Sevimlilik üzerine düşündüğünüzde, gözlerinizi bir yavru köpekten yahut kediden alamamanız yahut yüzünüzde bir gülümseme belirmesi üzere reaksiyonlar aklınıza gelir. Lakin bu, kimileri için ısırmak yahut mıncırmak üzere daha saldırgan davranışlar olabilir. Pekala, bu farklılığın sebebi ne?
Kaynak: https://www.iflscience.com/why-do-you…
Yavru bir kedi görüntüsü görünce apansız önünüzdeki her şeyi bırakıp hayatınızda böylesine bir hoşlukla karşılaşmamış üzere izlemeye başlayabilirsiniz.
Yumuşacık tüylerini okşamak ve minik başını öpmek, hatta tahminen de birdenbire gelen bir hisle yavru kediciği sıkmak, mıncıklamak ve hatta ağzınıza tıkmak üzere garip dürtüler hissedebilirsiniz.
Bu his korkutucu olsa da tabi ki de kediyi apansız ağzınıza tıkmayı düşünmüyorsunuz.
Aslında bu hayli şaşırtan dürtü yetişkinlerin yarısını etkileyen yaygın bir durumdur ve ‘sevimli saldırganlığı’ ismi verilir. Bu dürtüyü anlamak için öncelikle ‘sevimli’ dediğimiz kavramın ne olduğunu anlamamız lazım.
Bir canlının neden sempatik olarak isimlendirildiğini anlamak için 1943 yılında bir bilim insanı araştırma yürüttü.
Bilim beşerinin araştırması sonucu ortaya attığı teori bir ‘bebek şeması’ idi. Bu şemaya göre tombul yanaklar, büyük gözler ve kısa uzuvların şirinlikle bağdaştırıldığı bulundu.
Ayrıca bebek şemasının geçerliliğini kıymetlendirmek için günümüzde de araştırmalar yapılmıştır.
Araştırma iştirakçileri sempatik olarak saptanan özelliklere sahip fotoğraflara daha uzun ve sık bakma eğiliminde olmuşlar ve bu fotoğrafların beynin his ve mükafatla ilgili kısımlarını uyardığı ortaya çıkmıştır.
Sevimliliğin, tıpkı vakitte davranışlar üzerinde de tesiri olduğunu kanıtlamıştır.
Örneğin, sempatik fotoğraflar gösterilen iştirakçilerin, dikkat gerektiren bir oyun olan Süper Doktor’da daha titiz davranarak başka iştirakçilere nazaran daha başarılı oldukları belirlenmiştir.
Peki, neden şirinliğin üzerimizde bu türlü bir tesiri var ki?
Bu soruya kesin bir karşılık vermek imkansız fakat birkaç teori bulunuyor. Bu teorilerden birine nazaran sempatik canlılar onları beslemek istememize sebep oluyor.
Evrimsel süreç düşünüldüğünde bütün canlıların bebeklerinin savunmasız ve sempatik olması bir raslantı olamaz.
Böylece evrimin, sempatik görünen yavruların daha fazla ilgi ve alaka görmelerini sağlayacak halde canlıları teşvik ettiği savunulmaktadır.
Madem şirinlik besleme ve büyütme hissi ile temaslı, neden tatlı canlıları apansız sıkıştırmak ve mıncırmak istiyoruz?
Aslında ortadaki ilişkiyi açıklamak biraz karmaşık. Teoriye nazaran sempatiklik beyinde çok olumlu hisler yaratabilir ve beşerler için böylesine ağır duygusalara cevap vermek her vakit kolay değildir.
Bu duygusal çok yüklenme sonucunda beyin kendini dengeleme eforuna girer.
Bu dengeleme gayretinin sonucu ise önünüzdeki tatlı canlıyı ansızın sıkıştırma ve ısırma hissi olarak yansır.
Bir nevi sempatik canlılar hepimizin üzerinde büyük bir denetime sahip.
Bu hem beşerler hem de hayvanlar için geçerli ve onları etkileyerek davranışlarını ve kararlarını yönlendirebilir. Bu da ‘sevimli saldırganlık’ üzere çelişkili hislere neden olabilir, fakat bu hisler ekseriyetle zararsızdır ve aslında ağır olumlu hislerin bir sonucudur.
Yani aslında tatlı bir canlı gördüğünüzde ona ziyan vermek istemiyorsunuz.
Bu tatlılık beyninize o kadar fazla ağır geliyor ki beyniniz denetimi geri almak ismine saldırgan bir dürtü ile reaksiyon veriyor.
O vakit bu bebeği kim mıncırmak ister?