekonomik itimat endeksi, farklı bölümlere ilişkin alt endeksler hesaplanarak ortaya çıkar. Bu hesaplama makul kurallar çerçevesinde yapılır. Pekala, ekonomik inanç endeksi nedir? Ekonomik itimat endeksi nasıl hesaplanır? İşte, ekonomik inanç endeksi ile ilgili ayrıntılar.
Ekonomik itimat endeksi nedir sorusunun cevabı ile başlayalım.
Ekonomik inanç endeksi, ekonomik duruma ait değerlendirmeleri özetleyen birleşik endeks tipidir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her ay açıklanıyor. Hizmet, ticaret, inşaat, gerçek kesim ve tüketici üzere kesimlere ilişkin 20 alt endeksin birleştirilmesinden oluşur. Ayrıyeten 100’den büyük olması ekonomik duruma ait iyimserliği gösteriyor. 100’den küçükse tam karşıtı bir durum kelam konusu.
Ekonomik inanç endeksi hesaplamasında farklı faktörlerden kelam edilir.
Ekonomik itimat endeksi hesaplamasında farklı faktörlerden kelam edilebiliyor. Hasebiyle ekonomik inanç endeksi hesaplaması nasıl yapılır sorusunun cevabı merak ediliyor. Hizmet, ticaret, gerçek kesim, inşaat ve tüketici üzere kesimlere ilişkin 20 alt endeks ile hesaplanıyor. Her bir bölümün tartısı, o kesimin normalleştirilmiş alt endekslerine eşit biçimde dağıtılır. Velhasıl, her bölümün tartısı o dalın alt endeksine direkt uygulanır.
Hesaplama yapılırken dikkate alınan konular ortasında dataların ilişkin olduğu periyot de var.
Hesaplama yapılırken bilgilerin ilişkin olduğu devir de dikkate alınan konular ortasındadır. Biliyorsunuz ki ekonomik inanç endeksinin hesaplamasında alt endeksler kullanılıyor. Bu alt endeksler her ayın birinci iki haftasındaki bilgilere bakılarak hesaplanır. Hasebiyle 100’den yüksek ya da düşük çıkması ekonomik durum hakkında bilgi veriyor.
Alt endeksler için kullanılan beş dalın yükleri ise şöyledir:
-
Hizmet: %30
-
Tüketici: %20
-
Reel kesim (imalat sanayi): %40
-
Ticaret: %5
-
İnşaat: %5
Ekonomik itimat endeksi 0-200 ortasında bedel alıyor.
Ekonomik inanç endeksi ve sektörel itimat endeksleri 0 ila 200 ortasında kıymet alır. Örneğin, endeks en son Türkiye’de 2022 Ocak ayında 100 üzerinde çıkmıştı. Ekonomik itimat endeksi, 2023 Şubat ayında 99,1 düzeyindeydi. Böylelikle tüm dal endekslerinde de düşüşler yaşandı. Yani 100 eşiğini geçemediği için ekonomik duruma ait karamsarlık kelam konusu. 100 eşiğini geçseydi, ekonomik duruma ait optimistlik kelam konusu olacaktı.