Bazen beyin kıvrımlarımız dümdüz olmuş hissederiz. Fizikî olarak tanımlamak epey güç olsa da bu durumu, hani o aklınıza getirmeye çok uğraştığınız şeyi bir türlü bulamadığınız yahut ne yaparsanız yapın dikkatinizi toplamak istediğiniz yere odaklanamadığınız anlar var ya, işte o anlar dümdüz hissettirir o kıvrımları bizlere. Niyetlerinize ve zihninize esneklik kazandırmak, akıl dehlizinizde ferahlık hissetmek istiyorsanız tahlilin kesimi olabilecek bir anahtar çok yakınınızda duruyor; sevdiğiniz hatta en sevdiğiniz müzik modülünü art geriye dinlemek.
Araştırmalar ve bilişsel psikoloji üzerine yapılan çalışmalar, insanların subjektif olarak mana katıp dinlemekten hoşlandığını müzik kesimlerinin beyin elastikliğini arttırdığını, derin düşünmeyi kolaylaştırdığını ve hatta erken alzaymır hastalığının tedavisinde de büyük rol oynadığını ortaya çıkardı.
Unutmamak gerekir ki beynimiz nöronlar ortasında irtibat kurarken ne kadar örgüsel bağlar kurabilir ise o kadar kuvvetli örüntüler oluşturabiliyor. Böylece “işleyen demir ışıldar” mantığıyla daha canlı ve fonksiyonel bir bütünlüğe ulaşıyor.
Aslına bakarsanız bedenimiz ile özdeş bir mantık kurabiliriz bu noktada; dinleyeceğimiz ve zevkimize hitap eden müzikler beynimizi bir nevi spor salonuna götürmekle muadil bir mana kazanıyor.
Müziğin zihnimiz üzerinde sezgisel olarak ne kadar güçlü bir bileşen tesiri yaptığından daha evvelki yazılarımızda bahsetmiştik; bu bağlamda denetimli olarak elbette beynimize ve zihnimize antrenmanlar yaptırabiliriz: Hafıza antrenmanları, bilgi oyunları vs… Lakin denetimin bizde olmadığı anlarda zihnimizin ücra köşelerinde uyandırılmayı bekleyen birçok kıvrım var: Eski anılar, yaşanmışlıklar; unutulmaya yüz tutmuş olaylar. Şuurlu olarak aslında elimizde bu kıvrımları uyandıracak bir anahtarımız yok. Öyleyse içine girip dürtemediğimiz zihin odalarımızdaki kıvrımları nasıl zinde tutacağız? İşte tam bu noktada notaların sihirli gücü bize yetişiyor: Müziğin büyülü çağrışım gücü. Tozlu zihin odalarımızda anımsayamadığımız anlara beynimiz müziğin yardımıyla ulaşarak kuvvetli bir etkileşime giriyor ve birden bu kıvrımların içinde tuttuğu anılar berraklaşıp canlı bir hale bürünebiliyor. Eski müziklerin gücü bu noktada çok daha fazla olabilir; siz geçmişinizdeki olay örgüsünü sizinle birebir anda var olan modüllerle yaşadınız ve denetiminiz onlara erişmeye yetişmiyorsa beyniniz o müziği tahminen de birinci duyduğunuz an ile etkileşime girip sizi o ana götürebilir. Hatta, daha direkt olmayan temasları gizemli bir halde kurabilir: Yeni duyduğunuz bir müzik sizi 10 sene evvel yaşadığınız bir anıya götürebiliyor. Enteresan değil mi? Algımız için tahminen evet lakin beynimiz için epey olağan.
Kontrollü deney kümeleriyle yapılan birçok çalışma müziğin düzgünleştirici gücünü bize kanıtladı. Olumlu ruhsal tesirinin yanı sıra fizikî olarak yaptığımız aksiyonlarda ek bir takviye sağladığı da aşikâr. Bütün bu tesirler beynimiz ve beynimizin müzikle bağlantıda olduğu frekans ile mümkün olabiliyor. Münasebetiyle beynimizle olan nörolojik etkileşimi münasebetiyle müziği, bilhassa sevdiğimiz ve zihnimizde kıymetli yer edinmiş müzikleri hatırlamaktan alıkoymamalıyız kendimizi. Unutmayalım ki müzik dinlediğimizde beynimiz pasif durumdan etkin duruma geçiyor ve nöronları harekete geçiriyor. Bu da “düşünme” aksiyonunu daha faal kılıyor bizler için.
Beynimiz ve müzik ortasındaki bağlantı tahminen de daima gizemini koruyacak lakin bu irtibatın çok özel ve olumlu bir “neden-sonuç ilişkisi” ne dayandığını fark etmek ve anlamak muhakkak insanlık için olumlu sonuçlar doğuruyor. Siz siz olun hayatınızdaki aktivitelerinizi her vakit müzikle iç içe yaşamaya itina gösterin, bedenimizin zinde olmasına gereksinimimiz olduğu kadar beynimizin de idmana ve aktif kalmaya muhtaçlığı var.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün muharrirlerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
