Bu yazı dizisinde maksadım, galerilerde, müzelerde yahut toplumsal medyada gördüğümüz çalışmaları incelerken, anlamaya ve yorumlamaya çalışırken, bu yapıtlarla ilgili bilgileri okurken karşılaşacağımız ve bu yapıtları daha düzgün çözümlememize yardımcı olacak kimi sanat tabirlerini bir ortaya getirmek ve söz dağarcığımıza eklemek. Tahminen böylece sanat ve gerisindeki kıssaları daha keyifle keşfeder hatta tahminen diğerlerinin da sanata bakarken daha çok şey kazanmalarına yardımcı olabiliriz.
Sanat Yapıtlarını Anlamanıza Yardımcı Olacak Sanat Tabirleri – 1 ve Sanat Yapıtlarını Anlamanıza Yardımcı Olacak Sanat Tabirleri – 2 başlıklı yazıma buradan ulaşabilirsiniz.
Contre Jour
George Caleb Bingham, Misuri’de İlerleyen Kürk Tacirleri
Arkadan aydınlatma olarak bilinse de, contre jour tam manası ile ışığa karşı demektir. Fotoğrafın öznesinin (örneğin kapı girişinde duran bir figür yahut eşiğindeki bir obje) geriden güneş ışığı yahut yapay ışıkla aydınlatıldığı bir tekniktir. George Caleb Bingham’ın Kürk Tüccarları resmi bu tekniğin, yansıma ve ışık banyosunun başyapıtıdır.
Grizay
Renksiz, yalnızca farklı tonlarda grilerle yapılmış fotoğraflara grizay denir. Orta Çağ yapılarında renkli cama yer vermeyen citeaux keşişlerinin yaptığı vitraylarda görülür. Taş ya da mermer heykelleri çağrıştırmak için de grizaydan yararlanılır. Barok’ta ise heykel fotoğraflarının yapılmasında yararlanılmış bir tekniktir.
Quadratura
Andrea Mantegna, Ceiling Oculus
Bir yapıda tavan ya da duvar üzerine resmedilerek, içinde yer aldığı yerin devam ettiği yanılsamasını yaratan fotoğraflara verilen isimdir. Sıklıkla, kolonlar üzere mimari detay ve uzantıların yanılsamalarını içerir. Bilhassa Barok iç yer düzenlemelerinde çok sık biçimde uygulanmıştır. Örneğin, bir duvar boyunca uzanan gerçek boyutlarda bir mimari iç yer perspektifi quadratura sayılır.
Pastiş
Bir sanatkarın üslubunu, usulünü, lisanını yahut kanısını taklit ederek ve evvelki formdan hareket ederek yine oluşturulan eser olarak tanımlanabilen pastiş, başka bir sözle bir sanatkarın lisan ve anlatım özelliklerini temel alarak onu anımsatan, çağrıştıran yeni bir çıktı ortaya koymaktır. Bu manasıyla tarz öykünmesi olarak tanımlanabilen pastiş metodunun, hürmet göstermek, parodi yapmak, yermek üzere emellerle da kullanılabildiği görülebilmektedir.
Rückenfigur
Caspar David Friedrich, Bulutların Üzerinde Yolculuk
Sırtı izleyiciye dönük, karşısındaki açık alana gerçek bakan figürler. Fotoğraf, grafik sanat, fotoğraf ve sinemada bir kompozisyon aracıdır. İmajın ön planında geriden, önündeki imgeyi düşünen bir kişi görülür ve bu, izleyicinin imgenin figürüyle özdeşleşebileceği ve akabinde iletilecek alanı yine yaratabileceği bir araçtır. Çoklukla Alman Romantik resmi ve bilhassa görüntü ressamı Caspar David Friedrich ile ilişkilendirilir.
Bu teknik, izleyiciyi bir sahneye davet eder ve tıpkı vakitte onlara kendileriyle aldatıcı manzara ortasındaki mahzuru hatırlatır. Rückenfigur izleyiciyi işe nitekim kaptırmaya teşvik etmek için tesirli araçlardandır.
Provenance
Bir sanat yapıtının sahiplik geçmişi. Özgünlüğünü doğrulamaya yardımcı olmak için müzeler ve özel koleksiyonlar dahil olmak üzere bir sanat yapıtının her sahibini kaydeder. Kaynağın izini sürmek ekseriyetle karmaşıktır ve orjinal makbuzları ve süreç delillerini gerektirir. Bir fotoğrafın yıllarca geçmişi açıklanamayabilir, bu da özgünlüğünü kanıtlamayı zorlaştırır.
Pentimento
Pablo Picasso, The Old Guitarist
Bir sanatkarın evvelce işlenmiş bir hususun üzerine fotoğraf yaptığına dair ispatın varlığına atıfta bulunur. Örneğin, Pablo Picasso’nun The Old Guitarist adlı yapıtında, son fırça darbelerinin altında bir bayan yüzünün meçhul sınırları besbellidir. Bir ressam beğenmediği bir tablonun tamamının ya da bir modülünün üzerine astar geçip bir öteki fotoğraf ya da detay yapıyor, vakit içinde, kimyasal devinim hasebiyle alttaki figür üste çıkıyor. Ressamlar ortasında bu tekniği bile bile kullananlar da var.
Web
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün muharrirlerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio