Seçim belirsizlikleri ile ‘serbest piyasa’ sonları çizilerek dolar talebini yönetmeye çalışıyor. KKM dönüşlerinde döviz talebini engellemeye çalışan bankacıların yanında rezervlerde satışın sürmesi ilgi çekiyor. Hür piyasa ile resmi kur ortasındaki fark daralsa da ikinci tıp sonrasında iktisat siyasetleri merak edilmeye devam ediyor. Ekonomistler durumu nasıl yorumluyor?
Bankaların seçimden evvel de KKM dönüşlerinde zorlanmalarına artık de seçim sonrası eklendi. TL mevduat faizleri de yükselirken, kurumsal müşterileri döviz satışı kısıtlaması da geldi.
Ekonomim’de Şebnem Turhan, seçimin akabinde ağır gündemle çalışmaya başlayan bankacılık kesiminde, KKM dönüşlerinin ağır olduğunu belirtirken, KKM’den çıkanların dövize dönmesinin sorun yarattığını aktardı.
BDDK haftalık datalarında KKM ilgisinin yoğunluğu görülürken, 5 Mayıs itibariyle KKM hacmi 2.2 trilyon lirayı aştı. KKM hacminin yaklaşık yüzde 60’nın döviz dönüşlü olduğu bilinirken, yüzde 40’nın Hazine’den karşılanan TL girişli olduğu hesaplanıyor. Döviz dönüşlü KKM ise bankaların ana odağında zira TL mevduat oranı ile döviz dönüş maksatlarının tutmasına yarıyor.
Seçimlerin ikinci cinse kalmasıyla 28 Mayıs’a dek döviz kurlarında yükselişin istenmediği bilinirken, bankacılık kaynakları bankalararası ile hür piyasadaki makas ile bankaların uygulamalarında makasın süreceğini vurguluyor.
Vade sonu gelen müşterilere KKM’de kalmaları için yüzde 8,5 TL faizin yanında yüzde 13-24 döviz cinsi opsiyon faizi de veriliyor. Döviz dönüşlü KKM’lerde yıllık döviz cinsi faizler yüzde 30-32’lere çıkarken, 5 milyon dolar döviz dönüşlü KKM’ye yıllık yüzde 30 döviz faizi ile 3 ayda 375 bin dolar ‘getiri’ sağlanıyor. Tekrar de kaynaklar KKM’de kalan müşteri sayısının düşük olduğunu da söylüyor.
Seçim sonrası piyasalarda görülen hareketler için de toplumsal medyada görülen yorumlar dikkat çekiyor.
Eski trader olan bir kullanıcı yorumlarında bilgilerle ironi yaparken,
Yabancı yatırımcıların ikinci tıp ya da ikinci tıptaki sonucu fiyatlamasının “çıkış” olabileceğini belirtiyor.
Döviz talebindeki yükseliş için Mısır Modeli’ni anlatan Prof. Dr. Selva Demiralp, döviz talebinin nasıl düşürülebileceğini de sorguluyor.
Türkiye iktisadının ithalata dayalı olduğundan yola çıkarak, büyümeden feragat edilmeden döviz talebini azaltmanın sıkıntı olduğunu belirtirken, seçim ortasında bunun uygulandığını düşünüyor.
Büyümeden vazgeçmenin piyasa faizleri üzerinde de baskıyı azaltacağını, kuru denetim ederken, enflasyonda da artış olmayacağını fakat gerilemenin de olmayacağını belirtiyor.
Mısır Modeli’nde ‘sermaye kontrolleri’ ile ‘piyasalarda panik yaratmadan’ sıkılaştırmaya gidip, büyümenin yavaş lakin sürdürülebilir olacağını öngörüyor. Özgür piyasa ve resmi kurlarda yüzde 20 düzeylerine çıkan farkın, Mısır’da hane halkı döviz talebinde sonlandırma ile yönetilebildiğini, döviz yetersizliğinin yurt dışı seyahat, ithal tüketim üzere durumlarda kısıtlamaya yol açtığını belirtiyor.
Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara da durumu, “Döviz rezervlerinden net satışlar tam gaz devam ediyor.” halinde bu 👇 grafikle açıklıyor.
Serdar Pazı, Kara’nın paylaştığı grafiğe, “Bir uçuruma gereğince uzun müddet bakarsan…” derken,
Atilla Yeşilada yoruma gerek görmüyor.
Bloomberg tarafından derlenen bilgilere nazaran, dolar/TL 12 aylık ile 3 aylık vadeli süreçler kontratları ortasındaki fark Ağustos ayından bu yana en yüksek düzeye çıktı.
