Çocuklarınıza örnek olarak gösterebileceğiniz Türkler serisinde her gün bir biyografi ile karşınızda olacağız. Bu biyografilerde nispeten daha az bilinen lakin memleketler arası üne sahip şahısları içeriğimize mevzu etmeyi planlıyoruz. Bu bahiste sizlerin de teklifleri olursa bekleriz. İçeriğimizin bugünkü dünyaca ünlü konuğu ise: Necil Kazım Akses
1908’de doğan Akses’in babası posta müdürü Mehmet Kazım Beyefendi, annesi ise edebiyat öğretmeni Emine Hanım’dır. Küçük yaşta babasını kaybeden Akses, daha 7 yaşında keman çalmaya başlayıp sonrasında viyolonsele geçerek “müzikle büyür.”
İstanbul Erkek Lisesi’nde ortaöğrenimini tamamlar ve Hakkı Tarık Us’un ailesini ikna etmesiyle 1926’da Viyana Müzik Akademisi’ne kaydolur. Ve burada Walther Kleinecke’nin viyolonsel ve Joseph Marx’ın kompozisyon öğrencisi olur.
Viyana’daki bestecilik kısmını 1931’de tamamlar ve akabinde ustalık sınıfını bitirir. Yüksek lisansının yanı sıra Prag Devlet Konservatuvarı’nda Josef Huk ve Alois Haba ile çalışarak her iki kurumun da ileri devre kompozisyon kısmından mezun olur.
Ve 1934’te yurda döner dönmez Bayönder operasını besteler ve müzik öğretmeni okulunda müdür muavinliğine başlar. Bu okulun Devlet Konservatuvarına dönüşmesi için gayret sarf eder ve bu bahiste Türkiye’ye gelen Paul Hindemith ile birlikte çalışır.
1972’deki emekliliğine kadar Devlet Konservatuvarı, Hoş Sanatlar, Opera ve Bale müdürlüğü de yapar ve hatta 1954’te Bern, 1955’te ise Bonn kültür ateşesi olur. Ayrıyeten Akses devlet sanatkarı unvanını birinci defa alan 11 kişi içinde yer alır.
Onlarca yapıta sahip olan Akses emekliliğinden sonra da üretmeye devam eder ve ayrıyeten profesör unvanı alır ve beste y ve dünya çapında eserler verir. Yurtdışında çalınan kimi besteleri şöyledir:
-
‘Ankara Kalesi‘, Fritz Zaun idaresinde Berlin Kent Orkestrasıyla 1943’te çalındı(ve Polydor plak şirketince plağı yapıldı).
-
‘Ballad‘, yurt dışında en çok çalınan yapıtı olup, 1950’den başlayarak Londra, Edinburgh, Birmingham, Münster, Paris, Teplice, Cluj, Brüksel, Viyana, Bükreş, Tunus, Prag ve Moskova’da yönetildi.
-
‘Poem”i 1949’da Franco Caraccioto idaresinde ve çellist Antonio Saldarelli solistliğinde Roma’daki RAI Senfoni Orkestrası tarafından seslendirildi.
-
‘Itri’nin Nevakâri Üzerine Scherzo‘, Sofya, Moskova, Kahire, Budapeşte’de çalındı.
-
1990’lı yıllarda ‘Yaylı Çalgılar Dörtlüleri‘ (Numara 1 ve 4), Avrupa’da Dusseldorf, Prag, Bratislava, Budapeşte, Pecs ve Helsinki kentlerinde seslendirildi.
Yüzlerce bestekar yetiştiren, memleketler arası ve ulusal 8 mükafata sahip olan ve 89 yaşında dahi Bilkent Üniversitesi’nde ders vermeye devam eden Akses 1999’da ardında büyük bir sanatsal miras bırakarak Ankara’da hayata gözlerini yumar.
Ne memnun topraklarımıza ve bize ki bu türlü bir sanatsal kıymete sahip olmuşuz! Yarın görüşmek üzere dostlar!
Kendisini de izlemek isterseniz: