2023 ile gelen yüz yıllık yüzleşme serisinin ikinci sorusu “öğretim metot ve teknikleri bu çağın ileti alıcıları için yeterli/ilgi çekici/işlevsel kanallar sunuyor mu?’ yazının çıkış cümlesidir.
İbni Haldun’un Mukaddime’sine öğretimin bir sanat olduğunu yazmasının üzerinden 646, Tolstoy’un Sanat Nedir? kitabında sanatı “Ortalama insan için hoşun ortaya çıkması olarak tanımlayıp tıpkı yapıtında sanatkarın misyonunu, açık bir tehlikeyi sezen bireylere vefat reçetesi yazmak değil, çıkış yolları göstermektir…” formunda tanımlamasının üzerinden de 126 yıl geçti.
Bugün ise bu bilgileri sentezleyip öğretimin, beşerler için hoşu ortaya çıkarma maksadıyla çeşitli yollardan oluştuğunu söyleyebiliriz. Artık sıkıntı şu ki: bu yol nasıl tasarlanmalı?
İsterseniz tekrar 646 yıl öncesine gidip, İbni Haldun’un önerdiği öğretim yolunu bir görelim. Haldun öğretimi tasarlarken kişinin olgunluk düzeyine, hünerine nazaran kademeli olarak ve ilgi cazip ögelerle desteklenmesi gerekliliği üzerinde durmuş.
Çok tanıdık geldi, bu yüz yılın eğitim yaklaşımı da bu, dediğinizi duyar üzereyim. O vakit her şey şahane, esasen sorunu yüzyıllar öncesinde çözmüşüz.
Peki o vakit neden çocuklarımız gün geçtikçe okuldan kopuyor, ders sırasında akışta olamıyor? Hani şu bildiğimiz düz anlatım, soru karşılık, tartışma, sorun çözme, gezi-gözlem, laboratuvar, drama vs. metotlar neden tahlil olamıyor? Bu kuşağa metotlar mi kifayetsiz, prosedürlerin uygulanış biçimi mi?
Mevzu tartışmaya açık. Güzel, her prosedür her öğrenciye her öğretmen tarafından ve her ortamda ve hatta her ders için birebir biçimde uygulanamıyor. Bir defa öğretmenin formül skalasını geniş tutması koşul. Sonuçta temas ettiği her öğrenci farklı bir dünya. Bu bağlamda öğretmenin kendisini prosedür çeşitliliği açısından olabildiğince geliştirmesi ve öğrenci guruplarının öğrenme prosedür üsluplarını tahlil ederek müfredatın el verdiği ölçüde birebir mevzuyu farklı yollarla yürütmesi gerekiyor. Elbette bu kadarı ile bitmiyor. Cümbüşün itici gücünü işe koşmak, değişen vakte ayak uydurmak için çocukların beğenilerini takip etmekte gayreti. Bütün bunları tek kalemde yapan bir metot yok mu, diye soranlara karşılığım:
Yaklaşıklıkla yakını var :) OYUNLAŞTIRMA.
İster uzaktan eğitimde, ister yüz yüze eğitimde; okul öncesinden, yetişkin eğitimine her ders için yapılandırılabilen oyunlaştırma, oyun tasarım prensiplerini kullanarak, karşılaşılan sorunlara tahlil aramaktır.
Bunu yaparken içsel motivasyonu kullanır ve içsel motivasyonun yakıtı cümbüştür.
Ders dizaynını oyunlaştırmaya nazaran yaparken sırası ile takip edilmesi gereken basamakları şu formda sıralayabiliriz:
– Amacınızı, kazanımınızı belirleyin,
– Çalışma gurubunuzun oyuncu tiplerini tahlil edin (bunun için açık kaynak ölçekler var (Richard A. Bartle: Players Who Suit MUDs, Take the Bartle Test)
– Her oyuncu tipinin bulunduğu heterojen guruplar oluşturun
– Aktiflik sürecini tasarlayın, bunu yaparken:
-
Bir sorun belirleyin
-
Problemi hikâyeleştirin
-
Etkinlik adımlarına vazifeler atayın
-
Görevlerin tamamlanması ile elde edilecek pekiştireçleri düzenleyin
-
Oyunlaştırma ögelerini kullanın (şans faktörü, hislere hitap, farklı oyuncu tipine nazaran farklı oyun mekanikleri, geri bildirimler vb.)
– Ölçüp değerlendirin.
Bu basamakların içi çok ağır. Ayrıntılı bilgi edinmek isteyenler için Türkiye’de oyunlaştırma alanında kurduğu grupla kısa vakitte çok yol alan Ercan Altuğ Yılmaz’ın kitaplarını ve https://www.oyunlastirma.co sayfasını inceleyebilirsiniz.
Bir sonraki yazımda STEM’i oyunlaştırma ile nasıl birleştirdiğimi örnek bir çalışma üzerinden paylaşacağım.
Yazının son kelamını ‘Okulu Tekrar Kurmak’ kitabının muharriri Schlechty ile birlikte yazalım.
“Örgüt olarak okulun içindeki değişim suratı dışındaki değişim suratından düşük olursa, örgütün devamlılığı, etkililiği tehdit altında demektir.” (2019).
Gözünüzü korkutmuş üzere olmayayım lakin öğrenciye çıkış yolları göstermek istiyorsak onların değişimlerine ayak uydurabilmeliyiz.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio