Stroop tesiri, psikolojide ve bilişsel bilimlerde incelenen bir fenomendir. Bu tesir, bir kişinin sözün manasıyla ilgili bilgiyle sözün yazılı rengi ortasında bir uyumsuzluk olduğunda ortaya çıkar. Biz de bu içerikte sizlere stroop tesiri hakkında bilgi verecek ve bu tesirin neden baş karışıklığı yarattığını açıklayacağız.
Stroop tesiri, psikolojide ve bilişsel bilimlerde incelenen bir fenomendir. Bu tesir, bireylerin otomatik olarak sözün manasına odaklanma eğilimlerinden kaynaklanır ve renk bilgisini baskılar.
Stroop tesiri, bir kişinin sözün manasıyla ilgili bilgiyle sözün yazılı rengi ortasında bir uyumsuzluk olduğunda ortaya çıkar. Örneğin, ‘kırmızı’ sözü mavi renkte yazıldığında yahut ‘mavi’ sözü sarı renkte yazıldığında beşerler sözün yazılı rengine odaklandıkları için okumaları zorlaşır ve reaksiyon mühletleri uzar. Bu tesir şahısların otomatik olarak sözün manasına odaklanma eğilimleri yüzünden ortaya çıkar ve esasen sahip olunan renk bilgisini baskılar. Bu tesir ayrıyeten bilişsel süreçlerin anlaşılması ve dikkatin işleyişi üzerindeki tesirlerin araştırılmasında değerli bir araç olarak kullanılmaktadır. Peki stroop tesiri neden baş karışıklığı yaratır?
1. Stroop tesiri, sözün manası ile söz yazısının rengi ortasında bir çatışma yaratır.
Beyin, hangi bilginin daha kıymetli olduğunu belirlemeye çalışırken çatışma yaşar. Bu durumda da, dikkatimiz ikiye bölünür ve hakikat karşılığı seçmek zorlaşır.
2. Okuma marifetimiz vakitle otomatikleşir ve söz manalarını süratli bir halde işleyebiliriz.
Stroop tesirinde, sözün manası otomatik olarak okuma sürecini tesirler ve yanlışsız renk bilgisini baskılar. Bu durumda, beyin ikili bir süreç yapmak zorunda kalır ve baş karışıklığı ortaya çıkar.
3. Renkleri tanıma ve sürece maharetimiz, sözlerin manalarını işlemeye kıyasla daha karmaşıktır.
Renklerle ilgili karar verme süreci uğraş gerektiren bir süreçtir. Stroop tesirinde, renk bilgisiyle ilgili karar verme süreci zorlaşır ve bu da baş karışıklığına neden olur.
4. Stroop tesirinde, dikkatimizin hem sözün manasına hem de yazılı rengine odaklanması gerekmektedir.
İki farklı bilgiyi tıpkı anda işlemek, dikkatimizin bölünmesine neden olur. Bu nedenle hakikat karşılığı seçmek için daha fazla gayret sarf etmek zorunda kalırız.
5. Stroop tesiri, bilişsel yükün artmasına neden olur.
Kelimenin manasını işlemek, renk bilgisini bastırmak ve hakikat tepkisi vermek üzere farklı vazifeler tıpkı anda gerçekleştirilmelidir. Bu ağır bilişsel yük, baş karışıklığına neden olur.
6. Stroop tesirinde, dikkatimizin hudutlu olduğunu fark ederiz.
Kelimenin tam manasıyla yazılı rengi ortasında bir tercih yapmak zorunda kaldığımızda, dikkatimizin yetersiz kaldığını hissetme durumu ortaya çıkabilir. Bu durumda da dikkatimizi yanlışsız yönlendirmek ve uygun cevabı seçmek için daha fazla efor sarf etmemiz gerekir.
7. Stroop tesiri, tepki müddetlerinin uzamasına neden olur.
Doğru renk bilgisini işlemek ve uygun karşılığı seçmek fazla vakit alır. Bu nedenle, stroop misyonunda tepki müddeti çoklukla olağandan daha uzun olur ve baş karışıklığına sebep olur.
8. Stroop tesiri, bilişsel denetim hünerlerimizi zorlar.
Doğru renk bilgisini işlemek ve sözün manasını bastırmak için beyin ekstra uğraş göstermek zorunda kalır. Bu durumda, bilişsel denetim eksikliği yaşanabilir ve baş karışıklığı ortaya çıkabilir.
9. Stroop tesirinde, sözün manası bizim için daha öncelikli hale gelebilir.
Böyle bir durumda, renk bilgisi değersiz üzere algılanabilir ve yanlışsız tepkisi vermek zorlaşır. Beyin, öncelikli bilgiyi yanlışsız bir halde işlemek için efor sarf etmeye çalışırken baş karışıklığı yaşanabilir.
10. Stroop tesiri, bilişsel esneklik marifetlerini test eder.
Beyin esnek bir halde bilgileri işlemek ve hakikat tepkisi seçmek için gayret sarf etmek zorunda kalır. Bu esneklik ihtiyacı de baş karışıklığına neden olur.