Borsa İstanbul, geçen yıl yüzde 200’e yakın yükselirken, tarihi boyunca oluşan yatırımcı sayısının yalnızca yarısı 1 yılda akın etmişti. bunlar 2022 yılın kıymetli başlıkları olurken, 2023 yılına başladığında ise işler eskisi üzere değildi. Eylül ayında verdiği sinyallerle soluksuz kalan Borsa, zelzele felaketlerinin akabinde tüm ülke gündemi içinde kendine gelmeye çalışırken, yeniden tartışmaların odağında kalmıştı. Olağanlaşma sürecine giremeden seçim gündemi geldi. Borsa’da ise bir şeyle olmaya başladı. Sert hareketler, küsen yatırımcılar derken, yakından inceleyince neler görülüyor bakalım.
Borsa İstanbul’a geçen yıl yağan yatırımcılar geri adıma atmaya başladı.
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) bilgilerine nazaran, pay (hisse) senedi yatırımcı sayısı 7 Nisan haftası prestijiyle 298 bin 774 kişi düşüş gösterdi ve 4 milyonun altına geriledi.
MKK’nın açıkladığı yatırımcı ve hesap sayılarına nazaran, yatırımcı sayısı 3 milyon 946 bin 544 düzeyinde olurken, tıpkı periyotta toplam yatırımcı sayısı 30 milyon 263 bin 426’dan 30 milyon 388 bin 116’ya yükseldi.
Toplam hesap sayısı 61 milyon 541 bin 945’ten 62 milyon 34 bin 894’e çıkarken, bakiyeli hesap sayısı 9 milyon 336 bin 649’dan 9 milyon 56 bin 639’a indi.
Geçen yıl sert yükselişler ve kulaktan kulağa yayılan çıkarlarla gelen yatırımcıların birçok tecrübesiz olurken, 2023 birinci çeyrekteki oynaklıklara karşı korunaksız kaldı. Bu devirde halka arzların performansı yatırımcıların ilgisini çekti.
Ekonomim’de Burcu Göksüzoğlu’nun sorularına cevap veren Marbaş Menkul Bedeller Genel Müdür Yardımcısı Soner Kuru, bu periyot yüklü olarak halka arz yatırımcısının görüldüğünü lakin bu yatırımcı kitlesinin de gerçek manada borsa yatırımcısı olmadığını belirtti.
Kuru, bilhassa birinci çeyrekteki oynaklık sonrasında Nisan ayı ile birlikte başlayan yükseliş sürecinde, endeksin kritik eşik olan 5 bin puanın üzerine çıkışını, ‘seçim öncesi belirsizlik sürecinde ortalama üzere göründüğü’ belirtti.
Borsa’da seçim sonuçlarının fiyatlamasına yönelik, anketlerin hala bıçak sırtı olduğuna değinen Kuru, seçim sonuçlarından bağımsız, “kim kazanırsa kazansın”, “ekonomiyi sakinliğe götürecek, enflasyonla çaba ekonomiyi zora sokacak” kararlar alınması ihtimalini zayıf gördüklerini de belirtiyor.
Faizlerin artması mümkünlüğünü da piyasada mevduat faizinin yüzde 25-30’larda olmasıyla açıklıyor. Bu düzeye kadar olan kısmın piyasayı rahatsız etmeyeceğin öngörürken, enflasyonu düşürmek için de bu bandın olağan olduğunu vurguluyor.
Enflasyonun yüksek seyretmesinin beklendiğini ve sarsıntı felaketinin tesirlerinin de yeni yeni görüldüğünü belirtiyor.
Dolar için de 20’lerin üzerinde 25-28-24 düzeylerinin kolay belirlenemediğini, ihracatçı taleplerinin ve piyasada söylenenlerin ekonomik olarak temellendirilmesinin kolay olmadığını da ekliyor.
Borsa’daki yatırımcıların azalmasına rağmen halka arz iştiraklerin artmasına dikkat çeken görseller de burada olurken,
Borsa’daki yatırımcıların yarısını küçük yatırımcıların oluşturması daha da dikkat çekiyor.
Borsa İstanbul’da son periyotta gün sonunda değişen seyir incelendi. Bilhassa düşen hacimde 15:00 ila 18:00 aralığı öne çıkıyor.
