İstanbul’da mümkün bir zelzeleye ait dikkat çeken açıklamalarda bulunan zelzele bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’nin birinci kere kendisini aradığını duyurdu.
Radyo Sputnik’te Atilla Güner’le Akşam Postası’na konuşan sarsıntı uzmanı Prof. Dr. Naci Görür, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’nin, “İstanbul sarsıntısına hazırlık için Ekrem Beyefendiyle anlaştık” açıklaması hakkında konuştu.
“Bakan Özhaseki geçen günlerde Belediye Liderleri ile toplantıda zelzele konusunda 4 kırmızı çizgisi olduğunu anlattı” diyen Prof Dr. Görür şunları kaydetti: ”Ben de tweet atıp tebrik ettim. Tweetim üzerine beni birkaç gün sonra aradı. Benimle direkt görüşmek istediğini belirtti, ben de mutlu olacağımı söyledim. İBB Lideri ile görüştüğünü, anlaştığını, İstanbul’u sarsıntıya hazırlayacağını duydum o vakit daha da umutlandım.”
Bakan tarafın aranmasının çok değerli bir gelişme olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Görür, ”Demek ki hem iş ciddiye biniyor hem de bakan beyefendi bu işte samimi olmalı diye düşündüm. Hem mahallî yöneticiler ile konuşması hem de bizimle konuşması değerli. 1999’dan bu yana birinci defa o kadar ihtar ve söylemlerimize karşın bir devlet yöneticisi bize net olarak karşılık veriyor ve bizlerin söylediklerine emsal şeyler söylüyor. Bu yürek verici” dedi.
Kahramanmaraş zelzelesi öncesi sarsıntıya ait yapılan ikazların duyulmadığına dikkat çeken Görür kelamlarına şöyle devam etti: ”Maraş sarsıntısının öncesi ne hükümetten ne de mahallî idareden duyulduğumuza dair hiçbir reaksiyon alamamıştık ancak demek ki 6 Şubat sarsıntılarından sonra birinci kere söylediklerimiz duyulur hale geldi. Bu vakte kadar İstanbul’u konuşmuş olsaydık, İstanbul’u zelzeleye hazırlamıştık. Laf olsun diye söylenmemiş bir kelamla ve nitekim denildiği üzere devletle, milletle ve mahallî idareyle güç birliğiyle siyaset üstü ve devlet siyasetiyle yapmış olsaydık İstanbul’da bugün artık zelzele hasarlarını çok ciddiye alıp konuşmazdık.”
Depreme ait yapılan ihtarlara dikkat edilseydi on binlerce beşerinin ölmeyeceğini söyleyen Naci Görür, ”Eğer Elazığ zelzelesinden sonra 24 Ocak 2020’de Maraş’a dikkat edin diye ikazlarımıza dikkat edin dediğimizde dikkat edilseydi Maraş’ta on binlerce insanımızı bir gece toprağa gömmezdik ki 1999’da da birebir şeyleri söylemiştik. Bilim dünyası Hatay’a, Maraş’a, Adıyaman’a dikkat diye çırpınıyorsa, daima de buralara büyük sarsıntının geleceği söyleniyorsa ülkede lokal idarelerde hükümet varsa hatta muhalefet varsa bu kadar kayıp kabul edilebilir bir şey değil” diye konuştu.
Bugüne kadar İstanbul’da meydana gelen zelzeleleri anlatan Görür, şunları söyledi: ”İstanbul’da 1766 yılında 3 ay ortayla 7.0 şiddetinin üzerinde iki büyük zelzele meydana geldi. 1999 zelzelesi Ağustos’ta oldu sonra 3 aya yakın vakitte Düzce’de de oldu lakin tabi ki 9 saat ortayla yaşanılan zelzele büyük şanssızlık lakin dünyada hiç görülmemiş üzere çok tuhaf ya da birinci sefer oluyor demek bu işi bilmemekten kaynaklanıyor. Biz bu kadar insanımızı kaybettik de zelzele olağandışı olduğu için miydi? Biz hazırlık yapmış mıydık? Yapmış olsaydık demeçler şu formda olurdu, biz elimizden geleni yaptık fakat dünyada birinci olan bir şey oldu hasebiyle sonuç bu dersiniz. Hiçbir hazırlık yapılmadığını biz esasen gördük.”
Kanal İstanbul projesinden evvel İstanbul’un sarsıntıya hazırlanmasının daha kıymetli olduğunu vurgulayan Naci Görür, ”Hükümet olmadan İstanbul, İBB olmadan hükümet sarsıntı dirençli bir kent haline getiremez. Bu işin içerisine halkı da sokmak gerekir ki bu yapılıyor. Bu da hakikat olandır. Bütün dünyada başarılı bir biçimde kenti sarsıntıya güçlü hale getirme lakin bu metotla olmuştur. Umarım ki Türkiye’nin iktisadı ve siyasi irade bu işi benimser ve ekonomik gücümüz de kâfi olur. Ülkenin kimi projelerinden vazgeçerek ya da o projenin yüklerini azaltarak.. Kanal İstanbul’u unutacaksın.. Az yol, az köprü yapacaksın. Hiç yapılmayacak demiyorum, mümkün olduğunca onları makul bir plan içerisinde yaparken insanların can güvenliğinin tehdit edildiği bir işi bir an evvel yapacaksın” dedi.
”Birtakım rezerv alanlarımız var ve oralarda konut üretip bina yapacağız diyorlarsa bu iş yanlış zira bina yoğunluğu arttırmış oluyorsunuz” diyen Görür, ”Fazla bina, fazla nüfus demektir. Sarsıntılardaki en büyük tehlike, bölgenin nüfus, bina ve altyapı yoğunluğunu arttırmaktır. Ben şöyle anlamak istiyorum zira ben şöyle önermiştim, diyelim ki rezerv alanlarına konteyner ya da prefabrik alanlar yaptık ve her türlü konforunu da hazırladık. Şu bölgede 20 bin – 30 bin bina yıkacağım diye planlamışsan o 50 bin beşere o rezerv alanlarında sizi konuk edeceğim, kira da vermeyeceksin diyeceksin” diye konuştu.
Görür, zelzeleye güçlü binaların yapılması için devletin bu sorumluluğu üstlenmesi gerektiğini söyleyerek, ”Ev sahiplerinin insafına da terk etmeyecek ve devlet olarak şefkatimi de gösteriyorum, buyur orada otur seni konuk edelim, bize 1.5 sene müsaade et, senin meskenini sarsıntıya dirençli yapalım tekrar buraya taşıyalım diyeceksin. Ben bu türlü öneriyorum, yanlışsız olan da budur ancak uymuyorlar. Fay zone’larını düşünüyorum Kuzey’e yanlışsız geleceksiniz, ormanların içine gireceksiniz. Istranca yapacaksanız oralarda yapın kabul ancak Karadeniz kıyılarına gerçek itersen bu sefer yeşil alanları, ekosistemi yok edersin ve daha fazla nüfus arttırmış olursun. Bunun manası var mı?” diye sordu.
İstanbul’a artık imar ve iskan verilmeme konusunda önemli ihtarlarda bulunan Naci Görür, ”İstanbul’daki endüstriyi Anadolu’ya taşıyın ve halkın da Anadolu’ya göçü için en büyük proje ve teşvik uygulamasının yapılması lazım. Anadolu’ya yeni iş yerlerinin açılması lazım. Bunları yapınca halk da o bölgelere isteyerek, severek masraf. Rezerv alanlarına daha fazla bina yapacağız diyorsunuz.. Konutları yıkılacak insanların yerlerini yeşil alana dönüştürecek misiniz? yok. O vakit ne manası var? İnşaat yoğunluğu da arttık insan yoğunluğu da arttı. İstanbul’u zelzeleye hazırlama büyük bir müteahhitlik projesine döndü demektir ki bu yanlış, bunu yapmamaları lazım” diye belirtti.
Mevcut binaların zelzele dirençli hale getirilmelerinin mümkün olduğuna değinen Naci Görür, ”İlla da hepsini yıkıp tekrar yapmak gerekmiyor. Bilhassa taban durumuna istinaden kimi yerleri yıkıp, taşıyıp sonra da oraları yeşil alana dönüştürürsün ve birden fazla binaları da inovatif formüllerle o yapıyı güçlendirirsin. Bu işler bu türlü yapılır, dünya bu işleri bu türlü yapıyor” dedi.
İklim değişikliğine de dikkat çeken Naci Görür, ”İstanbul’un nüfusu artıyor ve büyük bir süratle sussuzlaşıyor. İklim değişikliğinden ötürü barajlarda bile su tükeniyor. Barajdaki suyu vatandaşa vermesen bile buharlaşmayla o su azalıyor. Yeraltı sularımız kalmadı, derinlere indi, kirlendi. İklim en az sarsıntı kadar tehlikeli bir biçimde sinyal veriyor. Tarım topraklarını muhakkak ölçüde kullanıp yeraltı sularını dikkatli planlaman gerekirken hovardaca hazırlarsan, ormanları ve su üreten yerleri heba edersen yarın sarsıntı değil insanı susuzluk öldürür. İklim bölgeyi yaşanmaz hale getirir” tabirlerini kullandı.
”Depremde ölmedin ancak öteki türlü ölürsün. Bakanın göstermiş olduğu irade şayet nitekim bugünkü hükümetin iradesiyse daha yetkili bakanlar bunu bir biçimde siyasete ve gösteriye yönlendirir, tadını da kaçırıp tekrar bildiğimiz tarzdan fazla rastgele birtakım biçime dönüştürüşe bu en büyük umut kırıcı olur ve bir daha düzelmeyiz diye karamsarlığa kapılırız. Bakan nitekim hükümetin fikrini yansıtıyor ve siyasi iradenin en yetkilisi de bu tavırdaysa bu yapılan da alınan karar da en doğrudur.”
Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul’u 10-15 yıl sürmeden sarsıntıya karşı hazırlanabileceğini belirterek, ”Belediye zati en büyük sorunu sarsıntı olarak ilan etmiştir ve başından beri de bu çalışmanın içerisindedir. İstanbul’u 10-15 yıl sürmeden zelzeleye hazırlarız. Zira sıfırdan başlamıyoruz birçok şey yapılmış. Okullar, hastaneler, viyadükler ve köprüler olarak daha evvelden yapılmış hazırlıklar var. Kısa vakitte İstanbul’u zelzeleye hazırlarız ve beklediğimiz zelzele kenti vurduğu vakit çok minimalize kayıplarla atlatmış oluruz. Bu uygulama yalnızca İstanbul’a değil bütün Türkiye’ye örnek olur. Ülkemizin her bir karışı sarsıntı kenti. Nerede uyanırsan uyan kendinle birlikte binlerce insanımızı kaybedebiliriz” diye konuştu.
