Bildiğiniz üzere insülinler kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olur. Şeker hastaları için hayati bir değere sahip olan insülinin keşfi ise Nobel Ödülü’ne kadar uzanan eşsiz bir öyküye sahip. Gelin binlerce kişinin hayatının kurtarılmasına vesile olan insülinin kıssasına birlikte bakalım!
Oskar Minkowski ve Joseph von Mering ismindeki iki Alman araştırmacı 19. yüzyılın sonunda pankreas ile diyabet ortasında bir bağ buldular.
Bu münasebet şu biçimdeydi; pankreası alınan köpekler şeker hastalığına yakalandılar ve bu sayede pankreasın şeker düzeyi ile ilgili olduğu fikri var oldu.
Aynı vakitte birçok bilim insanı pankreas sıvılarını çıkararak bu sıvıları şeker hastalarına enjekte etmeye çalıştılar.
Ancak hiçbir bilim insanı bunu başaramadı. Zira pankreas özleri bir tesir göstermemesinin yanı sıra zehirli ve katışık bir yapıya sahiplerdi.
Yani birçok insanın hayatını kurtaran insülinin bulunmasına köpekler sebep oldu diyebiliriz.
1921 tarihinde genç bir cerrah Toronto Üniversitesi’nde vazife yapan fizyoloji profesörüne bir fikir sundu. Gencin fikri insülin üreten hücreleri yok etmek ve sindirim enzimlerinin akışını engellemek için köpeklerin pankreas kanallarını bağlamaktı.
Genç öğrenci bunu gerçekleştirmenin pankreastan güçlü bir çıktı elde etmelerini sağlayacağını düşünüyordu.
Profesör ise duruma biraz kuşkulu yaklaşsa da gence bir fırsat sağladı ve ona birkaç köpek ile küçük bir laboratuvar sundu. Profesör gence bir de tıp öğrencisini asistan olarak verdi.
Asistan ve genç birlikte köpekler üzerinde çalışmalar sürdürdüler ve köpeklerin kan şekeri düzeylerini düşürmeyi başardılar. Bu sayede köpeklerin hayatta kalma müddetleri de uzamış oldu.
Asistan ve genç elde ettikleri sonuçlardan cesaretlenerek insülini pankreastan çıkarmak için de yeni bir usul keşfettiler ve sonucunda isletin ismindeki bir saf çıktıya ulaştılar.
Tüm bunlardan sonra artık köpekler yerine bir insan üzerinde deneme yapmaya karar verdiler.
Hasta ise Toronto Hastanesi’nde yatan ve şeker hastalığına sahip olan 14 yaşında bir çocuktu. Hastaya 11 Ocak 1922 tarihinde birinci adacık enjeksiyonu yapıldı ve enjeksiyon sonucunda hastada alerjik tepki gerçekleşti. Tıpkı vakitte enjeksiyonun kan şekeri üzerinde pek de bir tesiri olmadı.
Başarısız olmalarına rağmen asistan ve genç pes etmeyerek insülin isminde daha tesirli bir özüt elde eden biyokimyacı ile görüşmeye karar verdi.
Biyokimyacı James Collip asistan ve genç ile işbirliği yapmayı kabul etti. 23 Ocak 1922 tarihinde hastaya ikinci insülin enjeksiyonu yapıldı ve bu sefer hastanın kan şekeri düzeyinde düşüş gerçekleşti. Yani süreç başarılı oldu ve hasta da insülin ile tedavi edilen birinci kişi olarak tarihe geçti.
1922 tarihinde insülinin keşfi tamamlandı ve hastalar üzerinde kullanılmaya başlandı.
Bunun üzerine bilim insanları bir ortaya gelerek Toronto Hastanesi’ne gittiler. Bu hastanede 50’den fazla şeker hastası çocuk tedavi ediliyordu. Çocukların birçoğu komadaydı ve ölmek üzerelerdi. Bilim insanları insülinin bu çocuklar üzerinde yararlı olacağına inanıyorlardı.
Ölmek üzere olan bu çocuklara bilim insanları insülin özü enjekte ettiler ve bu sayede çocuklar güzelleşti.
Anlatması bu kadar kısa sürse de gerçekleşmesi elbette bu kadar kısa sürmedi. Çocukların tedavi edilmesi yaklaşık 4 ayı buldu. Komada olan çocuklar 4 ayın sonunda uyanmaya başlarken komada olmayanlar ise büsbütün sıhhatlerine kavuştular.
İnsülinin keşfedilmesi tüm dünyada haber haline geldi ve bu muvaffakiyete ulaşanlar beşerler için birer kahraman oldular.
İnsülini keşfedenler 1923 tarihinde Nobel Tıp Ödülü’nü kazandılar lakin başarıyı takdir edenler kadar etmeyenler de vardı. Bu keşif sonrası çıkan tartışmalardan bir tanesi de insülinin hayvanlar üzerinde kullanılmasıydı. Hayvan aktivistleri deneklerin hayvanlardan seçilmesini çok eleştirdiler.
Günümüzde insülin hala birçok insan için hayati kıymete sahip olan bir ilaç.
Çünkü resmi bilgilere nazaran dünyada yaklaşık olarak 463 milyon insan diyabet hastalığı ile uğraş ediyor.
İnsülinin yarar sağladığı tek şey diyabet hastalığına sahip bireyler de değildi.
İnsülin biyokimya, farmakoloji, biyoteknoloji üzere birçok alanda yeni araştırmalar yapılmasına sebep oldu ve sıhhat alanında gözle görülür yenilikleri kapısını araladı.