Filipinler Cumhuriyeti: Başşehri, Nüfusu ve Tüm Ayrıntılarıyla Filipinler Rehberi

Güneydoğu Asya’nın batı Pasifik Okyanusu’ndaki ada ülkesi olan Filipinler, Vietnam kıyılarından 800 km uzakta olan n 7.000’den fazla ada ve adacıktan oluşur. Başşehri Manila’dır. Quezon City ülkenin en kalabalık kentidir. Her ikisi de en büyük ada olan Luzon’da bulunan Ulusal Başşehir Bölgesi’nin (Metro Manila) bir kesimidir. Filipinler’in ikinci büyük adası , güneydoğudaki Mindanao’dur. 

Filipinler, ismini 16. yüzyılda İspanyolların adaları kolonileştirmesi sırasında İspanya hükümdarı olan II. Philip’ten alıyor. Filipinler, 333 yıl İspanyol idaresi altında ve 48 yıl daha ABD vesayetinde olduğu için Batı ile birçok kültürel yakınlığa sahip. Örneğin, resmi lisanı İngilizce olan ikinci en kalabalık Asya ülkesidir ve Asya’da yüklü olarak Roma Katolikliği olan iki ülkeden biridir.

Bu çeşit Anglo-Avrupa kültürel özelliklerinin öne çıkmasına karşın, Filipinler halkları şuur ve istek bakımından Asyalıdır. 20. yüzyılın son çeyreğinde ülke siyasi çalkantılarla sarsıldı. Pres altında on yıldan fazla otoriter idareye katlandı. On yıldan fazla otoriter idareye katlandıktan sonra 1986’da geniş çapta tanınan olan Halk Gücü hareketi ortaya çıktı. 

Ferdinand Marcos, rejime karşı kansız bir ayaklanmaya öncülük etti. Çatışma, sadece Marcos’un devrilmesi ve sürgüne gönderilmesiyle değil, tıpkı vakitte Filipinler’de demokratik hükümetin yine kurulmasıyla sonuçlandı.

Filipinler hakında birkaç kıymetli bilgi şu biçimde:

• Başkenti: Manila

• Resmi Lisanlar: Filipince, İngilizce, Bikol, Sabuanca, Hiligaynon, Ilokano, Kapampangan, Kinaray-a, Maguindanao, Maranao, Pangasinan, Tagalog, Tausug, Varayca, İspanyolca ve Arapça

• Tanınan Ulusal Lisan: Filipince

• Hükûmet Formu: Başkanlık sistemi

• Yüzölçümü: 300.000 km2

• Nüfusu: 106.651.394 (2020 tahmini)

• Para Ünitesi: Filipinler Pesosu

• Telefon Kodu: 63

Yaklaşık 50 milyon yıl evvel, takımadalar volkanik patlamalarla oluşmuştur. Yaklaşık 30.000 yıl evvel, birinci sakinler, muhtemelen buzul çağlarında inşa edilen kara köprüleri üzerinden Asya anakarasından gelmişlerdi. MS 10. yüzyılda kıyı köylüleri Çinli ticaret ve yerleşimcileri memnuniyetle karşıladı, akabinde Borneo’dan Müslüman tüccarlar geldi. Filipinler’in birinci sakinleri, bugün baskın olan Moğol kökenliydi. İslam’ın Borneo’dan orta ve kuzey adalara kademeli olarak yayılması, İspanyol Hıristiyanların gelişiyle kesintiye uğradı.

Filipinler, İspanya’ya yelken açan ve adalara İspanya Hükümdarı II. Philip’in ismini veren Portekizli bir kaşif olan Ferdinand Magellan tarafından 1521’de İspanya ismine talep edildi. Daha sonra Las Felipinas olarak adlandırıldılar. 1830’larda İspanyol kültürü ve kanısı, Filipin halkının İspanya’dan kurtuluşu düşünmeye başladığı ölçüde Filipin kültürüne nüfuz etmişti. İspanya hükümeti Filipin tarımını kendi kendine yetecek kadar geliştirdi.

Bazı bağımsızlık teşebbüslerinden ve İspanya’nın eşit sayıdaki zulmünden sonra, Filipinli Milliyetçiler seslerini yükseltmeye başladılar. Filipinler bağımsızlık için savaşırken tıpkı vakitte İspanya’nın bir kolonisi olan Küba da kendisini İspanyol idaresinden kurtarmaya çalışıyordu. Fakat Küba, ABD’nin takviyesine sahipti. 

