50 Yılda Dünyada Ne Değişti? 1973 ile 2023’ün Ekonomik ve Toplumsal Bilgileri Karşılaştırıyoruz!

1973’ten bu yana dünya ekonomileri ortasındaki ilişki ve ticaret hacmi çok daha büyük hale geldi. Globalleşme süreci ile birlikte memleketler arası ticaret arttı, finansal entegrasyon derinleşti ve teknoloji gelişimiyle birlikte küresel münasebetler daha karmaşık oldu. Bugün giderek küreselleşen dünyada rastgele bir ülke iktisadını bir başkasından bağımsız düşünmek imkansız hale gelmiş durumda.

1973’ten beri küresel iktisat pazar hissesinde önemli büyüme yaşandı ve ülke ekonomileri ortasındaki istikrarlar değişti. Evvelce Amerika’nın liderlik ettiği küresel pazar hissesine bilhassa Çin başta gelmek üzere Singapur, Güney Kore ve Hindistan üzere Asya ülkeleri eşlik etmeye başladı. Bugün ise Amerika’dan sonra en güçlü iktisat Çin haline gelmiş durumda.

Teknoloji o kadar süratli gelişiyor ki son 50 yılda nelerin hayatımıza girdiğini anlatmaya başlasak sayfalarca yazı yazmamız gerekir. Bilgisayar, internet, akıllı telefon, yapay zeka derken bugün teknolojinin geldiği nokta, bir vakitler hayal edilenden çok daha öte. Üstelik bu gelişim giderek ivmelenerek devam ediyor. Dijital dönüşüm, toplumun işleyişini ve iş yapma biçimlerini de yakından etkiliyor. Ayrıyeten üretim süreçlerindeki verimliliği artırıyor.

1973 yılında yaklaşık 3.9 milyar olan dünya nüfusu, 2023 bilgilerine nazaran 8 milyarı geçerek 2 katından fazlasına çıktı. Denetimsiz doğum nedeniyle dünya popülasyonu her geçen gün artmaya devam ediyor ve bu durum kentleşme yaklaşımlarını değiştiriyor. Daha fazla insan büyük kentlere göç ettiğinden altyapı, konut ve toplumsal hizmet üzere bahisler bugün en büyük meselelerin başında geliyor.

Dünya nüfusunun süratli artışı, kaynak tüketimini çok daha süratli formda artırdı ve sürdürülebilirlik ile iklim değişikliği çağın tabirlerinden oldu. Ormanlık alanların iklim krizleri nedeniyle yok olması ve kentleşme süreçlerinin neden olduğu ziyanlar, yeşil alanları büyük ölçüde azalttı. Dünya genelinde her yıl artan etraf felaketleri nedeniyle artık daha fazla ülke sürdürülebilir iklim siyasetleri geliştirmeye çalışıyor.

Bugün 50 yıl öncesine nazaran önemli manada değişen hususlardan bir başkası de cinsiyetlere bakış açımız. Bilhassa Y ve Z nesli bireylerin kendilerini akışkan cinsiyetli olarak isimlendirmesiyle birlikte toplumsal hayata cinsiyet eşitliği, LGBT+ ve ırkçılıkla uğraş üzere bahisler girmeye başladı. Ayrıyeten bayanların iş gücüne iştiraki ve toplumdaki etkin roller de daha fazla sorgulanır oldu.

Son 50 yıldaki toplumsal değişimlerin bir modülü olarak eşitlik ve insan hakları üzere bahislerde büyük ilerleme kaydedildi. Toplumsal farklılığın arttığı bu senaryoda bayan hakları, ırkçılıkla gayret ve cinsiyet eşitliği memleketler arası bağlarda çok daha fazla dikkat çekmeye başladı. Oburunun hayat alanına, lisanına, kökenine, cilt rengine ve tercihlerine hürmet göstererek yaşamanın ehemmiyeti ülke siyasetlerinde da vurgulanır hale geldi.

İnternet ve taşınabilir bağlantı 50 yılda önemli gelişi gösterdi. Bunun bir kesimi olarak dünya genelindeki bağlantı kolaylaştı ve beşerler ortası uzaklıklar kısaldı. Ulaşım ve lojistik üzere kavramlar hızla hızlandığından e-ticaret üzere bölümlerin dünya pazarındaki hissesi artış gösterdi.

Eğitimin dünya genelinde her geçen yıl daha da güzelleştirilmesi yeniden son 50 yılın gelişmelerinden. Lakin bilhassa son 3 yıldır eğitim daha çok online eğitimlere ve yapay zeka dayanaklı tahsile odaklanmış durumda. Okuryazarlık düzeyinin arttığı ve internet sayesinde eğitim eşitliğinin sağlandığı günümüz dünyasında, artık çok daha fazla kişi çevrimiçi eğitim kanallarına yöneliyor. Bu da yesyeni bir eğitim sisteminin başlangıcı üzere görünüyor.

Son 50 yılda her alanda yaşanan gelişmeler elbet sıhhat hizmetlerini de etkiledi. Tıp alanındaki araştırmalar teknoloji ile birleşince hastalıkların tanılanma müddeti kısaldı ve tedavisi kolaylaştı. Covid-19 sonrası ise bulaşıcı hastalık denetimi ve aşı yaygınlaştırıcı uygulamalar devreye girmeye başladı. Genel olarak bütün dünyada sıhhat hizmetlerine erişimde büyük güzelleşme kaydedildi.