İnsanlıkla birlikte gelişen günlük hayatımızın ayrılmaz kesimi olan lisanın tarihi çok uzun vakit öncelere dayanıyor. Eski uygarlıklardan gelen lisanlar yalnızca kalıntı değil birebir vakitte kültürümüzün bağlarıdır. Daima birlikte lisan tarihinin en eski lisanlarına bakalım.
1. Sümerce
En eski yazı lisanı olan Sümerce, eski Mezopotamya’da ortaya çıkmıştır. Bu lisan hukuk, mimarlık ve edebiyat üzere alanlarda Sümerler tarafından kullanılmıştır. Çivi yazısının öğrenilmesi ile birlikte Sümerlerin dini, toplumsal bakış açıları ve idare biçimleri ile ilgili birçok bilgi ortaya çıkmıştır.
2. Mısır Hiyeroglifleri
MÖ 3200 yıllarından gelen Mısır hiyeroglifleri, Mısırlılar tarafından üç bin yıldan daha fazla kullanılmıştır. Bu lisan yalnızca yazı lisanı olarak değil, öldükten sonraki dünyaya inançlarını gösteren yazıdır. 1799 yılında Rosetta Taşı’nın keşfedilmesiyle birlikte Eski Mısır kültürü mana kazandı.
3. Sanskritçe
Sanskritçe’nin 3.500 yıllık bir geçmişi vardır. Bu lisan Eski Hindistan’da ortaya çıkmış ve Vedaların lisanı olarak kullanılmıştır. Gelişmiş lisan bilgisi ve söz dağarcığının fazla olmasıyla tanınan bu lisan hala dini merasimlerde kullanılmaya devam etmiştir.
4. Akadca
Akad ve Babil imparatorlukları vaktinde Mezopotamya bölgesinin ortak lisanı olarak kullanılmıştır. Ticaret alanında ve devlet idaresinde akadca kullanıldı. Periyodun siyasi, toplumsal ve politik özelliklerini anlatan çivi yazılı tabletler ise günümüze akadcanın mirası olarak kaldı.
5. Eski Çince
Çin lisanı yaklaşık 5000 yıllık bir geçmişe sahiptir. Eski Çince, piktograflar ve ideogramlardan oluşuyordu. Çince vakit içerisinde gelişim gösterdi fakat eski köklerinin devam ettiği durumlar ise yazı lisanında eski Çinceyi ayırt edebilirsiniz.
6. İbranice
Antik çağlarda kullanılan bu lisan günlük hayatta kullanılmamaya başlandı ve 19. yüzyılın sonlarında bu lisanı tekrar konuşma dli haline getirmeye başladılar. Tekrar canlanması sonucunda İsrail’in resmi lisanı olarak kullanılmaya başlandı. İbranice, lisan geliştirmenin en değerli örneklerinden biridir.
7. Tamilce
Hayatta kalan en eski klasik lisanlardan biridir. Güney Hindistan’da ortaya çıkan bu lisan edebi geleneğe ve gramer yapısına sahiptir. Günümüzde hala Tamilce konuşan topluluklar bulunmaktadır.
8. Yunanca
Batı medeniyetinde birçok filozofun lisanı olarak bilinen Yunanca, değerli bir pozisyona sahiptir. MÖ 9. yüzyılda tanıtılan Yunan alfabesi, Latin ve Kiril üzere birçok yazının temeli oldu.
9. Latince
Antik Roma’da ortaya çıkan Latince, Roma İmparatorluğunun lisanı olarak kullanıldı. Tıp ve hukuk alanlarında tesiri hala devam etmektedir. Latince köprü kurarak, İspanyolca, İtalyanca ve Fransızca üzere lisanlara dönüşmüştür.
10. Aramice
İsa Mesih tarafından konuşuldu ve Yakın Doğu’da ortak bir lisan olarak uzun mühlet kullanılmıştır. Kutsal yazılarla alakalı olması Aramicenin değerini arttırıyor. Birtakım topluluklar tarafından hala sevilen bir lisan olarak görülüyor.