İnsan bedeni, kendisini potansiyel tehditlerden korumak için çok sayıda savunma düzeneğiyle donatılmış bir sistemdir. Bağışıklık sistemini çoklukla sıhhatimizi korumakla ilişkilendirsek de, bedenimizin belli kısımlarının kendi bölgesel bağışıklık reaksiyonlarına sahip olduğunu kabul etmek değerlidir. Bu yerlerden biri de gözlerimizdir. Az durumlarda, bedenimiz gözlerimizi ezkaza bir tehdit olarak algıladığında, görme kaybına yol açabilecek bir bağışıklık reaksiyonunu tetikleyebiliyor. Bu içerikte sizlerle, göz sıhhatinin bu büyüleyici istikametini keşfedecek ve bağışıklık sisteminin gözlere verdiği reaksiyonla bağlı potansiyel riskleri inceleyeceğiz.
Önce bağışıklık sistemini öğrenmekle başlayalım.
Bağışıklık sistemi bedenimizin savunma sisteminin hayati bir bileşenidir. Birincil fonksiyonu, sıhhatimize ziyan verebilecek patojenler yahut toksinler üzere yabancı hususları tespit etmek ve ortadan kaldırmaktır. Bunu, bir bağışıklık reaksiyonu oluşturmak için birlikte çalışan özelleşmiş hücreler, dokular ve moleküllerden oluşan karmaşık bir ağ aracılığıyla gerçekleştirir.
Gözlerin kendi bağışıklık sistemi nasıldır?
Gözlerde oküler bağışıklık sistemi olarak bilinen kendi bağışıklık sistemine sahiptir. Bu lokalize savunma düzeneği, gözlerin hassas yapılarını potansiyel enfeksiyonlardan müdafaaya ve optimum fonksiyonlarını sürdürmeye yardımcı olur. Lenfositler, makrofajlar ve dendritik hücreler üzere bağışıklık hücrelerinin yanı sıra konjonktiva ve kornea üzere özelleşmiş dokular da dahil olmak üzere çeşitli bileşenlerden oluşur.
Bağışıklık sisteminin gözlere saldırması durumu nasıl oluyor?
Bağışıklık sisteminin rolü çoklukla yararlı olsa da, gözleri ezkaza bir tehdit olarak algılayıp onlara karşı bir bağışıklık yansısı başlatabildiği durumlar da olur. Oküler otoimmünite olarak bilinen bu hastalık, bağışıklık sistemi gözün kendi dokularını ‘öz’ olarak tanıyamadığında ve bunun yerine onları ‘öz olmayan’ yahut yabancı varlıklar olarak tanımladığında ortaya çıkar.
Bu üzere durumlarda, bağışıklık sisteminin gözlere saldırması iltihaplanmaya ve oküler yapılarda hasara yol açarak potansiyel olarak görme bozukluğuna ve hatta görme kaybına neden olabilir. Üveit, oküler sikatrisyel pemfigoid ve otoimmün retinopati üzere durumlar, gözlerin farklı kısımlarını etkileyebilen ve görmeyi tehlikeye atabilen oküler otoimmün hastalıklara örnektir.
Oküler otoimmünite hastalığı ve belirlileri nelerdir?
Otoimmün göz hastalıklarının kimi örnekleri ortasında üveit, sklerit ve oküler sikatrisyel pemfigoid bulunur. Üveit, gözün orta katmanı olan uvea’nın iltihaplanmasıdır. Kızarıklık, ağrı, bulanık görme ve ışığa karşı hassasiyete neden olabilir. Sklerit, gözün beyaz kısmı olan sklerayı etkileyerek şiddetli ağrı ve kızarıklığa neden olur. Oküler sikatrisyel pemfigoid, gözlerin mukoza zarlarını etkileyen, yara izine ve potansiyel olarak görme kaybına yol açan az bir otoimmün hastalıktır.
Oküler Otoimmüniteni neden gözleri tehdit olarak algılıyor?
Oküler sisteminin gözleri bir tehdit olarak yanlış tanımasının gerisindeki nedenler şimdi tam olarak anlaşılamamıştır. Genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve bağışıklık karşılığındaki düzensizliğin bir kombinasyonunu içerdiğine inanılmaktadır. Oküler otoimmünitenin karmaşıklığını çözmek ve daha tesirli teşhis araçları ve tedavi yaklaşımları geliştirmek için araştırmalar devam etmektedir.
Göz sıhhatimizi nasıl koruruz?
Oküler otoimmünite az görülen bir durum olmakla birlikte, genel bağışıklık sıhhatinin korunmasının ve rastgele bir oküler semptom yahut görme değişikliği için derhal tıbbi yardım alınmasının kıymetini vurgulamaktadır. Nitelikli göz hekimleri tarafından yapılan sistemli göz muayeneleri, oküler otoimmün hastalıkların erken belirtilerinin tespit edilmesine ve görmenin korunması için vaktinde müdahalelerin başlatılmasına yardımcı olabilir.
Buna ek olarak, antioksidanlar açısından varlıklı istikrarlı bir beslenme, gözleri ziyanlı ultraviyole (UV) radyasyondan muhafaza ve güzel bir göz hijyeni sağlama, sağlıklı bir hayat şeklinin benimsenmesi, optimum göz sıhhatinin korunmasına katkıda bulunabilir ve bağışıklıkla alakalı göz rahatsızlıkları riskini potansiyel olarak azaltabilir.