“Kendi kalbine bakamayanın hayatı bulanıktır. Kendi yüreğine bakabilme cüreti gösterenler gönlünün muradını keşfedenlerdir. Dışarıya bakan düş görür, hayal dünyasında kaybolur, içeriye bakan uyanır, kendini keşfeder.”
Carl G. Jung
Her insan hayatının kimi anlarında kendini çaresiz hisseder fakat çaresizlik bir son, bir teslimiyet, bir bitiş değildir.
Çaresizlik farklı yollara, farklı formda çıkarak farklı sonuçlar elde etmek için bir hareket noktasıdır. Bu yolların birincisi içinizdeki “Ben yapamam!” mahzurunu aşmanız ve “Ben çaresiz değilim, deva benim!” demenizdir. Olumsuz düşünülen her şey bir iç manidir, olumsuz düşünmeyi olumlu hale çevirmek, iç pürüzden kurtulmaktır.
İkinci yol da “Yapamazsın, edemezsin, başaramazsın!” diyerek etrafınızdakilerin oluşturduğu mahzurları aşmanızdır. Her iki manisi aşmak için “Ben güçlüyüm, kendime inanıyorum, başarabilirim!” diyerek çabucak artık başlamalı, şu anda bulunduğunuz yerden harekete geçmeli ve denemekten, deneyip kaybetmekten korkmamalısınız. Bir şeyi denemeden kaybetmek, baştan kaybetmek demektir lakin tıpkı şeyi deneyerek kaybetmek, deneme ile çaresizliği aşmayı öğrenmektir.
Newton yerçekimi kanununu, Einstein izafiyet teorisini, Edison ampulü birinci seferinde değil, tekraren deneyip kaybettikten sonra buldu. Edison ampulü icat ederken yüzlerce deney yapmış ve hiçbiri sonuç vermemiş, tam vazgeçmeyi düşünürken ceketinden kopan düğmenin aşağı yanlışsız sarkan ipi, doğruyu bulmasını sağlamıştır. Peş peşe deneylerin sürdüğü bir gün asistanı, “Artık bu işten vazgeçsek, şu ana kadar yüzlerce deney yaptık ve hiçbir sonuç alamadık” demiş. Kendi olma hamasetini gösterebilen Edison, çabucak itiraz etmiş ve “Bu yanlışsız değil, evet, maksadımıza ulaşamadık lakin hiçbir sonuç elde edemediğimiz hakikat değil, zira aradığımız şeyin yaptığımız şeyin içinde bulunmadığını öğrenmiş bulunuyoruz!” demiş. Böylelikle Edison hem kendini hem de tüm insanlığı karanlıktan kurtaran bu buluşu için günlerce uykusuz kalmış ve artık gözlerinin sancısı çekilmez olmuş, ama o yanlışsız bildiği maksada yanlışsız koşarken bu pürüzlere takılmak istememiş ve sonunda başarmış.
Hepimiz tecrübelerimizden öğreniriz. Bebeklik ve akabinde çocukluk evresinde başlayan bu öğrenme süreci aslında gençlik ve yetişkinliğimizde de devam eder. Kendi hudutlarımızı zorlamak, yeni maharetler elde etmek ve zorluklarımızın üstesinden gelebilmek için deneriz. Her deneyişimiz bize bir tecrübe sağlar. Bu tecrübesi düşünürüz, tahlil ederiz, kendi tecrübemizi ve oburlarının tecrübelerini gözlemleriz. Bu tahlil ve müşahedeler bize yeni çıkarımlar ve fikirler verir. Bu yeni fikirleri uygular ve bu uygulamadan da doğal olarak yeni bir tecrübe elde etmiş oluruz.
Her deneme muvaffakiyet ile sonuçlanmaz. Ne kadar çok başarısızlığa uğrarsanız, muvaffakiyet daha çok gelecektir. Zira neden başaramadığınızın farkında olacaksınız. Bilmediğiniz bir kör noktanızı, zayıflığınızı fark edeceksiniz. Denemezseniz fark edemezsiniz. Her başarısızlık size bir şey öğretir. Daha güzel bildiğiniz için de daha güzel yapabilirsiniz. Unutmayın, bir kusur lakin birebir halde bir daha tekrarlanmış ise yanılgıdır. Denemeniz sonunda neden başarılı olmadığınızı değerlendirin ve yeni bir yol bulun. Yeni yolu denemekten korkmayın. Endişelerinizin üzerine yürüyün. Siz kaygılarınızın üzerine yürümezseniz, kaygılarınız sizin üzerinize yürür. Ömrün tek başarısızlığı denememektir. İşlerinizi geliştirmek, hayallerinizi gerçekleştirmek istiyorsanız denemelisiniz. Güvenlik alanlarınızı terk etmeden ve hesaplanmış risklere atılmadan kazanamazsınız. Tek başarısızlık denememek, cüret etmemektir. Yıllar sonra yaptıklarınızdan değil, yapamadıklarınızdan pişmanlık duyacağınızı unutmayın.
