İçinde bulunduğumuz devirler bilhassa iktisat ve finans bilenler açısından çok sıkıntı geçiyor. Gerçek kesim, finans dünyası, ekonomistler, çalışanlar, iş dünyası herkesin hissettiği birçok meselelerin iktisat idaresinden kaynaklı olduğu uzun müddettir konuşulurken, CHP eski milletvekili Aykut Erdoğdu, 14 Mayıs seçimlerinde Cumhurbaşkanlığı oylamasının 28 Mayıs’a kalması sonrası o denli bir paylaşım yaptı ki, başımız döndü. Uzun vakittir değerli ekonomistlerin konuştuğu, ‘iktidar değişimi halinde, görünenin ötesinde sıkıntıların ortaya çıkabileceği’ söylemi aklımıza geldi. Erdoğdu, çoğunluğunu açık kaynaklardan derlediği bilgileri paylaşırken, bu argümanın gerçek olabilme ihtimali düşündürüyor.
Kaynak: https://twitter.com/aykuterdogdu/stat…
“Devletin Genel Durumu” başlığında paylaştığı uzun iletisinde Erdoğdu, ulusal güvenlik ve 15 Temmuz sonrası Fetö ile çabaya yönelik devlette değişen takımlara da değindi. Biz kendi mevzumuzla ilgileniyoruz: İktisat.
Erdoğdu, yaklaşık bir ay evvel CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun kendisini çağırdığını, seçim sonrası kazanılması halinde devralınacak duruma dair bir araştırma yapmasını istediğini belirtiyor. Gerek ulaşabildiği kaynaklardan gerek de halka açık bilgiler üzerinden kurulan heyetle bir araştırma yapılıyor. Erdoğdu, hedeflerinin bu araştırma sonuçlarını paylaşmak olmadığını, sonuçların ürkütücü olduğunu, tüm sonuçları değil lakin bir kısmını paylaşmak zorunda kaldığını belirtiyor ve ekliyor:
Bedel ödemek istemeyiz. Ancak ödenecek bir bedel varsa da korkup kaçmayız.
“Maliye tarafında çok fazla sorun yok” diyen Erdoğdu, vergilerin alt yapısının sağlam olduğunu, lakin “vergi ödemeyen imtiyazlı şirketler” olduğunu söylüyor.
‘İmtiyazlı şirketler’ için göz yumulduğunu belirten Erdoğdu, vergi incelemelerinin yapılmadığı üzere raporların da uygulanmaya alınmadığını, vergilerin silindiğini bundan da devletin içindeki bilhassa teknokrat bürokratların büyük rahatsızlık duyduğunu iletiyor.
Kara para, mali sistem kabahatleri üzere geniş bir alanda yetkili olan MASAK’ın ise fonksiyonsuz bırakıldığı belirtiliyor. ‘Kör edilmiş’ tabiri kullanılırken, uzmanların çalışamadığını, MASAK’ın yetkilerinin siyasi olarak kullanıldığını belirtiyor.
Erdoğdu, “Hazine’de tablo çok ağır” diyor.
Kadrolarda sıkıntıların büyük olduğunu, bakan yardımcılarının kendi dar gruplarıyla iş yaptığını, ehil ve teknik takımların işlere karıştırılmadığını belirtiyor.
Maliye’de de belirtildiği üzere, Hazine’nin gelir istikametinden vergilerden yana sorunu bulunmamasına rağmen, sorunun masraflarda olduğu belirtiliyor.
“Borçlar ve şartlı yükümlülüklerde dehşetli bir artış var” diyen Erdoğdu, seçim öncesi uzmanların da korktuğu üzere artan harcamaların Hazineyi boşalttığını, yıllık bütçede öngörülen açığın tamamına yakın harcandığı, BOTAŞ’ın birikmiş misyon ziyanının 300 milyar TL’nin üzerinde, EYT yükünün 200 milyar TL, KKM’nin tablosunun net olmaması üzere ayrıntılar veriyor.
Deprem bölgesi gerekli kaynağın 600 milyar TL olduğunu, gelirlerin birçoklarının garanti ödemelerine gittiğini, Hazinenin nakit parasına da dokunulamadığını, kamu bankalarından çekilmesi halinde faiz baskısı yaratacağını belirtiyor.
Kamu bankaları ayrıntılarını açıklayamayan Erdoğdu, seçim sonrası kur ve faiz değişimlerinin kaçınılmaz olduğunu lakin bunun “büyük problemler yaratacağını” açıklıyor.
Mevcut bütçenin Eylül ayına erişemeyeceğini, asgarî 1,5 trilyon lira ek bütçe gereksinimi olduğu için de ek vergilerin yolda olduğunu da öngörüyor. Özel bankaların bir formda kendilerini garanti altına alarak, problemlere hazırlıklı olduğunu söylerken, ‘yaşanacak bir kur yahut faiz şokunun’ bankacılık sisteminde sorun yaratmama ihtimaline karşı da uyarıyor. Hazine’nin bu türlü bir durumda batık bankaları kurtarmak zorunda kalabileceğini de söylüyor.
Takipteki kredilerin de uzmanların uzun müddettir uyardığı halde ‘yüzdürüldüğünü’ üstü kapalı söyleyerek Bankalar Kanunu gereği daha fazlasını açıklamıyor.
2021 yılında faiz indirimlerine başlamasıyla çok eleştirilen Şahap Kavcıoğlu’nun başında olduğu Merkez Bankası’nın “en ağır tabloyu” çizdiğini söylüyor.
Döviz rezervlerinde eksi 70 milyar dolar seviyesini söylem edilirken, 21 Aralık 2021 sürecinden bu yana uzmanlar 128 milyar dolardan fazlasının satıldığını daima hesaplayarak söylüyor.
Rezervlerdeki düzeyin ‘dövize endeksli fakat TL’de duran’ KKM’nin 100 milyar dolardan fazla olmasına rağmen gerçekleştiği görülürken, ‘Zorunlu ithalatımızı karşılayacak kadar dahi dövizimiz kalmamış durumda’ ifadeleri derin bir nefes almamıza neden oluyor.
Bakan Muş’un daima rekorlarından bahsettiği ihracat artışına rağmen, dış ticaret açığındaki tarihi yüksek düzeylere dikkat çekilirken, hesaplamalara nazaran 1 yıl içinde bulunması gereken finansman 200 milyar dolar düzeyinde.
CDS yani Türkiye’nin kredi risk primi (bir nevi borçlarını ödeyememe ihtimali) tarihin en yüksek düzeyinde bulunurken, bunun etkilediği borçlanma oranları için de ‘tefeci faiziyle borçlanıyoruz’ tarifini kullanan Erdoğdu, yeniden de borçlanmak için döviz bulamadığımızı hatırlatıyor.
“Döviz satışı ve altın ithalatı fiilen durmuş durumda” derken, rezervlerdeki erimeyle döviz olmadığını belirtirken, “Merkez Bankası teknik olarak iflas etmiş manzarası veriyor” diyor.
Birçok kıymetli dünya çapındaki ekonomistin de yurt içindeki uzmanlara ek olarak uyardığı ‘borç ödeme krizine girebilir’ diyor.
Son olarak tabloyu “Kriz Değil İflas” olarak nitelerken, “Devletimizin kolonları çürütülmüş. Sütunları kesilmiş” benzetmesini yapıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yine seçilmesi halinde bu durumu yönetemeyeceğini argüman eden Erdoğdu, ‘Nasıl kurtuluruz?’ sorusuna da ‘Kurtuluşun bedeli var ve bu bedeli daima birlikte ödeyeceğiz’ diyor.