25 Nisan 1898’de Amerika Birleşik Devletleri İspanya’ya savaş ilan etti. Savaş yalnızca birkaç saat sürdü ve İspanyol filosunun Manila Körfezi’nde büsbütün yok edilmesiyle sonuçlandı. İspanyol-Amerikan savaşı, 10 Aralık 1898’de Paris Antlaşması ile resmen sona erdi. Fakat Amerikan hükümeti, Filipinler’in değil, sadece Küba’nın bağımsızlığıyla ilgileniyordu. Antlaşma ile Küba bağımsızlığını kazandı ve İspanya, Filipinler, Guam ve Porto Riko’yu 20 milyon ABD Doları karşılığında ABD’ye bıraktı.

Paris Antlaşması ve Amerika Birleşik Devletleri’nin müteakip aksiyonları Filipinliler tarafından pek güzel karşılanmadı. Filipin Bağımsızlık Savaşı 4 Şubat 1899’da başladı ve iki yıl sürdü. Amerika Birleşik Devletleri’nin Filipinler’i bastırmak için 126.000 askere gereksinimi vardı. Savaş 4.234 Amerikalı ve 16.000 Filipinlinin hayatını aldı. Filipinler Topluluğu, Amerika Birleşik Devletleri hükümeti tarafından 1935’te Filipin’e 10 yıl içinde bağımsızlık vermek emeliyle kuruldu.

8 Aralık 1941’de Pearl Harbor saldırısından on saat sonra Japon ordusu Filipinler’i işgal etti. General Douglas MacArthur komutasındaki Birleşik Devletler kuvvetleri 12 Aralık 1941’de Java’ya çekildi. MacArthur ‘geri döneceğim’ kelamı verdi. General MacArthur kelamını tuttu ve Ekim 1944’te büyük bir amfibi kuvvetle Leyte adasına döndü. Sonraki dört ay boyunca ABD kuvvetleri Filipinli gerillaların yardımıyla Japon ordusunu bozguna uğrattı.

Savaştan sonra Birleşik Devletler, savaş öncesi İngiliz Milletler Topluluğu hükümetini yine kurdu. 1946’da Filipinler, bir İngiliz Milletler Topluluğu’ndan bağımsız bir cumhuriyete dönüştü.

Filipin takımadaları doğuda Filipin Denizi, güneyde Celebes Denizi, güneybatıda Sulu Denizi ve batıda ve kuzeyde Güney Çin Denizi ile sonludur. Adalar, Palawan’ın güneyindekiler , Sulu Takımadaları ve Mindanao adasının (sırasıyla batıdan doğuya) güney tabanını ve Luzon’un kuzeyindeki Batan Adaları’nın tepesini oluşturduğu bir üçgen biçiminde yayıldı.

Tarihsel olarak, takımadalardaki toplam ada sayısı 7.107 olarak düzenlendi, fakat 2016’da Filipinler Ulusal Haritalama ve Kaynak Bilgi Otoritesi, daha evvel keşfedilmemiş 500’den fazla adanın keşfedildiğini duyurdu.

Takımadalar kuzeyden güneye yaklaşık 1850 kilometre boyunca uzanır. Güney üssündeki en geniş doğu-batı uzantısı yaklaşık 1130 kilometredir. Adaların ve adacıkların sadece beşte ikisinin ismi vardır ve sırf 350 adedinin alanı 2,6 kilometrekare yahut daha fazladır.

Büyük adalar üç kümeye ayrılır: 

• Kuzey ve batıda Luzon, Mindoro ve Palawan’dan oluşan Luzon kümesi,

• Merkezde Bohol, Cebu, Leyte, Masbate, Panay, Samar ve Negros’tan oluşan Visayas grubu

• Güneyde Mindanao

Filipinler’in iklimi tropikaldir ve kuvvetli bir biçimde musondur. Genel olarak, yağmur taşıyan rüzgarlar yaklaşık olarak Mayıs’tan Ekim’e kadar güneybatıdan eser ve daha kuru rüzgarlar, Kasım’dan Şubat’a kadar kuzeydoğudan gelir. Böylelikle yıl boyunca sıcaklıklar kuzeyden güneye nispeten sabit kalır ve mevsimler yağışlı ve kurak devirlerden oluşur. 

Bununla birlikte, ülke genelinde, yağış sıklığı ve ölçüsünde değerli farklılıklar vardır. Güney Çin Denizi’ne bakan batı kıyıları en bariz kuru ve yağışlı mevsimlere sahiptir. Kurak mevsim çoklukla Aralık ayında başlar ve Mayıs ayında sona erer, birinci üç ay serin ve ikinci üç ay sıcaktır.

Yağışlı mevsim boyunca, Visayan kümesinin merkezinden güneye, Mindanao’nun merkezine ve akabinde Sulu Takımadaları boyunca güneybatıya yanlışsız uzanan bir alan dışında, takımadaların her yerinde şiddetli yağış vardır; Pasifik Okyanusu’na bakan doğu kıyılarında yağmur en şiddetlidir.

