Günümüzde yatırımcılar için sunulan sayısız enstrüman mevcut. Fakat en risksiz yatırım için önerilen birinci şey istikrarlı bir portföy oluşturabilmek. Temel olarak şirketlerin halka arz edilmesiyle birlikte borsada süreç görmeye başlayan pay senetleri, istikrarlı portföyün olmazsa olmazlarından. Münasebetiyle farklı kar potansiyellerine sahip olan bu enstrümanlar hakkında ayrıntılı bilgi edinmek ziyadesiyle değerli.
O halde şirketlerin nasıl halka arz edildiğinden biraz daha ayrıntılı bahsedelim!
👇👇👇
Halka arz şirket varlıklarının bölünerek satılmasıdır.
Halka arz; başka ismiyle IPO, yani ‘Initial Public Offering’ olarak bilinen bir kavram. Birden fazla yerden aşina olduğumuz bu kavram, şirketlere ilişkin varlıkların küçük hisselere bölünerek satışa çıkarılması manasına gelir. Hasebiyle rastgele bir pay senedine yatırım yapan şahıslar, otomatikman şirket hissedarı olur.
Halka arzın kendi içinde farklı çeşitleri vardır.
Halka arz, temel mantık olarak ayn olmakla birlikte iki farklı biçimde yapılabilir.
-
Birincil halka arz; daha evvel hiç halka açılmamış şirketlerin yaptığı süreçtir.
-
İkincil halka arz ise; daha evvel halka açılmasına karşın düşük arz yaratmış şirketlerin tekrar halka açılması sürecidir.
Şirketler halka arz ile yatırım yapmayı, finansman yaratmayı ve borçlarını kapatmayı hedefleyebilir.
Hangi halka arz formülü tercih edilirse edilsin, temel avantajlar ve amaçlar çoklukla birebirdir. Gerçekten, halka arzın temel fonksiyonu şirketler için yeni finansman kaynağı oluşturarak şirket kıymetini artırmaktır. Ayrıyeten halka arz, şirketler için en başarılı reklam metotlarından biridir. Zira bu halde şirketlerin yeni yatırımcılara ulaşması ve faaliyetlerini genişletmesi mümkün olur.
Halka arz edilebilmek için karşılanması gereken değerli koşullar bulunur.
Bununla birlikte, halka arz için sağlanması gereken birtakım kurallar vardır ve isteyen her şirket halka arz edilemez.
-
Aracı kurumlarla irtibata geçmek,
-
SPK ile bağlantıya geçmek,
-
Borsa İstanbul ve SPK tarafından incelenmek
halka arzın en temel aşamalarındandır.
Halka arz için hem aracı kurum hem de SPK ile kontrat imzalanması zaruridir.
Halka arzın birinci basamağı olan aracı kurumlarla bağlantı, şirketlerin yetkili kurumlara ulaşarak aracılık kontratı imzalamasını gerektirir. Sonrasında SPK, yani Sermaye Piyasası Şurası ile de mukavele imzalanmalıdır. Bu formda şirket, SPK kontrol ve kararlarına tabi olduğunu kabul eder ve mevzuata uygun hale gelir. Bu adımlardan sonra aracı kurum, Borsa İstanbul’a ilgili şirket ismine müracaatta bulunabilir.
Şirket datalarının mevzuata uygunluğu halka arzın son kuralıdır.
Halka arzın olumlu sonuçlanması ise şirket datalarının uzmanlar tarafından incelenmesi ile gerçekleşir. Bu adımda SPK yetkilileri, şirkete ilişkin dataları ayrıntılı biçimde inceler ve mevzuata uygunluğu denetim eder. Bilgilerin yordama uygun olduğu tespit edildikten sonra halka arz süreci de resmen başlamış olur ve şirket bedelini artırma yoluna girer.
Halka arzın birincil yararı kredibilite ve bedel artışıdır.
Bir şirketin halka arz olması pek çok açıdan avantajlıdır. Bir defa halka arz edilen şirketin mali yapısı güçlenir ve sermayesi genişler, hasebiyle şirkete ilişkin pay senetlerinde yüksek likidite sağlanır. Bu da şirket kıymetinin şeffaf olarak belirlenmesi ve yatırımcı nezdinde kredibilite oluşturması manasına gelir. Vakitle itibar artışı yaşayan şirket hem kendi finansmanını güçlendirir hem de yatırımcısına yüksek kar imkanı sunar.
Halka arz edilen şirketler başkalarına nazaran daha sağlamdır.
Genel olarak halka arz edilen bir şirket, halka arz edilmeyen bir şirkete nazaran çok daha şeffaf ve muteberdir. Hasebiyle bu şirketlerdeki paha artışı sürdürülebilir hale gelerek büyüme eğilimi gösterir. Vakitle arz-talep istikrarına nazaran bilinirliği artan şirket, mali açıdan daha emniyetli bir ortam sunmaya başlar ve itibar kazanır.
Şirket kıymetinin artması yatırımcının kar sağlaması manasına gelir.
Borsada listelenerek süreç gören şirket payları, yatırımcılar tarafından alınır satılır hale gelir. Bu durumda pay senedi yatırımcıları, direkt şirket hissedarı kabul edilir. Hasebiyle kredibilite, itibar ve paha kazanan şirketle birlikte yatırımcı da güçlenmiş olur. Rastgele bir şirkete ilişkin pay senedi alımı ise BİST üzerinden gerçekleştirilir ve alım-satım ekranından takip edilebilir.
Halka arz edilen her şirket yüksek kar sağlamayabilir.
Genel olarak halka arz, yatırımcı açısından kar imkanı sunan bir sistemdir. Lakin bu, borsada sürece giren her şirket payının kazandıracağı manasına gelmez. Hasebiyle halka yeni arz edilen bir şirket payına yatırım yapmadan evvel büyüme potansiyeli göz önünde bulundurulmalı ve şirketin yaptığı öbür ataklar incelenmelidir. Hakikat bir sistem ve istikrarlı bir portföy ile uzun yahut kısa vadede kar elde etme talihi olabilir.