Beyin gelişimi ve işleyişindeki farklılıktan kaynaklanan Otizm Spektrum Bozukluğu, çocukluk döneminde ortaya çıkıyor. Dil, motor ve sosyal iletişim gelişiminde aksamaların görüldüğü otizmin başlangıcı, bebeklik çağında izlenebildiği gibi, normal gelişim gösteren çocuklarda da bir süre sonra meydana gelebiliyor. Ebeveynleri, çocuğun çevresi ile iletişimini takip etmeleri konusunda uyaran Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, erken tanı ve doğru tedaviler ile çocuktaki otizm belirtilerinin kısmen veya tamamen düzelebileceğini vurguluyor.
Her yıl 2 Nisan, tüm dünyada “Otizm Farkındalık Günü” olarak anılıyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezinden Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Otizm belirtileri, erken çocukluk döneminde başlıyor
‘Otizm başlangıcı 2 şekilde olabilir
- Birinci tipte çocuğun gelişimi en başından beri aksayarak ilerler. Birçok gelişim basamağı (dil, motor, sosyal iletişim alanı gibi) normalden geç kazanılır veya hiç kazanılamaz.
- İkinci tipte ise öncelikle normal gelişim gösteren çocuklar bir süre sonra gelişim basamaklarında gerileme veya duraksama gösterirler.
Çocuğunuzda bu belirtiler varsa, vakit kaybetmeyin!
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, “Eğer çocuğunuzda belirtiler varsa en kısa zamanda bir çocuk ve ergen psikiyatri hekimine başvurarak değerlendirme isteyin” uyarısında bulunarak, belirtileri şöyle ifade etti:
- 6. ayda göz kontağının hiç olmaması veya kısıtlı olması; sosyal gülümsemesinin (gülümsemeye veya insanlara gülerek karşılık verme) olmaması,
- 9. ayda hiçbir ses çıkarmaması; insanlarla iletişim kurmaya çalışmaması
- 1 yaşında adıyla seslendiğinde dönüp size bakmaması,
- 16. ayda tek bir anlamlı kelimesinin olmaması,
- 2 yaşında iki kelimelik cümlelerin olmaması veya daha önceden öğrendiği herhangi bir becerinin kaybı.
En önemli tedavi: “Bireye özel hazırlanmış özel eğitim seansları”
Otizmin en önemli tedavisinin “bireye özel hazırlanmış özel eğitim seansları” olduğunu kaydeden Başak Ayık, “Temel problem sosyal iletişim alanında olduğundan, özel eğitim seanslarında diğer gerilik alanları (ince motor, kaba motor gibi) çalışılsa da en önemli yoğunluk sosyal iletişimi artırma çalışmalarında olmalıdır. Uygulanan bireysel eğitim seansları evde ebeveynler tarafından desteklenmeli, çocuğun aldığı uyaran ve eğitim süresi mümkün olduğunca uzun tutulmalıdır” dedi.
Otizmli bireyler hakkında bilinmesi gereken 10 madde
1. Otizm ‘çocuk ve ergen psikiyatrisi hekimleri’ tarafından tanısı konan ve tedavi planı düzenlenen bir çocukluk çağı bozukluğudur.
2. Otizm bir beyin hastalığıdır, otizmli çocukların beyinlerinde normal bireylerden farklı bir gelişim gözlenir.
3. Otizmin şiddeti her bireyde farklı gözlenir. Çok ağır tipleri olduğu gibi çok hafif belirtiler gösteren bireyler de mevcuttur.
4. Otizmin zekâ ile bir ilişkisi yoktur. Üstün zekâlı bireylerde de zekâ geriliği olan bireylerde de görülebilir.
5. Aşılar otizme neden olmaz. Ancak aşılanmayan çocuğunuz hem kendisi için hem de toplumdaki diğer çocuklar ve insanlar için ölümcül ve sakat bırakan hastalıklar için ciddi bir risk oluşturur.
6. Bir çocuktaki otizm belirtileri (konuşmama, çevreye ilgisizlik, tekrarlayıcı hareketler, göz kontağı kurmama gibi) ne kadar erken fark edilir ve çocuk psikiyatrisi hekimine ne kadar erken başvurulursa tedavi sonuçları o kadar iyi olur.
7. Otizmin bilinen en önemli tedavisi erken yaşta başlatılan ve düzenli devam edilen bireysel eğitim programlarıdır.
8. Eğer çocuk için uygunsa bireysel eğitime ek olarak dil ve konuşma terapisinden de fayda görürler.
9. Dikkat sorunları, kendine ve çevreye zarar verme davranışları, takıntılar gibi sorunların tıbbi çözümü mümkündür ve çocuk psikiyatri hekimlerince tedavi planları ve izlemleri yapılır.
10. Erken tanı ve doğru tedaviler ile çocuğunuzdaki otizm belirtileri kısmen veya tamamen düzelebilir.