İntibah Konusu Nedir, Karakterleri Kimlerdir? Türk Edebiyatı’nın Birinci Edebi Romanı

İntibah romanı Ali Bey’in Mahpeyker’e aşık olması ve sonrasında yaşanan aile içi ve toplumsal meseleleri mevzu edinir. 

Ali Beyefendi, varlıklı bir ailenin tek çocuğudur. Genç yaşında birkaç lisan eğitimi almıştır. Tekrar genç yaşında babasını kaybeder. Ali Beyefendi, keyfi bir hayat süren genç bir adamdır.

Bir gün Çamlıca’da gezintiye çıkan Ali Beyefendi, Mahpeyker isminde bir bayana tutulur. Ne var ki Mahpeyker, Ali Beyefendi için uygun bir aday değildir. Mahpeyker, Suriye’den gelen ve parasını Ali Bey’e uygun olmayan yollardan kazanan genç bir bayandır. Ayrıyeten o periyot için beğenilen görülmeyen bir sevgilisi de vardır. 

Ali Bey’in annesi Mahpeyker’i oğluna yakıştırmaz. Oğlunu vazgeçirmek için evlerine Dilâşûb adından genç ve hoş bir cariye getirir. Lakin Ali Beyefendi bir türlü Mahpeyker’den vazgeçmez. Bir gün Mahpeyker’in yanına gittiğinde onun sevgilisiyle olduğunu öğrenir ve ayrılırlar.

Daha sonra Ali Beyefendi, Dilâşûb ile ilgilenmeye başlar. Ancak Mahpeyker ve sevgilisi, Ali Beyefendi ve Dilâşûb için bir plan kurar. İşler ise bu olaydan sonra düzgünce karmaşık bir hal alır. Dilâşûb, Mahpeyker ve Ali Beyefendi ortasında bir aşk üçgeni başlar…

İntibah, hem konusu hem de karakterleri bakımından Batı edebiyatına yaklaşan birinci yapıtlardan birisidir. İntibah’ın karakterleri ise şu haldedir:

• Ali Bey: Genç yaşta babasını kaybeden, annesiyle hayatını sürdüren, varlıklı bir ailenin tek çocuğu olan romanın baş kahramanı.

• Mahpeyker: Ali Bey’in aşık olduğu fakat kimsenin Ali Bey’e uygun görmediği bayan karakter.

• Dilâşûb: Ali Bey’in annesi Fatma Hanım tarafından konağa getirilen, vakitle Ali Bey’in dikkatini çeken genç ve hoş cariye.

• Fatma Hanım: Ali Bey’in annesi. Dul kalan Fatma Hanım, oğlu için uygun bir eş adayı bulmaya çalışır. 

• Abdullah Efendi: Mahpeyker’in sevgilisi. Suriyeli ve Arap kökenli çok güçlü bir genç 

• Hırvat: Romanın ilerleyen kısımlarında ortaya çıkan bir karakter. Abdullah Efendi’nin Ali Bey’i öldürmesi için tuttuğu kiralık katil. 

• Pertev Ağa: Romanın ilerleyen kısımlarında ortaya çıkan bir karakter. Abdullah Efendi’nin Dilâşûb’a iftira atması için görevlendirdiği kişi.

Namık Kemal bu yapıtına ‘Son Pişmanlık’ ismini vermiştir. Fakat yayıncılar, Namık Kemal’e müracaattan yapıtın ismini değiştirmiş ‘İntibah: Sergüzeşt-i Ali Bey’ koymuştur. Romanın birtakım kısımlarının da sansüre maruz kaldığı söylenmektedir. 

İntibah, 19. yüzyılda yani Tanzimat Devri’nde kaleme alınmış bir yapıttır. Türki Edebiyatı’nın ‘ilk edebi romanı’ olma özelliğini taşır. Bu periyotta edebiyatımızda Batı edebiyatının tesirlerini görmek mümkündür. 

İntibah romanı da birtakım uzun tasvirleri sebebiyle romantizm akımının tesiri altında kalmış bir eser olarak ele alınabilir. Bilhassa de Fransız edebiyatının izlerine İntibah’ta sıkça rastlanır.

Namık Kemal, Tanzimat Devri’nin en üretken isimlerden birisidir. Romanlarının yanısıra birçok şiir ve tiyatro yapıtı de kaleme almıştır. Romantizm tesirinde olduğu görülse de yapıtları toplumsal açıdan da incelenmeye uygundur. İntibah, periyodunun insan alakaları, aile sistemi, gelenekleri, toplumun sosyo-kültürel durumuna dair birçok ipucu da içerir. 

İntibah’ın her bir kısmı Divan Edebiyatı şairlerinin bir beyitiyle başlar. Bu durum da aslında Namık Kemal’in Osmanlı toplumundan ve kültüründen etkilenerek bir eser kaleme aldığını gösterir. 

İntibah, periyodunun birinci edebi romanı olarak ele alındığında ve periyodun şartları içerisinde incelendiğinde belli bir yetkinliğe ulaştığı görülür. Lakin her yapıtta olabileceği üzere, tipinin birinci örneği olan İntibah’ta da birtakım teknik kusurlar olduğu birçok edebiyatçı tarafından lisana getirilmiştir.