Haziran’dan Aralık’a kadar tropikal siklonlar Filipinler’i vurur. Bu fırtınaların birçok güneydoğudan gelir ve sıklıkları çoklukla güneyden kuzeye gerçek artar; kimi yıllarda siklon sayısı 25 yahut daha fazla olur. Tayfunlar en çok Samar, Leyte, güney-orta Luzon ve Batan Adaları’nda şiddetlidir ve sel yahut şiddetli rüzgarlarla birlikte olduklarında büyük can ve mal kayıplarına neden olabilirler. Mindanao çoklukla bu cins fırtınalardan uzaktır.

Kasım-Şubat ayları en uygun mevsimi oluşturur; hava geceleri serin; gündüzleri ise güneşlidir.

Filipinler büyük ölçüde bir tarım ülkesidir. İktisadı hür teşebbüse dayalıdır. Tarım dalı, gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) sadece yaklaşık yedide birine katkıda bulunmasına karşın Filipin iktisadının değerli bir bileşenidir. Ülkenin varlıklı ve verimli topraklarında yıl uzunluğu eser yetiştirilebilmekte ve bölüm toplam işgücünün yaklaşık üçte birini istihdam etmektedir. En önemli tarım eserleri şeker kamışı, pirinç, Hindistan cevizi, muz, mısır ve ananastır. Ek eserler ortasında mango, narenciye, papaya ve öteki tropikal meyveler bulunur.

Nüfusun büyük çoğunluğunun ataları Malay kökenliydi ve Güneydoğu Asya anakarasının yanı sıra şu anki Endonezya’dan geliyordu. Çağdaş Filipin toplumu, kültürel ve dilsel olarak farklı yaklaşık 100 etnik kümeden oluşur. Bunların en büyüğü, her biri ülkenin toplam nüfusunun yaklaşık beşte birini oluşturan Luzon Tagalog’u ve Visayan Adaları’ndaki Cebuano’dur.

Diğer değerli kümeler ortasında kuzey Luzon’daki Ilocano ve Visayan’daki Hiligaynon yer alır. Birçok küçük yerli ve göçmen halk kümesi, Filipinler nüfusunun geri kalanını oluşturmaktadır.

Filipinler’deki etnik kümeler şu halde sıralanabilir:

• Visayanlar

• Tagaloglar 

• Ilocanolar

• Morolar

• Kapampangan

• Bicolano

• Pangasinense

• Igorot

• Lumad

• Mangyan

• Ibanag

• Chabacano

• Bajau

• Ivatan 

• Palawantribes

Diller

Filipinler’de konuşulan lokal lisanların ve lehçelerin toplam sayısına ait varsayımlar farklıdır, lakin bilimsel çalışmalar 150 civarında olduğunu göstermektedir. Ülkenin ana lisanları ekseriyetle en büyük etnik kümelere karşılık gelir.

Din

Filipinlilerin beşte dördü Roma Katolikliğine inanıyor. 20. yüzyılda din, kilise hiyerarşisindeki Filipinlilerin sayısındaki artış , ilahiyat okullarının inşası ve bilhassa 1970’ten sonra kilisenin ülkenin siyasi ve toplumsal ömrüne artan iştirakiyle güçlendi.

Kültürel Ortam

Filipin toplumu, çeşitlilik ve homojenliğin eşsiz bir karışımıdır. Filipinler’de ömür çoklukla ebeveynler, büyükanne ve büyükbabalar, teyzeler, amcalar, kuzenler ve diğer akrabalar dahil olmak üzere geniş aile etrafında döner.

Mutfak

Festival yemeği yahut günlük yemek olsun, birçok Filipin toplumunda ana yemekler, haşlanmış yahut buharda pişirilmiş pirinç yahut pirinç eriştesi etrafında döner. Tavuk, domuz eti (Müslüman olmayan topluluklarda), keçi yahut balık da dahil olmak üzere az ölçüde et, çeşitli meyveler ve pişmiş sebzeler mutfağı tamamlar.

Filipinler’de gezilecek çok sayıda yer var. Buraya geldiğinizde kesinlikle görmeniz gereken yerlerin listesi şu halde:

• Rizal Park

• Burnham Park

• Boracay

• Magellan’s Cross

• Puerto-Princesa Yeraltı Irmağı Ulusal Parkı

• The Manila Cathedral

• San Agustin Church

• Ayala Triangle Gardens

• Batad Rice Terraces

• Greenbelt

• Fort San Pedro

Filipinler’e her gün direkt uçuşlar gerçekleştiriliyor. Direkt uçuşlar, Manila’ya yapılıyor. Bu uçuşlar yaklaşık 12 saat sürüyor. Aktarmalı uçuşlar ise 14-15 saati buluyor. 

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, 30 güne kadar seyahatlerinde vizeden muaftır.