Mehmet Şimşek’in vazifeye gelmesi uzun müddettir bekleniyordu. Misyonu teslim alan Şimşek’in neler yapabileceğine dair beklentiler yine şekilleniyor. Dolar/TL’de de uzun müddettir iktisat siyasetlerinde olağanlaşma çerçevesinde ele alınan ‘ortodoks’ akıma dönüş sinyallerinin yükselişi engellemediği görüldü.
Nureddin Nebati, 2 Aralık 2021 prestijiyle üstlendiği Hazine ve Maliye Bakanlığı misyonunu 4 Haziran 2023’te Mehmet Şimşek’e devretti.
Piyasalarda Şimşek’in gelişi söylemlerindeki üzere “rasyonalite” beklentisi doğurdu.
Piyasalarda çok eski bir tarihte olmayan 2020-2021 yıllarında yaşanan Lütfi Elvan ile Naci Ağbal’ın bakanlık ve TCMB Başkanlığından gidişleri de hatırlanıyordu.
Tüm bu bilgiler ışığında, piyasada beklentiler birinci etapta bekle-gör çerçevesinden olurken, tabandaki beklentiler daha yüksekti. Bu da birinci olarak gelen dolar/TL fiyatlamaları ve değerlendirmeleriyle sekteye uğradı.
Piyasalar açılışta yükseliş görmeyi beklerken, bir kesim “E hani yeni bakan, her şey çok hoş olacaktı” minvalinde yükselişe şaşırdı. Dolar/TL haftaya 21 düzeyinden başladı. Lakin risk primi de 500 puanın altına gerilemişti.
Societe Generale, dolar/TL’de kısa konum (satış yönlü/düşüşe yönelik) açılmasını önerirken, TCMB’nin siyaset faizini 22 Haziran toplantısında 650 baz puan artışla yüzde 15’e yükseltmesini, yazın da faiz artışlarına devam etmesini beklendiğini açıklarken, dolar/TL’de 20,88’den aşağı yöneliş beklendiğini açıkladı.
23 düzeyine çıkarsa durumların kapatılmasını yükseliş devam edebileceğini de ekledi. Socgen, dolar/TL’de gelecek aylarda ‘kademeli olarak’ düşüşle üçüncü çeyrek sonunda (Eylül sonu) 21,50 düzeyini bekliyor. Kaynak: BloombergHT
Al Jazeera’nın Onur Oğuz ve Prof. Dr. Ceyhun Elgin telaffuzlarına yer verdiği değerlendirmesinde, Şimşek’in vazife almadaki soru işaretleri, Merkez Bankası bağımsızlığı ve dolar/TL öne çıktı.
Şeref Oğuz’un ‘Şimşek’in hangi yetkileri kullanacağını, Merkez Bankası Lideri dahil iktisada ait konumları nasıl denetleyeceğini yahut değiştireceğini göreceğimiz birinci 100 gün çok önemli’ sözlerine yer verildi. Prof. Elgin de büyüme ve kredi genişlemesi yerine enflasyona odaklı bir siyaset izleneceği kanısında olduğunu ve ‘Enflasyonla gayret için daha yüksek siyaset faiz oranları olacağı manasına geliyor’ söyledi. Kaynak: Al Jazeera
Bloomberg, Şimşek’in vazifeye geleceği söylentileri ve misyona gelmesi etaplarında piyasalarda güzelleşmeye dikkat çekerken, dünyanın bunu nasıl gördüğüne değindi.
Bank of Singapore, araştırma kısmından lider Todd Schubert, ‘Şimşek’in global yatırımcı kamuoyu nezdinde büyük bir güvenilirliği var. Elbette soru, tesirlerden ne kadar kurtulacağı’ sözlerini kullanırken, Coex Partners makro ekonomisti Henrik Gullberg de Şimşek’in ‘Erdoğan’ın seçim sonrası piyasalara hitap etmek’ için yapılmış ‘simgesel bir atamadan daha fazlası’ olduğunu göstermesi gerektiğini söyledi.
Bloomberg ekonomisti Selva Baziki de, Şimşek’in birinci konuşmasına dikkat çekerken, yapılan vurgunun iddia edilenden daha erken faiz artırımlarının tartışabileceğini gösterdiğini söyledi. Şimşek’in ‘ortodoks siyasetlere dönüş istikametindeki ısrarı’nın ‘mevcut merkez bankası liderinin değiştirilme ihtimalini de artırdığını’ belirtti.
Eski Merkez Bankası lideri Durmuş Yılmaz ise Mehmet Şimşek’e 10 unsurluk teklif sundu.
Sözcü’den Erdoğan Süzer’in aktardığı maddeler şu formda oldu:
-
Halkın güveneceği bir program hazırla.
-
Her 3 ayda bir performans sonuçlarını kamuoyuna açıkla.
-
Ekonominin gerçek fotoğrafını çek, halka açıkla, dayanak iste.
-
Halkın ödeyeceği faturayı en baştan ilan et.
-
Faturayı adil dağıt, dar gelirliye dokunma.
-
TÜİK üzere prestijini kaybetmiş kurumların bürokratlarını değiştir.
-
Gerçeği yansıtmayan, halkın güvenmediği tüm dataları düzelt.
-
Merkez’in Liderini kurum içinden bul.
-
Kira, soğan, patates fiyatlarına müdahaleyi bırak, enflasyona odaklan.
-
Yukarı ve aşağı istikametli bağlantısı daima güçlü tut.
Dr. Mahfi Eğilmez de “Rasyonel, İrrasyonel” başlıklı değerlendirmesinde, “Rasyonellikten irrasyonelliğe geçiş çok kolaydır” dedi.
‘Piyasa sistemi içindeyken ve dolarizasyon tesiri altındayken faizi enflasyonun altına düşürmeniz, kurlara ve fiyatlara müdahaleye başlamanız irrasyonellik ortamına süratlice geçmeniz için kafidir. Ne yazık ki karşıtı gerçek değil. Yani irrasyonelliğin yerleştiği bir ortamdan yine rasyonel bir ortama dönüş hem çok vakit hem de ağır emek gerektirir’ ifadeleri de dikkat çekti.
Piyasalarda Mehmet Şimşek’e dair umutlar olduğu kadar deneyimlere dayalı çekinceler de bulunuyor. Öteki içinde bulunulan gerek lokal gerek global konjonktür güzelleşmeyi geciktirecek ögeler içeriyor. Şimşek’in yükünün ağır olduğu yüzünden de okunuyordu. Yetkisinin gerektirdiği çerçevede inanç ve şeffaflığa dayalı bir iktisat idaresi izlemesi bekleniyor ki bu yeniden dar ve sabit gelirliler için olumlu işaretler taşımıyor.
