Öksürük tek başına bir hastalık değil başka rahatsızlıkların habercisi olduğundan çok önemlidir. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Vahap Öney’in çocuk öksürüğünün nedenleri ve türleri ile ilgili açıklamaları Pudra.com’da…
Çocuklarda öksürüğün nedenleri neler?
Öksürük kendi başına bir hastalık değildir. Akciğer enfeksiyonlarının, üst solunum yolu hastalıklarının bir bulgusudur. Öksürük, bronşlarda, hava yollarında bulunan reseptörlerle ortaya çıkar. Oradaki mukusu ve yabancı cismi atmaya yönelik refleks faaliyete geçerek öksürüğü uyarır. Bu tamamen fizyolojik bir olaydır. Ama tabii öksürüğün karakteri, ona eşlik eden diğer bulgular çok önemlidir. Yeni doğan döneminde, ilk bir aylık zamanda, genelde anatomik bozukluklar daha ön plandadır; bir yaşına kadar süt çocukluğu döneminde ise viral üst solunum yolu enfeksiyonları, zatürre, bronşit gibi alerjik yapıyla ilişkili problemler öksürüğe neden olabilir. Okul çağı öncesi çocuklarda öksürüğün en sık görülen nedenleri, viral üst solunum yolu enfeksiyonları, alerjik yatkınlık, yabancı cisim aspirasyonu (yemek parçası çocuğun akciğerini aspire ettiği zaman bronşlarda durarak sürekli öksürüğü uyarır); diğer nadir etkiler de tümör, bazı yapısal anomaliler olarak sıralanabilir.
Öksürük türlerini ayırt etmenin yolu nedir?
Üç haftadan uzun süren öksürüğe kronik öksürük, daha az süren öksürüğe de akut öksürük denir. Kronik öksürük, alerjik yapılı çocuklarda sık olur. Bronşlarda hassasiyet varsa, astım yatkınlığı ya da astım varsa, post nazal grip denilen burun arkasında genize doğru sürekli bir akıntı olma hali varsa, buna bağlı olarak oluşabilir. Bir de yapısal bazı akciğer hastalıklarında öksürük oluşur. Kronik öksürüğün akut öksürükten farkı araştırılıp etkeni saptanarak önleminin alınması gerekir. Ama bir çocuğun akut öksürüğü varsa, burnu akıyorsa ve üç dört gün süren hapşırığı oluyorsa, bu korkulacak bir durum değildir, kendi kendine geçer. Üç haftadan daha uzun sürerse, gece horlama, çok sık öksürük nöbetleri oluyorsa daha ayrıntılı araştırılıp önlem alınması gerekebilir.
Çocukta öksürük hangi noktaya geldiğinde endişe edilmeli?
Öksürükle birlikte ateş ve sık nefes alma varsa, bu acil bir durumdur. Öksürüğün yanı sıra dudaklarda, ellerde morarma oluyorsa; öksürüğün karakteri kaba havlama tarzında ise ve beraberinde çok yüksek bir ateş varsa acilen doktora başvurulması gerekir. Öksürükler arka arkaya geliyorsa ve çocuk öksürükten sonra kusuyorsa, beslenmesini etkileyecek düzeyde kötüyse acil bir durum söz konusudur. Üç aydan daha küçük bebekte öksürüğün yanı sıra emmesinde de bir zayıflama söz konusuysa ve ateş de varsa, bu ciddi bir enfeksiyon olduğunu gösterir.
Öksürüğü önlemek için ilaç vermek dışında neler yapılabilir?
Çocuğa ılık sıvı maddelerin verilmesinde fayda var. Bal ile limon karıştırılarak suyla verilebilir; ıhlamur, meyve çayları içirilebilir. Çocuk uyuduğunda düz zeminde öksürüyorsa yastığı yükseltilebilir. Çocuk geceyarısı havlar tarzda yoğun öksürükle uyanıyorsa, nefes alırken bir hırıltı varsa, genelde viral enfeksiyondan kaynaklanan bir durum söz konusudur. Halk arasında “yalancı kuş palazı” denilen bu durumla çocuklar hayatlarının belli döneminde karşılaşırlar. Bu durumda, banyoda buhar yapıp, çocuğun o nemi solumasını ve sıvı maddeleri azar azar içirerek rahatlamasını sağlamak gerekir.
Evde alınabilecek önlemler
Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı Dr. Nilüfer Toprakçı, öksüren çocuk için evde alınacak önlemleri şöyle sıralıyor:
Sigara içmeyin: Çocuk olan evlerde, evin hiçbir yerinde sigara içmeyin, içilmesine izin vermeyin. Sigara dumanı, solunum yolunun koruyucu mekanizmalarını bozar ve balgam üretimini artırır.
Bol su içirin: Balgamın daha kolay atılabilmesi sıvı kıvamlı olmasına bağlıdır. Bu da en kolay, sıvı alımını artırarak sağlanır. En iyi balgam sökücü, sudur.
Havadaki nemi artırın: Özellikle kış aylarında iç mekanlardaki hava kurur. Bu da solunum yollarının kuruluğuna, mukus kıvamının artmasına yol açar. Havayı nemlendirmenin en iyi yolu, soğuk buhar makinesi kullanmaktır. Soğuk buhar, solunum yollarındaki iltihabi reaksiyonu çözmede daha etkilidir, böylece öksürüğü rahatlatır. Ancak çoğu çocukta görülen buharın olumlu etkisi, alerjik hırıltısı olan çocuklarda görülmez.
Sağlıklı bir oda hazırlayın: Çocuğunuz alerjik yapılı bir bünyeye sahipse, odasında halı, tüylü oyuncak, kütüphane bulunması, odasının güneş almaması, duvarlarının rutubetli olması öksürüğünü artırabilir. Yatak yorganının yünlü değil, elyaf olması, odasında çok eşya olmaması, duvar kağıdı bulunmaması gerekir.
Ne zaman doktora götürmelisiniz?
Dr. Toprakçı’ya göre, öksürük giderek artıyorsa, hırıltı varsa, ateş yükseliyorsa çocuk doktoruna başvurmalısınız. Özellikle doktor önerisi olmadan ezbere öksürük şurubu kullanmanın yarar değil, zarar verebileceğini unutmamalısınız.
Çocuk hastalıkları ile ilgili tüm haberlerimiz için Çocuklarda ateşlenme neden olur? Endişelenmeyin: ateş, vücudun enfeksiyonla savaşmasını, bağışıklık sisteminin daha iyi çalışmasını sağlıyor.