İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Lider Yardımcısı Dr. Çınla Nişli Kaya, kızamık olaylarının İstanbul Avrupa yakasının kuzey ve iç kısımlarında ağırlaştığını söyledi. Dr. Kaya, 2 yaş altında ölümcül seyredebilen kızamığı, en çok 9-18 ay çocuklarda gördüklerini, hastalığa aşısız yakalanan çocukların bundan 8-10 yıl sonra ölümcül olabilen beyin hastalığı SSPE’ye yakalanma riski taşıdığını, bu nedenle ‘kızamık olup bağışıklansın’ yaklaşımının tehlikeli olduğunu kaydetti.
Okullar açıldığında bulaşmanın da artacağını ve mevsimsel grip, rinovirüs üzere öteki hastalıklarla da karıştırılacağı için, kızamığın süratle yayılmasında denetimin daha da zorlaşacağını vurgulayarak, eksik aşılı çocukların tatil periyodunda kızamık aşılarının ihmal edilmemesi gerektiğini söyledi.
Son birkaç yıla kadar çocukluk çağı aşılama muvaffakiyetinde yüzde 98’lik aşılama oranlarıyla Avrupa’da birinci sıralarda yer alan Türkiye, pandemide birinci basamak aşılama süreçlerinin kesintiye uğraması, ağırlaşan göç dalgaları ve bilhassa son birkaç yıldır artan aşı aksiliği ve kararsızlığının da tesiriyle, Dünya Sıhhat Örgütü’nün son bilgilerinde “kızamık hadise sayısında” Avrupa birincisi oldu.
Uzmanlara nazaran Türkiye’de, 2013’den sonraki en büyük kızamık salgını yaşanıyor. DSÖ’nün 31 Mayıs 2023’de yayınladığı ve “2022 Mayıs ile 2023 Nisan tarihleri ortasında tespit edilen kızamık olay bilgilerini içeren son haritasına nazaran, birinci üç sırada Türkiye, Rusya ve Tacikistan yer aldı. DSÖ’nün Nisan ayında yayınladığı bir evvelki verisinde, Türkiye iki, Tacikistan birinci sırada yer alıyordu. Sıhhat Bakanı Dr. Fahrettin Koca, geçtiğimiz günlerde bir açıklama yaparak kızamık açısından bir salgınının kelam konusu olmadığını, tespit edilen hastaların denetim altında olduğunu ve filyasyon çalışmalarının titizlikle yürütüldüğünü vurgulayarak, tespit edilen kızamık olaylarının yüzde 86’sının İstanbul’da olduğunu belirtmişti. İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Lider Yardımcısı ve Bilim Kurulundan Sorumlu İdare Konseyi Üyesi Dr. Çınla Nişli Kaya ise kızamıkta 3-4 aydır yaşanan artışın, son birkaç haftadır daha da ağırlaştığını belirterek kızamık olaylarının İstanbul’da Avrupa yakasının iç ve kuzey kısımlarında ağırlaştığını kaydetti ve bilhassa 9-18 ay ortası çocuklarda kızamığa daha sık rastladıklarını söyledi.
Kaya: “En çok 9-18 ay ortası çocuklar görülüyor”
Dr. Kaya, ‘İstanbul’da bilhassa son 3-4 aydır olaylarda artış yaşıyoruz. Son 3-4 haftadır da kızamık hadiselerini daha ağır yaşıyoruz. Bizim ilçemizde (Eyüp), çok ağır olmamakla birlikte, birtakım bölgelerde maalesef çok daha fazla. Avrupa yakasının iç ve kuzey kesitlerinde daha fazla görüyoruz hadiseleri. Olay sayısının fazla olduğu bölgeler maalesef aşı kararsızlığı yahut reddiyle paralellik gösteriyor. Bilhassa Avrupa yakasının iç ve kuzey bölümlerinde bunu daha fazla görüyoruz. Maalesef bilhassa 9-12 ay ve 12-18 ay çocuklarda çok görüyoruz kızamığı. Bunlar da aşıları yaptırılmamış çocuklar. Aşı kararsızlığının en kıymetli sebeplerinin başında inançlar ve bir kesitin de aşı içerisindeki kimi unsurlar nedeniyle aşının ziyanlı olduğunu düşünmeleri geliyor. Kovid salgını sonrası, çocukluk çağı aşılarını yaptırmama konusunda artış yaşandı. Aşıya güvensizlik arttı’ dedi.
