On bir ayın sultanı Ramazan tüm Müslümanlar tarafından coşkuyla karşılanır. Üç ayların sonuncusu ve en iyisi olan Ramazan ayının bitişi de coşku ve heyecanla kutlanır. Ramazan Bayramı’nın kutlamaları, Ramazan ayının son günü olan arefe günü başlar ve Ramazan Bayramı’nda da devam eder. Birlik ve beraberliğin, yardımlaşma ve dayanışmanın bayramı Ramazan’da küslükler biter, maaile tıpkı sofrada buluşur. Her yıl tüm bu hoşlukların ortasında akla gelen soru ‘Ramazan Bayramı mı, yoksa Şeker Bayramı mı?’ olur! Pekala, Ramazan Bayramı’na neden Şeker Bayramı deniyor? Ramazan Bayramı birinci sefer ne vakit kutlandı? Şükür bayramı mı, yoksa şeker bayramı mı?
İşte ayrıntılar…
Ramazan Bayramı
Gelin birlikte, tüm Müslüman alemi tarafından coşkuyla kutlanan Ramazan Bayramı hakkında bilgi edinelim:
Ramazan Bayramı, Şeker Bayramı ve İftar Bayramı olarak da bilinir. Ramazan Bayramı’nın Arapçası ‘Îdü’l-Fitr’, Farsçası ise ‘Îd-ı Fitr’dir.
Ramazan Bayramı, üç ayların sonuncusu ve İslam alemi için oruç tutma ayı olan Ramazan ayının bitiminden sonra üç gün boyunca kutlanır. Hicri takvime nazaran Ramazan ayının son günü arefe, Ramazan Bayramı’nın birinci günü ise Şevval Ayının birinci gününe denk gelmektedir.
Ramazan Bayramı Neden Her Yıl Farklı Bir Tarihe Denk Geliyor?
Ramazan Bayramı her sene bir evvelki yıldan 11 ya da 12 gün daha erken kutlanır. Bunun nedeni, Hicri takvimin bir ay takvimi olması ve güneş temelli miladi takvimden 11 yahut 12 gün kısa olmasıdır.
Miladi takvim ile hicri takvim ortasındaki gün farkı nedeniyle yaklaşık olarak 33 yılda bir Ramazan Bayramı tıpkı güne denk gelebilmektedir.
Ramazan Bayramı Birinci Kere Ne Vakit Kutlandı?
Dini kaynaklara nazaran Ramazan Bayramı, Hicret’in ikinci yılından sonra kutlanmaya başlamıştır. Birinci Ramazan Bayramı’nda yapılan tüm merasimler ve ibadetler Hz. Muhammed (s.a.s.) tarafından düzenlenmiştir.
Ramazan Bayramı Gelenekleri Nelerdir?
Ramazan Bayramı’nın birinci gününde mescitlerde cemaatle birlikte bayram namazı kılınır. Bayram namazı ekseriyetle erkekler tarafından kılınır ve namazının akabinde hutbe okunur. Akabinde aileler bir ortaya gelir.
Her bayram olduğu üzere Ramazan Bayramı’nda da bayramlık kıyafetler giyilir. Çünkü, bayramlarda bakımlı ve pak olmak değerli bir adettir. Aile büyükleri, akrabalar ve dostlar ziyaret edilir. Büyüklerin elleri öpülür, çocuklara harçlık ve şeker verilir.
Maaile bayram sofralarında bir ortaya gelir, küslükler biter. Gelen konuklara kolonya, şeker, tatlı verilir ve ikramda bulunur.
Çocuklar Ramazan Bayramı’nda komşuları gezerler. Birkaç kişilik kümeler halinde kapı kapı dolaşan çocuklar herkesin kapısını çalar ve şeker toplarlar. Günümüzde ise bu gelenek yalnızca küçük kasaba ve mahallelerde devam etmektedir.
Ramazan Bayramına Neden Şeker Bayramı Deniyor?
Şimdi de Ramazan Bayramını etimolojik olarak inceleyelim. Bayram, Ramazan ayının sonunda kutlandığı için ‘Ramazan Bayramı’ olarak isimlendirilir. Ramazan sözü Arapçada ramad yani ‘kuru sıcak’ kökeninden gelmektedir. Bunun nedeninin birinci sefer farz olan oruç ibadetinin uygulanmaya başlandığı Ramazan ayının yaz aylarına denk gelmesi olduğuna inanılır.
Şeker Bayramı ismi ise bayramın Osmanlı devrindeki isminin Türkçeleştirilmesiyle ortaya çıkmıştır. Osmanlı periyodunda bu bayrama ‘Iyd-ı Fıtır’ denilmiştir. Sözün kökenini incelediğimizde: Iyd sözünün ‘bayram’, fıtır sözü ise ‘oruç açma’ manasına gelmektedir. Fıtır, ‘fıtır sadakası’, ‘şükür sadakası’ yahut ‘fitre’ olarak da bilinir.
Eski kaynaklarda Ramazan Bayramı, Şükür Bayramı olarak da anılır. Pekala, şükür nasıl şeker olarak kullanılmaya başlamıştır? 👇
Şükür Bayramı Nasıl Şeker Bayramına Dönüşmüştür?
Şükür sözü ‘Şık-kef-rı’ biçiminde yazılır. Bu söz birebir anda hem ‘şükür’ hem de ‘şeker’ sözüne karşılık gelmektedir.
İşte, Ramazan Bayramı’nın ‘Şeker Bayramı’ olarak anılma nedeni de budur! Şükür sözü şeker ile birebir halde yazıldığı için Osmanlı devrindeki kaynaklarda her iki formda de yer alarak farklı isimlendirilmeye başlanmıştır. Yani, Şeker Bayramı bir okuma yanlışı sonucu ortaya çıkmış ve vakitle bu biçimde anılmaya başlanmıştır.
Tarihi isimlerden evrilerek günümüze gelen bu isim, vakitle toplumda değerli bir yere sahip olmuştur.