Kameri aylardan biri olan ramazan ayı Müslümanlarca kutsal sayılan bir aydır. Zira tüm insanlığa hidayet rehberi olan Kur’an-ı Kerim bu ayda indirilmeye başlanmış, oruç bu ayda farz kılınmıştır.
Vahyin ilk zamanlarından beri her geceyi namaz ibadetiyle geçiren Hz. Peygamber (s.a.v), hicretin ikinci yılında orucun farz kılınmasının ardından Ramazan gecelerinde kıldığı namazları neredeyse gece boyu sürecek kadar uzun tutmuş, ashabını da ramazan gecelerini bu şekilde ihya etmeye teşvik etmiştir.
Daha sonra “teravih” adıyla anılacak olan bu ibadete, başta Resûlullah’ın ashabı olmak üzere ümmet büyük bir teveccüh göstermiştir.
TERAVİH NAMAZI NEDİR?
Sözlükte “rahatlatmak, dinlendirmek” manasında olan terâvîh ramazan ayına mahsus olmak üzere yatsı namazından sonra kılınan namazı ifade eder.
Hadislerde “kıyâmü şehri ramazân” (ramazan ayının namazı) veya “ihyâü leyâlî ramazân” (ramazan gecelerinin ihyası) diye anılan bu namaza dört rek‘atta bir dinlenme amacıyla biraz oturulduğundan (tervîha) teravih denmiştir.
Peygamberimizin,“Kim, inanarak ve sevâbını Allâh’tan umarak Ramazan gecelerini ihyâ ederse, geçmiş günâhları affolunur.” (Buhârî, Terâvih, 46) buyurarak, Ramazan gecelerinin ihyası olan Teravih namazına da dikkat çektiği anlaşılmıştır.
Teravih namazı, kadınların da erkeklerin de gerek evlerinde, gerek camiye giderek kılabildikleri mühim bir sünnettir.
HZ.PEYGAMBER TERAVİH NAMAZINI NASIL VE NEREDE KILMIŞTIR?
Ayşe vâlidemiz şöyle anlatır:
Allâh Resûlü, Ramazan ayında bir gece mescidde nâfile namaz kılmıştı. Birçok kimse de ona uyarak namaz kıldı. Sabah olunca ashab, ‘Resûlullâh geceleyin mescidde namaz kıldı.’ diye konuştular. Efendimiz ertesi gece de namaz kıldı. Halk, yine bunu konuştu; katılanların sayısı da iyice arttı. Üçüncü veya dördüncü gece insanlar yine toplandı. Öyle ki mescit, onları alamayacak hâle gelmişti. Ancak Resûl-i Ekrem bu gece yanlarına çıkmadı. Sabah olunca Efendimiz:
“Yaptığınızı gördüm. Yanınıza çıkmaktan beni alıkoyan şey, namazın sizlere farz oluvermesinden korkmamdır.” buyurdu.” (Buhârî, Terâvih, 1; Müslim, Müsâfirîn, 177)
Buradan yola çıkarak peygamberimizin ümmetinin üzerine titrediğini, her zaman her hareketinde ümmetini düşündüğünü söyleyebiliriz. İslâm asla zorluk değil, bilakis kolaylık dinidir…
Teravihin tek başına kılınmasına Hz. Ebû Bekir döneminde devam edilmiştir. Bu uygulamanın camide meydana getirdiği dağınıklığı gören, artık farz kılınma ihtimali bulunmadığını ve Resûl-i Ekrem’in konuyla ilgili sözünden çıkan anlamı dikkate alan Hz. Ömer 14 (635) yılında Übey b. Kâ‘b’dan cemaate teravih namazı kıldırmasını istemiş ve bu uygulama günümüze kadar sürmüştür.
TERAVİH NAMAZI KAÇ REKATTIR VE NE ZAMAN KILINIR?
Teravih namazı 8 rekattan 20 rekata kadar kılınabilir. Teravih namazı bi nevi gece namazı olduğundan isteğe göre daha fazla da kılınabilir.
Hasta, yaşlı ve yorgun olanlar bu namazın sevabından mahrum olmak istemezlerse 8 rekat olarak kılabilirler. Önemli olan niyettir. Genel islami yaklaşımı da yeri gelmişken hemen şuraya yazalım: Ameller niyetlere göredir..
Teravih namazı gece namazı olmasından ötürü yatsı namazının son sünnetinden sonra kılınmalıdır. Yatsıdan önce kılınmaz.
Teravih namazı sünnet namaz olduğu için kazası da kılınmaz.
TERAVİH NAMAZI EVDE NASIL KILINIR?
Koronavirüs pandemisi gölgesinde ikinci Ramazan ayımızı geçirmekteyiz. Geçen sene olduğu gibi bu sene de salgın dolayısıyla camilerde kılınamayacak olan teravih namazını evde tek başına ya da ev halkıyla cemaat olarak kılabiliriz.
İster ikişer, ister dörder rekat kılınacak Teravih namazının kılınışı şu şekildedir:
2 REKATLIK TERAVİH NAMAZI KILINIŞI
Evimizde bu namazı kıldıran bir imamımız varsa, ‘Niyet ettim Allah rızası için teravih namazı kılmaya, uydum hazır olan imama’ diye niyet ederiz.
Eğer tek başına kılıyorsak, ‘Niyet ettim Allah rızası için teravih namazı kılmaya’ deriz ve Tekbir getiririz.
1.REKAT
- Subhaneke, Fatiha ve Kurandan en az, kısa üç ayet, veya üç ayet miktarı uzun bir ayet okuruz.
- Rukûya gideriz ( Subhane Rabbiyel Azîm)
- Doğruluruz. (Semiallâhu Limen Hamideh)
- Secdeye gider (Subhane Rabbiyel Âlâ) , doğrulur, tekrar secdeye gideriz.
2.REKAT
- 2.Rekata kalkarız. Besmele ile Fatiha suresi okur ve Kurandan ayet okuruz.
- Rukûya gideriz ( Subhane Rabbiyel Azîm)
- Doğruluruz (Semiallâhu limen hamideh)
- Secdeye gider(Subhane Rabbiyel Âlâ) , doğrulur, tekrar secdeye gideriz.
- Oturarak Ettahiyyatu, Allahumme salli, Allahümme Barik dualarını okuruz.
- ‘Esselâmu Aleykum ve Rahmetullah’ diyerek sağa ve ve sola selam veririz.
Ülkemizde camiilerde Teravih namazı esnasında her 4 rekat bitiminde sesli salavat getirilir.
İsteğe bağlı olarak bunu evde teravih kılarken de yapabiliriz.
Pandemi dolayısıyla camiide kılamadığımız Teravih namazını aslında evlerimizde de aynı atmosferi oluşturarak kılabilmemiz mümkün.
Hz. Peygamber de teravih namazını çoğunluk olarak evinde kılmıştır. İftar sonrasında evlerimizi birer mescide dönüştürerek, cemaat oluşturarak bu mühim sünneti yerine getirebilir, çocuklarımıza da bu atmosferi yaşatabiliriz.
Çünkü yeryüzü bizlere birer mescid kılınmıştır…
Teravih namazını aralar vererek, dinlenerek, belki küçük atıştırmalar, ikramlar sunarak kılmak mümkündür. Çocuklarımız için daha cazip hale getirilen böyle ortamlar namaz için de teşvik edici olabilir..