Deneyimli borsacıların ’15:00’e kadar uyuyup ondan sonra piyasayı izlemeye başlama” esprileriyle Ekonomim’de Barış Erkaya’nın tahlilinde, mart ayı sonunda ağırlaşan bu saatlerdeki hareketler hem agresif fiyatlamalara hem de seyrin değişmesine neden oluyor.
2022’de hızlanan yabancı yatırımcı çıkışıyla yerlilerin üstünlüğüne geçen Borsa İstanbul’da yurt içindeki büyük piyasacılar da endekse taraf vermeye başlamıştı. Böylece oynaklık artarken, 2022 yılında BIST 100 endeksindeki yükselişler küçük yatırımcıların da ilgisini çekmiş resmen akına uğramıştı. Fakat 2023 o kadar parlak başlamamış, 6 Şubat’ta yaşanan felaketler ve akabinde da seçim sonlarına girilmesi oynaklıkların okyanus dalgalarına erişmesine neden olmuştu.
29 Mart-6 Nisan tarihleri ortasında BIST 100 endeksinde gün içi dalgalanma marjı 31 Mart’ta en düşük yüzde 2,22, 3 Nisan’da ise en yüksek yüzde 6,04 olurken, büyük dalgaların ise 15:00 ila 18:00 aralığında ağırlaşması dikkat çekiyor.
Genel alışkanlıklara nazaran günün seyri birinci 1 saatte 10:00-11:00 aralığında oluşurken, hacimlerin de düştüğü son günlerde tüm seyir 15:00’ten itibaren değişiyor. Erkaya, ‘Bir anda aşağı ve üst istikametli çok sert dalgalanmaların başladığı bu saat aralığı, seans kapanışına kadar da sürüyor’ diye dikkat çekiyor.
Kısaca ‘saatler içinde’ gelişmiş bir borsada haftalar içerisinde görülecek marjlar Borsa İstanbul’da birkaç saat içinde oluşuyor.
Borsa İstanbul’a bilhassa son 1 yılda gelen öncesinde mevduat, KKM üzere enstrümanlarda yatırım yapan ya da halka arz yatırımcıları için “kabus dolu” hareketlere neden oluyor.
Panik satışları ya da alımlarına yönelen bu yatırımcı kitlesinin, ‘okyanus dalgalarında sörf’ ortamında ziyanları artıyor.
Hisse bazında da BIST 30 payları aslen derin, hacimli ve piyasada istikamet belirleyici paylar olurken, saatler 15:00’i gösterdiğinde bu özellikler adeta sıfırlanıyor. Bu paylar ‘dalgalanmaların da merkez üssü haline gelebiliyor’ diyen Erkaya, 31 Mart-7 Nisan ortasında BİST 30 paylarında en yüksek dalgalanmanın yaşandığı hissenin Emlak Konut GYO (EKGYO) olduğunu gözlemlerken, THY (THYAO), Aselsan (ASELS), Aksa Güç (AKSEN) , TAV Havalimanları (TAVHL), Akbank (AKBNK), Turkcell (TCELL) ve hatta İş Bankası (ISCTR) üzere payların de olduğunu ekliyor.
Henüz birkaç yıl evvel BIST 30 paylarında bu derece sert hareketler ekstrem bir durum olurken, son hareketler “yabancı yatırımcının yokluğu, piyasanın büsbütün yerli yatırımcı denetiminde olmasıyla” açıklanıyor.
Uzmanlar piyasadaki güçlü yabancı varlığının, endeksin speküle edilmesini engellediğini, risk dengeleyici bir süreç olduğunu, eksikliğinin de bu hareketleri getirdiğini hatırlatıyor.
Deprem felaketlerinin akabinde suratı düşürülen algoritmik traderlar da kuşkuların odağında!
Yüksek süratli algoritmik traderların deprem felaketinden sonra suratlarının 3’te teğe düşürülmesi, bir süreç günü üç modülde düşünüldüğünde, son dilim olan 15:00-18:00’e odaklanmış olabilir mi? sorusunu sorduruyor. Erkaya, seansın son üç saatinde ‘bazı süratli robo-traderların bu sert dalgalanmalara neden olmuş olabileceğine’ de dikkat çekiyor. .