Kızamık açısından bilhassa hamileler, bağışıklığı baskılanmış şahıslar ve aşısız çocukların büyük bir tehlike altında olduğunu kaydeden Dr. Kaya, şunları söyledi:
‘Kızamık çok kolay bulaşıyor, çok süratli ilerliyor ve hastalığın kesin bir tedavisi de yok. Yalnızca semptomları yani şikayetleri giderecek tedaviler verebiliyoruz. Bu türlü olunca da zatürre üzere ağır akciğer enfeksiyonlarına, beyin enfeksiyonlarına, merkezi hudut sistemi enfeksiyonları (ensefalit) üzere uzun periyotta tesirli olacak enfeksiyonlara sebep oluyor ve maalesef hasta kayıpları ya da hasarlarla karşılaşabiliyoruz. Çok önemli bir halk sıhhati sorunu. Maalesef aşı yaptırmayan kişinin yalnızca kendi sorunu olmuyor; ülkemizin, hatta dünyanın sorunu haline geliyor aşı aykırılığı.’
Çocuğun kızamığı geçirip bağışık olması istikametindeki yaklaşımın da son derece tehlikeli olduğuna işaret eden Dr. Kaya, bilhassa 2 yaş altı çocukların kızamık geçirdikten sonra virüsün bedende sessiz bir formda kalıcı hale gelerek yıllar sonra sakatlık ve hatta vefata yol açabilen SSPE tablosuna yol açabildiğini söyleyerek şu bilgileri verdi:
‘Bu hastalığı geçirdikten sonra virüs bedende gizli kalabiliyor ve 8-10 sene sonra SSPE diye bir hastalık var, pan-ensefalit yani beyin iltihabı. Bunu geçirebiliyor çocuk. Bu da çocuklarda daha kalıcı bir hasara yol açıyor, merkezi hudut sistemi hasarları yaşanıyor ve enfeksiyonlardan ötürü kaybedebiliyoruz çocukları. O yüzden aşılanmak, her vakit enfeksiyonu geçirmekten çok daha inançlı ve bedelli.’
Dr. Çınla Nişli Kaya, okullar açıldığında kızamık hadiselerinde çok daha ağır bir artış yaşanacağına dikkat çekerek eksik aşılı ya da aşısız çocukların ailelerine seslendi ve aşılarını bir an evvel yaptırmaları gerektiğini kaydetti.
Dr. Kaya, ‘Kızamık, damlacık ve temasla bulaşan bir enfeksiyon olduğu için, okullar açıldığında bulaşma suratı daha da artacak. Mevsim itibariyle üzerine grip yahut rinovirüs üzere öteki bir kadro viral enfeksiyonlar da ekleneceği için teşhis edilmesi, olayları ayırmak çok daha sıkıntı olacak. Çok daha kombine, daha sıkıntı tedaviler vermek zorunda kalacağız. O nedenle Eylül’e bırakmadan, okullar kapalıyken eksik aşılı olanların aşılarını tamamlatmasını öneriyoruz.’ dedi.
Kızamık aşılarının çocukluk çağı aşı takviminde 12’nci ay ve 4’üncü yaşta yapıldığını belirten Dr. Kaya, son yıllarda hadiselerdeki artış eğilimi nedeniyle Sıhhat Bakanlığı’nın talimatıyla 9’uncu ayda da bir aşı dozu eklendiğini belirterek şunları söyledi:
‘Aşılanmamış olan tüm çocukları için aile sıhhati merkezlerimize davette bulunuyoruz.1970’ten beri uygulanan bir aşı bu. Klinik çalışmaları bitmiş bir aşı. Canlı bir aşı evet ancak en fazla yapıldığı gün kolda hafif bir ağrı, hafif ateş, tahminen bir halsizlik yapabilir. Onun dışında çok büyük bir yan tesiri yok. Güvenliği klinik olarak da kanıtlanmış bir aşı. Evvelce birinci yaş ve ilkokul çağında aşılama yapılıyordu. Artık ilkokul aşılaması 4 yaşa çekildi. Aile sıhhati merkezlerimizde kızamık, kızamıkçık, su çiçeği aşısı birlikte yapılıyor ve aşı temininde hiçbir meselemiz yok. Aile hekimliklerinize, hemşirelerinize başvurarak aşınızı denetim ettirebilirsiniz. Eksik aşısı olanlar çabucak aşılanabilir. Bilhassa 9-12 aydaki çocuklarımız için bu çok değerli. Lütfen ihmal etmeyin.’
