Evcil hayvanlar, beşerlerle binlerce yıl boyunca süren bir bağlantının sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Köpekler, kediler, atlar ve sığırlar üzere birçok hayvan evcilleştirme süreciyle beşerlerle birlikte yaşamaya ve muhtaçlıklarını karşılamaya adapte olmuştur. Pekala bunun nasıl gerçekleştiğini hiç merak ettiniz mi?
Kaynak: https://www.livescience.com/33870-dom…
Biz beşerler hayatımızda tüylü dostlarımızın bize eşlik etmesinden epey keyif alıyoruz. Pekala hiç tüylü dostunuza bakıp bugün nasıl evcilleşmiş hale gelip yanınızda olabildiğini düşündünüz mü?
Hayvanların evcilleştirilmesi binlerce yıl öncesine dayanan bir süreçtir.
İnsanlar neolitik ihtilal ile birlikte yerleşik tarım toplumlarına geçtiklerinde, yabanî hayvanlarla etkileşime girmeye başladı.
İnsanların bu dostluğu sağlamaktaki temel emeli hayvanları işlerine yardımcı olmak yahut kendilerini müdafaaları için istemeleriydi.
Yapılan bir araştırma aslında her hayvanın uzun bir efor sonucunda evcilleştirilebileceğine işaret ediyor. Lakin bunun sağlanabilmesini tetikleyecek faktörler epeyce değerli.
Bazı hayvanları evcilleştirmek başkalarına kıyasla çok daha kolaydır. Bunun için öncelikle evcilleştirmeyi kolaylaştıran birtakım özellikleri bilmemiz gerekiyor.
Öncelikle hayvanlar beşerlerle karşılaştırıldığında daha süratli büyümeye ve keşfetmeye muhtaçlık duyarlar.
Hızla büyüyen ve olgunlaşan hayvanları evcilleştirmek de daha kolaydır zira bu çeşit hayvanlar çoklukla çabuk öğrenir ve beşerlerle etkileşime daha yatkındır.
Bununla birlikte evcilleştirilmiş hayvanlar çoklukla çiftçiler için daha karlı olabilir zira istenilen özelliklere sahip olacak formda genetik olarak seçilir ve yetiştirilirler.
Evcil hayvanlar seçici yiyiciler olamaz.
Her şeyden önce evcil hayvanların beşerlerle birlikte yaşadığı yerlerde hayatta kalmaları için kâfi yiyecek bulmaları gerekir.
İnsanların asla yemeyi tercih etmeyeceği besinleri sadece hayatta kalmak için yemeye istekli olmalıdırlar. Hatta bir müddetliğine aç ve susuz bile yaşayabilirler.
İnsanların hayat etrafında üremeye istekli olmaları gerekir.
Örneğin Mısırlıların çok sevdiği büyük kedilerin üremek için kendi doğal ortamlarında kalmaları gerekir çünkü doğal ortamda gerçekleşen çiftleşme ritüelleri olmadan üreyemezler. Bu nedenle de evcilleşememişlerdir.
Doğası gereği inek ve koyun üzere sakin hayvanlar daha kolay evcilleştirilirler.
Diğer yandan vaşak ya da Afrika bufalosu üzere agresif hayvanlar beşerler için tehlike potansiyeline sahip olmakla birlikte kaçma teşebbüsünde bulunabilirler ve onları denetim altına almak hayli sıkıntı olabilir.
Evcil hayvanların gevşek bir toplumsal hiyerarşiye sahip olmaları gereklidir. Bu onların bir küme içinde uyumlu bir biçimde yaşamalarını sağlar.
Her ne kadar başına buyruk kediler bu tanımlamaya pek uymasa da, evcil hayvanların insan sahipleri tarafından eğitilmeye ve sahibini tanımaya eğilimli olmaları gerekir.
Bazı hayvan cinsleri, doğal olarak evcilleştirmeye daha yatkın olabilir.
Örneğin, köpekler binlerce yıl boyunca beşerler tarafından evcilleştirilmiş ve beşerlerle işbirliği yapma yetenekleri için seçilmişlerdir.
Diğer taraftan, kimi yabanî hayvan tipleri doğal ortamlarına ve özgür ömür üsluplarına daha uygun olarak kalmaya devam edebilir.
Yukarıda da açıkladığımız üzere kimi hayvanlar evcilleştirilebilirken öbürleri evcilleştirme sürecinde başarısız olabilir. Bu durum, doğal davranışlar, genetik yapı, çevresel faktörler ve insan-hayvan münasebeti üzere birçok etkene bağlıdır.