Kurtarıcılar ve kurtuluş
Bilge, yoldaşıyla birlikte suda bata çıka ilerlemeye çalışırken yanlarına bir akrep gelir. Bilgenin yoldaşı “Akrebi kurtarırdım lakin beni sokar.” der. Bilge gülümser, akrebi kurtarmaya karar verir ve parmağını akrebe uzatır. Akrep onu sokar. Bilge tekrar akrebi sudan kurtarmaya çalışır, akrep onu tekrar sokar.
Bilgenin yoldaşı, “Seni daima sokmaya çalışan akrebi kurtarmaya çalışmaktan vazgeç artık.” der. Bilge tekrar gülümser ve şöyle der: “Sokmak akrebin tabiatında vardır. Benim tabiatımda ise sevmek var. Neden sokmak akrebin tabiatında var diye kendi tabiatımda olan sevmekten ve yardım etmekten vazgeçeyim?”
Kurtarıcı beklemenin dayanılmaz ağırlığı
Çoğu vakit kendini çaresizlik içinde gören insan, hayatının her evresinde içinden çıkamadığı, altından kalkamadığı durumlarda bir “kurtarıcı bekleme” yoluna sarfiyat. Gelecek kurtarıcı için gün saymaya, hesap yapmaya başlar. Böylelikle uzlaşmacı, uyutucu ve uysal bir karaktere dönüşen kişi, gerçeklerle yüzleşmek ve hayatının sorumluluğunu almak yerine sorumluluğu bir diğerine havale ederek kendini bu yükten kurtarır. Bir kurtarıcı bekleme kanısı insanlık tarihi kadar eskidir. Söylenceler, destanlar, öyküler, kendilerini savaştan, yokluktan, kuraklıktan ya da salgın hastalıktan kurtaracak bir kurtarıcı bekleyen insanların başından geçenlerin anlattıklarıyla doludur.
Bu bekleyiş, geçmişten bugüne, insanların sıkıntı durumlarında tutundukları, umutsuzluklarında sarıldıkları bir güç olmuştur. Hatta bütün dinlerde beşerler gelecek bir kurtarıcının beklentisi içinde olmuşlardır. Birçok insan, mucizevi bir kurtarıcının gelip harika bir biçimde, omurundaki meseleleri ve bozulan her şeyi düzelteceğine kendisini öylesine inandırır ki, bu inanca saplanıp kalır. Kurtarıcı arama alışkanlığının temelinde ise bağımlı kişilik yapısı, bilgi ve deneyim eksikliği, kendine güvenmeme, suçlama alışkanlığı ve sorumluluk almaktan korkma vardır. Bütün bu özellikler birinin eteğinden tutma ve onun isteğiyle bir yere varma durumunu yanlışsız kabul eden bir bakışın ve ferdî gelişimini tamamlayamamanın getirdiği yetersizliklerdir.
Ama’lar ve ve’ler
Kimileri yalnızca değerli olaylar ya da problemler için değil, günlük ömrün içindeki hislerinde ve kelamlarında de kurtarıcı bekler. Örneğin, “Seni sevmek için hakikaten çok gayret sarf ediyorum ancak beni üzüyorsun.” diyen birinin beklediği kurtarıcı “ama” sözcüğünde zımnidir.
“Seni sevmek için sahiden çok uğraş sarf ediyorum ve beni üzüyorsun.” dediğinde, yani “ama” yerine “ve” sözcüğünü kullandığında kurtarıcı kendisi olur. Zira “ama” mazeretlerin, çaresizliklerin, çıkmazların, çelişkilerin “önsöz”üdür ve ekseriyetle “ama”dan sonra söylenenler çözümsüzlüğün, teslimiyetin ve pes etmenin tabirleridir. “Ama”dan evvelki her şey de birçok vakit geçersiz ya da palavradır.
“Aslında gelmeyi çok isterdim lakin çok yorgunum.” kelamında olduğu üzere, “ama” kendisinden evvel söylenen her şeyi yok kılar ve pahasını azaltır. “Güzel değil lakin şirin” yahut “Yakışıklı değil fakat sempatik” cümlelerinde olduğu üzere, “ama” yalnızca kendisinden evvelkileri değil sonrakileri de geçersiz kılabilir. Sahiden de “ama”dan evvel yahut sonra söylenen hiçbir şeyin kıymeti yoktur ve söylenenleri kulağa hoş gösterme eforundan öteki bir şey değildir. “AMA”yı hayatınızdan çıkarıp yerine “VE”yi koyduğunuzda kurtarıcı beklemek yerine, kurtarıcı siz olursunuz; sorumluluklarınızı alır, kendinizi, sevdiklerinizi ve hayatı olduğu üzere koşulsuzca kabullenmenin bir yolunu bulursunuz. Kendinizi kandırmadığınız için çok daha güçlü ve çok daha güzel hissedersiniz.
Web
YouTube
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün müelliflerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio