Günümüzde, kurban etleri çağdaş saklama sistemleriyle saklanır. Derin dondurucular, buzdolapları ve şoklu soğutucular, kurban etlerinin uzun müddet saklanmasını sağlar. Ayrıyeten, vakumlu poşetler de etlerin taze kalmasını sağlar. Buzdolabının olmadığı vakitlerde kurban etlerinin saklanması için birbirinden farklı usuller kullanılmaktaydı. Kullanılan metotlar vakitle değişse de, emeli ve ehemmiyeti birebir kalmaktadır. Buzdolabının olmadığı vakitlerde kurban eti dahil öbür etler nasıl saklanıyordu? İşte tüm ayrıntılar…
Dumanlama (Tütsüleme) Yöntemi
Tütsüleme, tarihi milattan evvel 9000’li yıllara kadar uzanan bir metottur. Birinci olarak avcı-toplayıcı topluluklar tarafından keşfedilmiştir. Avcılar, avladıkları hayvanların etlerini ateşin yakınına koyduklarında, etlerin daha uzun mühlet dayandığını ve birebir vakitte daha lezzetli olduğunu fark etmişlerdir. Bu metot vakitle geliştirilerek, tütsüleme prosedürü ortaya çıkmıştır. Tütsüleme yolu, besin unsurlarının aromasını artırmak ve dayanıklılığını artırmak için kullanılan bir prosedürdür. Tütsüleme usulü, soğuk tütsüleme ve sıcak tütsüleme olmak üzere iki farklı biçimde uygulanabilir. Tütsüleme usulü, besinlerin dayanıklılığını artırır ve birebir vakitte lezzetini de artırır. Tütsülenmiş besinler, olağan besinlere nazaran daha uzun müddet dayanabilirler. Ayrıyeten, tütsülenmiş besinlerin içindeki ziyanlı bakterilerin öldürülmesi de sağlanır. Tütsüleme prosedürü, birebir vakitte besinlerin besin bedellerini de korur.
Tuzlama Yöntemi
Tuzlama tekniği, yalnızca besinlerin saklanması için değil, tıpkı vakitte lezzetlendirme süreci için de kullanılır. Tuzlama süreci sırasında tuz, besinin içindeki suyu emerek besinin hacmini azaltır. Bu da besinin daha ağır bir tada sahip olmasını sağlar. Bilhassa etlerde kullanılan tuzlama süreci, etin daha lezzetli ve sağlam hale gelmesini sağlar. Tuzlama süreci, günümüzde de yaygın olarak kullanılan bir metottur. Bilhassa deniz eserleri, turşular, peynirler ve et eserleri tuzlama süreci ile saklanır. Lakin tuzlama süreci, çok tuz tüketimine neden olabileceği için dikkatli kullanılmalıdır.
Kurutma Yöntemi
Eski Türklerin göçebe ömür stili, beslenme alışkanlıklarını da etkilemiştir. Besin kaynakları ortasında değerli bir yere sahip olan et, saklanması için özel usuller gerektirmiştir. Eski Türkler, eti güneşte kurutarak saklama metodunu kullanmışlardır. Bu teknikle elde edilen kurutulmuş ete de “kak et” denilmiştir. Kak Et, güneşte kurutulmuş ete verilen isimdir. Eski Türkler, kak eti ekseriyetle kaburga kemikleri üzerindeki etlerden elde etmişlerdir. Kak Et, tuzlanarak kurutulur ve ağaçlara asılarak saklanır. Kak Et, uzun müddet güçlü olması ve besin kıymetlerinin korunması nedeniyle tercih edilmiştir. Kak Et, bilhassa göçebe hayat biçimi nedeniyle besin kaynaklarının hudutlu olduğu vakitlerde değerli bir besin kaynağı olmuştur. Kak Et üretimi için öncelikle taze et kullanılır. Etin kemikli kısmı tuzlanır ve bu biçimde ağaçlara asılarak kurutulur. Bu metot, bilhassa kaburga kemikleri üzerindeki etler için uygulanır. Ayrıyeten et kemikten sıyrılıp ipe dizilerek de kurutulabilir. Kak Et üretimi için kullanılan materyaller ortasında tuz, ip ve ağaç kolları yer alır.
Sucuk Yapımı
Soktu ya da sogut, Orta Asya’da bilinen ve günümüzde sucuk olarak isimlendirilen lezzetli bir yiyeceğin kökenidir. Karaciğer ve et baharatlarla karıştırılarak bağırsağa doldurulur. Sucuk, Orta Asya’dan Anadolu’ya geldikten sonra tanınan hale gelmiştir. İklimin tesiriyle ve makineleşmenin de yardımıyla, sucuk üretimi daha da gelişmiştir. Et baharatları (ki bunların yedi farklı tipi olduğu söylenir) kullanılarak makinede kıyılan etler kurutulurdu. Sucuk, Türk mutfağının en sevilen lezzetlerinden biridir.
Kavurma Yöntemi
Kavurma, küpler halinde saklanır. Bu küplerin içindeki kavurma, kendi yağı ile birlikte saklanır. Kavurma, soğuk havalarda bile bozulmadan uzun müddet saklanabilir. Bu nedenle Orta Asya’da kavurma, kış aylarında tüketilir. Sonuç olarak, kavurma Orta Asya’nın klasik bir yemeği olmasının yanı sıra, Türk mutfağında da değerli bir yere sahiptir. Kavurma, lezzeti ve sıhhat açısından birçok yarar sağlamaktadır. Kurban Bayramı’nda yapılan kavurma, ailelerin bir ortaya gelmesine vesile olur ve bayramın tadını çıkarmalarını sağlar.
Pastırma Yapımı
Et saklama teknikleri ortasında en lezzetli olanı: pastırma! Günümüzde çemenle birlikte yapılsa da aslında pastırma, sonbahardan kışa göç eden Türkler için tuzlu, kuru ve dumanlı bir lezzet sunuyordu. Pastırmaya ‘yazok et’ yahut ‘yazak et’ denirdi. Sucuk ve pastırma üzere etler, savaş vakitlerinde askerler için en değerli protein kaynağı olmuştur. Evvelden savaş olmasa bile, bu yolla etler bahar aylarına kadar saklayabiliyorlardı. Tarihi geçmişiyle ve lezzetiyle gönüllerde taht kuran pastırma, sofralarımızın vazgeçilmezlerinden biri olmaya devam ediyor.
Diğer içeriklerimiz de ilginizi çekebilir: